Afgelopen week op festival In Vervoering, meende ik te zien dat er in de Utrechtse popmuziek kwaliteitsverschillen zijn. Dan heb ik het niet over slechte smaak of genres waar ik niet van houd. Ik heb het erover dat niet iedereen uitmunt in wat hij of zij doet. En dat is wel nodig.
Er zijn mensen die erg goed bezig zijn, maar die raken op deze manier ondergesneeuwd in een grote lawine van talentloosheid en gemakzucht. Daarom wil ik met hen praten. Ze onder de sneeuw vandaan halen en ontdekken hoe het komt dat wat ze maken zo goed is. Ik wil zelf zo goed worden.
Mijn eerste gesprek voer ik met Harold K, de singer-songwriter die in 2004 Het Geheim van Utrecht won. Hij is het afgelopen jaar bezig geweest aan de opnames van zijn cd 'De laatste pionier'. Hij ging minder werken als docent om te kunnen schrijven en de studio in te gaan.
Harold ziet muziek maken als een kunstvorm. Het klinkt logisch, maar dat is het natuurlijk niet. Popmuziek wordt bij mijn weten niet tot de kunsten gerekend en ik ken weinig muzikanten die zichzelf kunstenaar zouden noemen. In dit geval neem ik het echter graag aan.
“Het belangrijkste in kunst is dat er een vorm onderzocht wordt,” zegt Harold. En daarmee maakt hij voor mij duidelijk dat je bijvoorbeeld niet hoeft te zingen over doorleefde pijn, iets wat ik lange tijd heb gedacht. Het kan wel mooi zijn, maar je hoeft ook niet getergd te klinken. Nee, belangrijker dan wat je zegt is de vorm waarin je het zegt. Dat moet een bewuste keuze zijn. Bij het schrijven aan nieuwe teksten en de opnames voor zijn bijna afgeronde cd, besloot Harold om de grens van de begrijpelijkheid en abstractie op te zoeken. Dat was zijn vormonderzoek.
“Muziek is voor mij een middel om iets uit te drukken.” Harold is in de eerste plaats een schrijver. Hij heeft ervoor gekozen om zijn teksten te zingen. Deze bewuste keuze heeft in de eerste plaats niets te maken met succesvol willen worden of de stoere muzikant willen uithangen, maar met de drang iets te willen maken en dat te delen met een publiek. Wat is daarvoor de beste manier?
De reden dat Harold voor muziek kiest is wellicht dat hij door liedjes te zingen op een natuurlijke wijze een publiek bereikt. De communicatie die plaatsvindt tussen schrijver en publiek is op een podium direct en dat bevalt hem. Zijn stem en zijn gitaarspel, zo kaal en zonder opsmuk, passen bovendien perfect bij wat hij heeft geschreven.
Een vrouw komt na afloop van een optreden naar Harold toe. Ze zegt dat zij wist dat het wel goed zat op het moment dat Harold een bluesharp omhing. Een bluesharp, een gitaar en een man in zijn eentje refereert aan al die andere mannen die op allerlei momenten in de popgeschiedenis in hun eentje liedjes stonden te zingen.
Het referentiekader waarbinnen je als kunstenaar opereert, maakt dus deel uit van je kunstwerk. Daar kun je bewust mee spelen. Je kunt een bluesharp omhangen of niet, je kunt gitaarsolo’s spelen of niet, je kunt eruit zien als Tim Buckley, of niet.
Harold is niet de beste bluesharpspeler van Utrecht en hij heeft ontdekt dat hij ook Otis Redding niet is. Maar hij is wel de beste in wat hij doet. Hij kan zijn teksten zo brengen dat het mensen raakt. Juist door de beperkingen van zijn stem en spel te accepteren en daar oplossingen voor te zoeken, komt hij tot liedjes die me bijblijven. Harold munt uit in wat hij doet.
In gesprek met: Harold K
Serie columns van Joram Tornij
In tien afleveringen onderzoekt zanger Joram Tornij (Most Unpleasant Men) hoe het is om muziek te maken. Naar aanleiding van gesprekken met muzikanten verschijnt er rond iedere eerste van de maand een column op 3VOOR12/Utrecht waarin hij reflecteert op wat besproken is.Het eerste gesprek voert Joram met Harold K, een denkende kunstenaar, voor wie muziek een middel is om zich uit te drukken. Het komende seizoen zal Joram nog spreken met negen andere Utrechtse songwriters en muzikanten.