Boeken snuffelen met The T.S. Eliot Appreciation Society

“T.S. Eliot maakte het zijn lezers moeilijk, dat wil ik ook doen met mijn luisteraars”

Tekst: Karlijn Hoftijzer / Foto’s: Paul van Dorsten ,

Zoals zijn naam al doet vermoeden, heeft The T.S. Eliot Appreciation Society, ook wel bekend als Tom Gerritsen, wel iets met boeken. Maar zoals zijn naam niet doet vermoeden, opereert deze man in z’n eentje. “Op mijn site spreek ik over mezelf in meervoud, omdat ik de mogelijkheid wil behouden om andere muzikanten erbij te betrekken.” 3voor12/Utrecht laat zich rondleiden door de boekenwereld van de singer-songwriter die zichzelf eigenlijk geen singer-songwriter vindt.

Albumpresentatie
Zaterdagochtend, 10.00 bij Brandmeester’s. Gerritsen drinkt een filterkoffie voordat hij ons meeneemt naar boekantiquariaat Aleph aan de Oudegracht. In z’n vrije tijd is het bezoeken van dit soort boekenwinkels favoriet, zo ook deze ochtend. “Gisteravond heb ik voor het eerst gerepeteerd met de muzikanten waarmee ik volgende week speel tijdens mijn albumpresentatie. Op mijn EP die ik in 2011 uitbracht speelde ik alleen met gitaar, maar nu voegen zich onder andere een trompettist en een drummer bij me. We staan vrijdag met z’n vieren op het podium. Vanmiddag ga ik weer repeteren met de drummer. Volgende week speel ik in de Spiegelbar, en ik geloof dat dit de meest zenuwslopende week uit m’n leven is. Niet dat ik bang ben dat het niet goed gaat, maar ik sla bijvoorbeeld nogal hard op m’n gitaar en daardoor heb ik de neiging om nogal wat gitaarsnaren te breken tijdens een optreden. Daarnaast zal volgende week blijken of mensen mijn muziek tof vinden of niet, en dat is heel spannend.”

Zijn debuutalbum heet A New History, en is afgelopen winter opgenomen. “Het was toen heel koud, dus we stonden met onze jassen aan in de studio. Mijn EP heb ik opgenomen met een taperecorder. Het gruizige geluid dat dit gaf was waar ik toen naar op zoek was. Op dit album gebruik ik meer instrumenten dan alleen een gitaar en mondharmonica, ik wilde het wat gelaagder. Het gaat nu om een heel album, en ik wilde meer variatie waardoor men hopelijk met veel plezier naar het album blijft luisteren.”

Straatmuzikant
Gerritsen is niet altijd een Utrechtse muzikant geweest. Na z’n middelbare school vertrok hij voor twee jaar naar Canada om daar als straatmuzikant de kost te verdienen. Daar speelde hij veel Bob Dylan, een invloed die duidelijk te horen is in zijn muziek. “Ik vind het een eer om vergeleken te worden met hem, maar het voelt toch een beetje alsof je vergeleken wordt met Jezus. Dat kan dus niet echt. Of wacht, Jezus is wel een heel heftig voorbeeld. Gandhi is misschien beter?” Gerritsen laat zich sowieso niet graag in een hokje stoppen. “Mensen noemen mij een singer-songwriter. Dat ben ik technisch gezien ook, ik schrijf en zing mijn eigen nummers. Maar toch voel ik mij niet zo. Ik ben gewoon een muzikant die liedjes speelt. Een programma als de Beste Singer-Songwriter van de VARA is dan ook niks voor mij. Die bekendheid is mooi, maar er wordt daar van de deelnemers gevraagd om op commando bijvoorbeeld een liefdesliedje te schrijven. En dat kan ik niet. Ik vertel met mijn nummers namelijk geen verhaal waar een kop en een staart aan zit. Mijn teksten zijn gefragmenteerd: ik voeg verschillende fragmenten samen tot een geheel. Op die manier kan een luisteraar zelf bedenken waar mijn teksten over gaan, er een eigen gevoel bij creëren.”

Fragmenteren
Toen Gerritsen na zijn reis door Canada terugkwam in Nederland, ging hij Literatuurwetenschappen studeren in Utrecht, geïnspireerd door de Engelse literatuur die hij las tijdens zijn reis. “Ik kwam er in Canada achter dat ik boeken lezen heel erg gaaf vond, vooral Engelse literatuur. Nederlandse was daar overigens vrij lastig te krijgen natuurlijk.” Na de koffie is het tijd voor Aleph. Daar aangekomen loopt hij direct op de sectie Engelse literatuur af en pakt een boek van T.S. Eliot uit de kast. “Het is niet eens zo dat hij mijn favoriete schrijver is. Ik lees eigenlijk niet zoveel poëzie. Maar hij doet in zijn poëzie hetzelfde als ik in mijn muziek: hij fragmenteert zijn teksten. Hij vond dat poëzie teveel werd geschreven voor gelegenheden, zoals een bruiloft of begrafenis. Hij schreef teksten als het hem uitkwam, en dat doe ik ook. Eliot was een belezen man. Hij haalde invloeden uit Romeinse en Griekse poëzie. Ik haal ook inspiratie uit andere teksten. Het is niet zo dat ik letterlijk citaten uit boeken overneem, want zo lees ik niet. Wat blijft hangen is een gevoel, een algehele ervaring. En die verwerk ik in mijn nummers. T.S. Eliot maakte het zijn lezers bewust moeilijk. Ik probeer het voor mijn luisteraars ook moeilijk te maken om in een keer mijn teksten te doorgronden, maar daardoor is er juist meer te ontdekken.”

Terug naar Canada
Z’n fascinatie voor boeken startte in Canada, wat hem bracht bij zijn studie Literatuurwetenschap en in de boekantiquariaten die Utrecht rijk is. Maar de cirkel is nog niet helemaal rond. “Als ik na de albumrelease een tijd heb getourd door Nederland zou ik graag weer voor een paar weken terug gaan naar Canada. Het zou gaaf zijn om dezelfde reis van toen weer te kunnen maken, maar dan met mijn eigen muziek. In Nederland kun je niet onbeperkt touren, in Canada kan dat wel en ik wil gewoon zoveel mogelijk spelen. Als ik dan precies genoeg  kan verdienen om rond te kunnen komen, vind ik dat genoeg. Maar dat zijn plannen voor de lange termijn, ergens in maart volgend jaar. Ik moet alleen niet te lang wegblijven, het zou zonde zijn als ik bij terugkomst m’n naam weer opnieuw moet vestigen. Maar gelukkig hoef ik over dat soort dingen niet na te denken, daar heb ik nu een boeker voor.

Van Engelse literatuur loopt Gerritsen ondertussen naar de kunstafdeling en pakt een boek van de plank. “Kijk, dit boek is ook erg mooi. Maar ik ga nu geen boeken kopen, ik heb eerst meer ruimte nodig. Mijn kleine kamer is compleet volgebouwd op het moment.”

Te zien: Albumrelease van The T.S. Eliot Appreciation Society @ de Spiegelbar (Tivoli) op vrijdag 18 oktober.