“MWHAHAHAHAHAHAHAAAAA!!!!” Kyteman buldert van blijdschap op zijn website www.kyteman.com, wanneer zijn Tivoli-shows binnen mum van tijd uitverkopen. De bezoekers van het optreden op vrijdag 13 maart hebben hun kaartjes al zo’n twee maanden in hun zak branden. Desondanks staat er, kort voor de show begint, een lange rij wachtenden voor Tivoli. Wie ongeduldig is, wordt streng terechtgewezen door de forse beveiligingsdame bij de deur: 'Achteraansluiten! Er is één rij, gastenlijst of niet, want iederéén heeft een kaartje.' De rij kruipt voort naar binnen, voorbij de garderobe en de zaal in. Het Utrechtse poppodium barst bijna uit zijn voegen van de enorme mensenmassa die zich hier vanavond verzameld heeft.
Waar het recente optreden van Kyteman en zijn hiphopvrienden tijdens de All Star Jam in De Helling niet ‘jazz’ genoeg werd bevonden om in het programma van de Culturele Zondag te worden opgenomen, is het optreden van vanavond de grootste publiekstrekker van het Utrecht Jazz Fest. Het concept van Kyteman en zijn hiphoporkest blijkt een commerciële hit: het is hiphop, het is jazz, het is muzikaal verantwoorde feestmuziek. In het publiek bevinden zich dan ook minder pure hiphopfans dan bij andere Utrechtse hiphopoptredens. Ook de oma van Kyteman schijnt aanwezig te zijn. Nieuwsgierige scholieren en in feeststemming verkerende studenten scharen zich naast cultureel geïnteresseerde dertigers en jazz-minnende veertigers. Ze ogen opgewonden, hongerig naar de show.
Wanneer tussen de gesloten gordijnen op het podium een trompet tevoorschijn piept, joelt het publiek luidruchtig. Het startschot is gegeven: de gordijnen schuiven open, onthullen het orkest en stuwen daarmee het energiepeil, zowel in het publiek als op het podium, verder omhoog. Nummer na nummer wordt ingezet en Kyteman stuurt zijn muzikanten aan terwijl hij over het podium heen en weer fladdert. Hij dirigeert met zijn hele lichaam, veeleer intuïtief dan op telling gebaseerd. Kyteman kan bouwen op een groep begaafde instrumentalisten, die aan zijn dirigerende dans genoeg hebben om een overtuigend optreden neer te zetten. Dat de composities en overgangen niet overal loeistrak zijn, is minder van belang dan de relaxtheid en het plezier dat het orkest overbrengt.
Over de klassieke jazzcomposities van de strijkers en blazers heen, spuwen de MC’s hun klapperende vocalen. Ze staan voor op het podium en reiken uit naar het publiek, dat enthousiast reageert. Met de rug naar hen toegekeerd, geeft Kyteman de MC’s de vrijheid en stuurt hij de orkestleden in hun begeleiding. Maar het blijft glashelder wie hier de ceremoniemeester is. De groep stoere hiphoppers verandert op teken van Kyteman in een oogwenk in harmonisch zingend koortjes voor een vocale uitvoering van “Blow the whistle on ‘em”. Wanneer de MC’s hun raps afwisselen met zang, doen ze dat op een soulvolle manier, die doet denken aan rhytm & blues uit de 50’s en 60’s. Dit geluid sluit niet alleen aan bij de wereldwijde trend waar artiesten als Amy Winehouse en Raphael Saadiq grote successen mee scoren, maar past bovenal buitengewoon goed binnen de jazzy setting van Kyteman’s orkest. Met een bijzondere vermelding voor Omar Soulay’s bijdrage in “No more singing the blues”: hij knalt zijn soulvolle zang loepzuiver en overtuigend de zaal in.
Bijzonder zijn ook de puur instrumentale nummers, die vanavond worden voorafgegaan door een indringend ge-shhhhh door de zaal. Als trompettist beheerst Kyteman het publiek met zijn bezielde, kwetsbare geluid. Als dirigent begeleidt hij zijn instrumentalisten in een jam en maakt hij storm, de rustige golven van enkel de strijkers langzaam opvoerend tot woeste uithalen met drum, bas en blazers. Tegen het rokerige blauwe licht van de schijnwerpers tekent zich zijn silhouet af: fragiel, gebogen, het altijd scheef staande petje op zijn hoofd. Kyteman, een zwarte schim in het hart van zijn muziek, de stormopwekker.
Gezien: Kyteman’s hiphoporkest, vrijdag 13 maart 2009 @ Tivoli