Met de val van de muur werd voor Oost-Europese muzikanten de deur naar het Westen wagenwijd open gezet. RASA maakt hier al jarenlang dankbaar gebruik van en weet met de regelmaat van de klok interessante Oost-Europese acts te boeken die de pannen van het dak af spelen. Deze keer was het de beurt aan Hongarije om de Utrechtse honger naar Balkan Beats te stillen en de Magyaren vaardigden hiervoor twee van hun meest talentvolle bands uit.
Hypes zijn een apart fenomeen. Uit het niets kan een muziekstroming ineens razend populair worden, om daarna weer net zo snel in de vergetelheid te geraken. Een van de leukste hypes van de afgelopen tijd is toch wel die van de Balkan Beats.
Met de val van de Berlijnse muur werd een schatkamer vol Oost-Europese muziek voor het westerse publiek geopend. Het duurde echter even voordat dit muzikale kruitvat tot ontploffing werd gebracht. Dit gebeurde uiteindelijk in 2000 in Berlijn, waar Yuriy Gurzhy en Vladimir Kaminer in Kaffee Burger hun eerste Russendisko organiseerden. De combinatie van westerse popmuziek en authentieke Oost-Europese klanken bleek zo succesvol te zijn, dat spoedig overal in Europa hele discotheken stonden te hossen en te springen op deze onweerstaanbare “Balkan Beats”.
Nu de hype over zijn hoogtepunt heen is, is het tijd om te kijken of er een nieuw publiek is aangeboord. In Utrecht is er maar één plek om daar achter te komen en dat is natuurlijk RASA. Bij het optreden van de CimbaliBand en Parno Graszt besluiten wij de proef op de som te nemen en ondanks het feit dat de zaal nagenoeg uitverkocht is, blijkt uiteindelijk dat alleen het vertrouwde RASA-publiek naar de Pauwstraat gekomen is. Een publiek dat deze muziek waarschijnlijk al kende toen de muur nog fier overeind stond.
Eeuwig zonde, want de muziek van deze twee Hongaarse bands verdient het om door een groter publiek gehoord te worden. De CimbaliBand bijvoorbeeld, is een 7-koppig gezelschap uit Boedapest dat op hun plaat 'Black Lake' wordt bijgestaan door o.a. Jeremy Barnes en Heather Trost van A Hawk And A Hacksaw. Het zijn overduidelijk geschoolde muzikanten met een diepe voorliefde voor traditionele Balkanmuziek
Alles draait bij de CimbaliBand om de cymbalom (ook wel “hakkebord” genoemd). Dit is een houten bord met snaren, dat met twee stokjes wordt bespeeld. Balázs Unger heeft zich over dit instrument ontfermd en deze goedlachse dikkerd weet met zijn virtuoze spel de hele band aan te jagen. De tempowisselingen zijn niet van de lucht en tussendoor mogen accordeonist Szolobodán Wertetics en violist Gellért Boda zich regelmatig uitleven in virtuoze solo’s. Het publiek vindt het allemaal prachtig en beloont de band na ieder nummer met een daverend applaus. De kamerbrede grijns op het gezicht van Balasz aan het einde van het concert laat er dan ook geen twijfel over bestaan dat deze avond wat hem betreft helemaal geslaagd is.
Parno Graszt tapt vervolgens uit een heel ander vaatje. De muziek van deze 8-mans formatie (inclusief 2 zangeressen) is een stuk eenvormiger dan die van de CimbaliBand en strikt gesproken puur bedoeld om een zaal zo snel mogelijk aan het dansen te krijgen. Simpel, maar dodelijk effectief. De bandleden behoren tot de zigeunerminderheid uit het noordoosten van Hongarije en hebben nog nooit van bladmuziek gehoord.
De basis voor hun muziek is een antropologisch ogende film uit de jaren ’50, waarin Romazigeuners diverse dansen voor de camera demonstreren. Er was geen geluid bij deze film, waardoor de leden van Parno Graszt besloten om er zelf muziek bij te maken. Toen er een versie van deze film opdook met geluid, bleek dat de soundtrack vrijwel identiek was aan de muziek die zij hiervoor hadden gemaakt.
Deze film wordt tijdens het concert meerdere malen op een groot doek vertoond. en een aantal leden van de band demonstreren de opzwepende dansen die in de film te zien zijn. In combinatie met de muziek werkt dit buitengewoon aanstekelijk, want de zaal danst dat het een lieve lust is. Een aantal dames klimmen zelfs op het podium om de uitdaging met de bandleden aan te gaan. Dit zorgt er mede voor dat ook deze Balkanavond weer als een klinkend succes beschouwd mag worden.
Het is jammer dat er geen nieuwe zieltjes zijn gewonnen, maar misschien is het beter zo. De meeste fans van de Balkan Beats waren toch meer geïnteresseerd in de platte balkandisco van Shantel, dan in authentieke Balkanmuziek. En je wil als muziekliefhebber toch ook niet dat er bij een concert van De Dijk alleen maar publiek komt dat van De Sjonnies houdt?
Gezien: CimbaliBand en Parno Graszt
Waar: RASA, vrijdag 30 januari 2009