In de zomer van 2004 hield een enthousiaste Peter Bijl ons, landgenoten, via blogs fier op de hoogte van zijn belevenissen in Berlijn. Dat de underground aldaar springlevend was, konden we opmaken uit de even enthousiaste als grondige ronde die Bijl langs de hotspots van onze creatieve Oosterburen maakte. Anno 2008 is Peter Bijl de roerganger achter Mitte Bitte!, een heus "Stadtkulturfestival" dat geheel in het teken staat van de nog immer bloeiende Duitse popcultuur. Waarom we eigenlijk allemaal naar Mitte Bitte! moeten, was de vraag. Peter Bijl: "Het is blikverruiming, het is inspiratie." Zo kennen we Peter weer. Medeoprichter van 3VOOR12/Utrecht, creatief brein en nu dus initiator van een over negen dagen en negen locaties verspreid Duits festival. Mitte Bitte! gunt de bezoeker een even avontuurlijk als ruime blik op de diverse en kosmopolitische subcultuur van urbaan Duitsland. "Mitte Bitte! is een bundeling van creativiteit." "Het idee lag al een paar jaar in de week," vertelt Bijl. Geïnspireerd door Berlijn en alle indrukken aldaar, was er terug in Nederland het idee voor een soort Duitse London Calling. Een jaar geleden zet Bijl zijn plan voor het festival op papier, met Sven Schlijper, zijn compagnon in creatief conceptbureau Kletter. "Afgelopen november kwam de geest echt uit de fles. Het idee explodeerde. Nog niet direct in de vorm van negen dagen en negen locaties, maar wel in de vorm van een meerdaags festival in Utrecht. Aanleiding daarvoor was het Noise-festival dat we toen in ACU organiseerden. Na die avond besloten we zoiets vaker wilden doen. Het was geweldig." Besloten wordt dat het festival in maart zal plaatsvinden. Alec Empire, bekend van het uitgesproken overdonderde Atari Teenage Riot en daardoor zo ongeveer de personificatie van de gespleten Duitse undergroundziel, wordt gevraagd de programmering van een Berlijns getinte noise-avond te verzorgen. Ondanks diens positieve reactie gaat dit droomscenario niet door. "Maar toch. Dat Alec Empire het een gaaf plan vond, was een te gek signaal". Diezelfde week stonden in Tivoli andere Duitse optredens gepland van Wir sind Helden en gothic kamerorkest Chamber. Puzzelstukjes kwamen bij elkaar en leidden tot de opzet van het festival. Dat het festival inmiddels een brede bedding in de brede culturele Utrechtse sector heeft gevonden, is Mitte Bitte! - volgens Bijl - op het lijf geschreven. "Niet alleen zijn de netnummers van Berlijn en Utrecht gelijk, heet het hippe centrum van Berlijn die Mitte en ligt Utrecht in het midden van Nederland. Waar Mitte Bitte ! nogal letterlijk het midden heeft kunnen vinden, is in de samenwerking tussen de zoveel verschillende culturele instellingen." Een enthousiasmerende rondgang langs deze instellingen zorgt voor genoeg draagvlak om ook film en literatuur een volwaardige plek te geven in het programma. "In Utrecht heerst echt een te gek klimaat. Het is open, vriendelijk en waar dat in andere steden er wel eens anders aan toe wil gaan, zijn hier amper scheve blikken of ellebogen. De Culturele Zondagen zijn daarvan een goed voorbeeld. Iedereen doet daar graag aan mee." Wie met een festival het licht op de moderne Duitse stadsziel laat schijnen, kan niet om een aantal schaduwzijden heen. Bijl over de vele gezichten van Berlijn: "Veel creatieve mensen zagen Berlijn na de val van de Muur als het nieuwe 'Beloofde Land'. Berlijn werd de nieuwe, dynamische stad van de vrijheid. Er kwamen veel Oost-Europeanen en al die verschillende culturen die zich daar vestigden kwamen op een plek die aan de ene kant nieuw was, maar ook werd geïncorporeerd door het verleden. In die gepolitiseerde situatie ontstond een harde, maar ook spannende stad." Alec Empire, niet als programmeur dus, wel als optredend artiest tijdens de openingsavond, was met zijn herriekameraden van Atari Teenage Riot een uitgesproken figuur in die jaren '90. Hij vond dat de technoscene, waar Oost en West samenkwamen om te feesten, was verrechtst met al die meefeestende neonazi’s. Als reactie kwam Atari Teenage Riot met een oorverdovende en overstuurde mix van noise, techno, breakbeats en linkse slogans. Bijl: "Toen ik in Berlijn was, begreep ik pas waar die radicale kop-tegen-de-muur-beuk-muziek vandaan kwam. Alec Empire staat zowel symbool voor een politieke als een muzikale subcultuur. Hij overschrijdt die grenzen." Dat het er tegenwoordig wat luchtiger aan toe kan gaan, bewijst een van de andere topacts: Wir sind Helden. Deze Duitstalige indiepopband is er welhaast eigenhandig in geslaagd een nieuwe, positieve stroming aan te zwengelen. Als commercieel voortrekker hebben zij de sluis wijd open gezet voor andere leuke Duitstalige popbands. "Wir Sind Helden staat voor het frisse en toegankelijke dat Duitsland steeds meer heeft", aldus Bijl. Met verder onder meer nog de cheesy (‘maar wel erg grappige’) Mambo Kurt, avant-garde held Caspar Brötzmann, de samenwerking met vier andere festivals (Utrecht Jazz Fest 2008, Rumor, Noise Central Festival en het filmfestival Neue Berliner Schule in Amsterdam) en het film en literatuurprogramma zijn er genoeg Duitse avonturen te beleven. "Het programma is dermate verscheiden dat er altijd voor iedereen wel een paar onderdelen interessant zijn. Met een speciale strippenkaart is het voor mensen ook aantrekkelijker om meerdere voorstellingen te bezoeken. Ik denk dat Mitte Bitte! door de opzet van het festival voor iedereen wat te bieden heeft. Je kan relatief eenvoudig snuffelen aan een andere cultuur. Dat is blikverruimend en inspirerend." Bijl vergelijkt het met zijn tijd in Berlijn. "Tijdens een Duitse zomer belandde ik eens op een woonwagenkamp. Het was heerlijk weer, boven ons hing een prachtige sterrenhemel en op een oud laken met behulp van een beamer, keken we een film. Daarna was er muziek en werd er nog uren doorgefeest. Het was allemaal ontzettend low-profile maar wel fascinerend. Ik dook daar echt in al die subculturen en hoorde de verhalen. Omdat je als buitenstaander minder grenzen hebt, krijg je veel verschillende gezichten mee. Mitte Bitte! is een bundeling van al die verhalen, ervaringen en gezichten." Wat: Mitte Bitte! Wanneer: 8-16 Maart Waar: op verschillende locaties in de stad