Politiek Cultureel Centrum ACU bestond in de lente 35 jaar en dit is ook 3VOOR12/Utrecht niet onopgemerkt gebleven. De afgelopen weken hebben we ACU, haar vrijwilligers en vaste bezoekers in het zonnetje gezet met een serie artikelen. Het laatste deel uit deze serie ‘35 jaar ACU’ is een portret van Cruise Control dj Pepijn Zwanenberg.
Geboren en getogen in Roermond verhuist Pepijn Zwanenberg in 1988 naar Utrecht om theaterwetenschap te gaan studeren. In die jaren was het vreemd als je geen vrijwilligerswerk deed naast je studie. Daarom begint Zwanenberg als vrijwilliger bij de vormgevingsclub van EKKO. In 1991 treedt hij aan als dj op de vrijdagse dansavond in EKKO, wat hij twee jaar doet. “De tijden waren anders en je kon niet ongestraft alles maar draaien. De EKKO werd bevolkt door strikt gescheiden groepjes met elk hun eigen muziek. Die stonden in de hoekjes van de zaal te wachten op hun eigen blokje. Ik merkte toen al dat je met een nummer van bijvoorbeeld Kiss wel iedereen de dansvloer op kreeg. Maar Kiss draaien werd niet echt gewaardeerd door mijn collega dj’s. Wat dat betreft was EKKO destijds nog niet toe aan wat later de stormachtige opkomst van camp werd.”
Huizenfreak
Na zijn verbondenheid aan EKKO raakte Zwanenberg bij ACU actief als raadgever bij het KraakSpreekUur, waar (beginnende) krakers op hulp en bijstand konden en nog steeds kunnen rekenen. Mede door zijn fascinatie met wonen -“Ik ben altijd een huizenfreak geweest.”- is Zwanenberg in 2006 in de politiek gestapt en maakt sinds de vorige verkiezingen deel uit van de Utrechtse gemeenteraad als raadslid voor GroenLinks. Hij houdt zich in die hoedanigheid veel bezig met huisvestingsproblematiek en het behoud van stedelijk erfgoed. “Ik ben de politiek in gegaan omdat je zo invloed kunt uitoefenen op hoe jouw leefomgeving eruit ziet. Ik ben ervan overtuigd dat de kraakscene een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan cultureel Utrecht. Als kraken niet had bestaan, zou het uitgevonden moeten worden. Want dankzij het kraken bestaan belangrijke en waardevolle plekken als Tivoli, ACU en Strowis.”
Verlengsnoer
De plek van ACU in de Utrechtse kraakscene illustreert Zwanenberg met een mooie anekdote. “Het pand Vismarkt 4 werd begin jaren ‘90 gekraakt. Op een gegeven moment werd het pand ontruimd en kort daarna werd het opnieuw gekraakt. Na problemen met overlast konden daar geen feesten meer gegeven worden en werden de pijlen door die groep gericht op een gebouw in de Wittevrouwenstraat. Er stond destijds een beeld van een vos op de gevel, dus werd het pand Vosmarkt gedoopt. Vosmarkt werd afgesloten door twee grote metalen deuren. Er was in die buurt niet aan elektriciteit te komen voor de slijptol die nodig was om toegang te verschaffen. Dat probleem is toen opgelost door een enorm aantal verlengsnoeren te koppelen en deze uit te rollen tussen ACU en het pand aan de Wittevrouwenstraat.”
De DDR en de KGB
Na twee jaar bij de EKKO gedraaid te hebben, begint Zwanenberg in 1993 met vriendin DJ Estelle een dansavond in ACU, aanvankelijk onder de naam ‘Kom in de Groef’ en daarna als ‘Beleef het mee met Bone & Gée’. “Bij ACU leefde een do-it-yourself-gedachte, waardoor eigenlijk alles kon. We zijn gestart met een dansavond die het beste te omschrijven was als een soort underground-variant van Wipneus en Pim, nog voordat die überhaupt bestonden. We hebben met dit concept een tijd lang veel succes gehad en trokken bezoekers uit het hele land en zelfs België.“
Eind jaren ‘90 werd die formule wat sleets en was het tijd voor iets nieuws. Daarom beginnen Zwanenberg en Estelle in 2002 de underground queerparty Cruise Control als de illustere Volksmenner DDR en de De Volledig Vrouwelijke KGB. ‘L Esqualita’ van Soft Cell was een referentiepunt dat we in gedachten hadden bij het starten van die avond. Dat wil zeggen, sleazy, nachtclubachtig en excentriek: Voor iedere pot, poot, trava, macho, metro, het'ro en ander tuig”, zoals nog steeds op de affiche te lezen staat. Naast werk van Soft Cell zijn andere typische Cruise Control-nummers ‘Rollerball’ van het Nederlandse Champagne en ‘Tame Me Tiger’ van Bonnie St. Claire en The Jets. “Wist je dat Bonnie St. Claire vroeger een beatmeisje was?”, vult Zwanenberg enthousiast aan, om wel nog even te benadrukken dat Cruise Control een electro-avond is.
Het dorp waar nooit iets gebeurde
Gevraagd naar de grootste veranderingen sinds hij voor het eerst bij ACU kwam, moet Zwanenberg diep nadenken. “Er is nu port, maar daar heb ik wel een handtekeningenactie voor moeten starten”, vertelt hij uiteindelijk. Als we later voor de photoshoot in de concertzaal zijn, komen meer herinneringen boven. “Voorheen was er een dj-hokje achterin de zaal. Daar kon je alleen langs een smal trapje komen. Dan kwam je als een soort muilezel met al je kilo’s vinyl aan, moest je dat naar boven sjouwen en zat je de rest van de avond afgesloten van je publiek. Naar beneden was vaak ook niet makkelijk, omdat de trap vol zat met mensen. Die platenkoffers stinken nu trouwens nog steeds naar sigarettenrook.”
Andere positieve veranderingen ziet Zwanenberg in de Voorstraat. “Die is langzaamaan gegroeid tot dé alternatieve straat van Utrecht, zeker met de komst van Plato en zaakjes als The Village Coffee & Music.” Zwanenberg heeft de stad echt zien veranderen. “Utrecht is sinds de jaren ’80 een stuk leuker geworden. Voor die tijd was het eigenlijk een dorp waar nooit iets gebeurde.”
Binnenkort viert Cruise Control haar 100e editie met onder andere een jubelfuif in EKKO. Houd www.cruisecontrol.nu in de gaten voor de data.
Te doen: Cruise Control, zaterdag 5 november 2011 @ ACU, Utrecht.