Aan verrassingsbezoekjes van muzikale grootheden heeft Utrecht de laatste jaren steeds sterker kunnen wennen. Natuurlijk denken we met gepaste trots terug aan de week dat R.E.M. in 2003 zijn tenten opsloeg in de binnenstad, om van Tivoli zijn tijdelijke repetitiekot te maken. Aan de ingelaste clubshows van Franz Ferdinand en Kaiser Chiefs in diezelfde zaal, afgelopen jaar. En natuurlijk: aan het niet te versmaden, door chocovisioenen ingegeven, opnameproces van CocoRosie, afgelopen jaar in Studio Moskou. Maar nog altijd duiken ze af en toe op, de prachtige verrassingen. Soms komen ze zelfs welhaast uit de lucht vallen. Zoals zaterdagmiddag, toen Tori Amos 'out of the blue' opdook aan de Nobelstraat, voor een kort en intens optreden in Cafe Florin. Tori Amos? In de Florin? Het VARA-radioprogramma Spijkers Met Koppen, dat wekelijks vanuit het eetcafe wordt uitgezonden, heeft wel eens mindere muzikale gasten gehad. Zoals ook understatements - als deze - weleens minder groot zijn geweest. Het bijzondere straalde er dan ook van alle kanten vanaf. Want natuurlijk zat Tori's fanatieke fanschare al in de vroege ochtend voor de deur, in het zonnetje wachtend op het moment dat om 10.30 uur de deuren opengingen. En hoewel de stemming in de zaal relatief opgetogen leek - de eerste cappuccino's worden besteld, een Santana-cd'tje klonk ontspannen op de achtergrond - hing er, eenmaal binnen, nog altijd een enorme spanning in de lucht. Ingegeven door de Komst van Tori ('Zou Ze er al zijn?'). Door de kleinschaligheid van dit gratis optreden. En, bij de fanschare, door de te verwachten nieuwe nummers van haar nieuwe album 'American Doll Posse', dat over twee weken verschijnt. Na het optreden in Spijkers met Koppen volgde dan ook een exclusieve luistersessie voor dat nieuwe album, voor een selctief clubje prijswinnaars uit de Viva. Een sessie waarvoor opmerkelijk genoeg meer veiligheidsmaatregelen waren uitgetrokken dan het optreden zelf. Om te voorkomen dat het album voor haar officiele releasedatum (1 mei) zou lekken, werd iedere bezoeker gedwongen bij binnenkomst alle tassen af te geven. En werden mensen met mobieltjes gedurende de sessie zelfs op de vingers getikt, uit vrees voor krakkemikkige opnames. Het was een groot verschil met de euforische uren tussen twaalf en twee, tijdens de uitzending van 'Spijkers'. Want het stikte in Florin werkelijk van de fotocamera's. Die stuk voor stuk tevoorschijn kwamen op het moment dat Tori zich liet zien. Maar ook figuurlijk kwam Tori angstvallig dichtbij. Over de uitzending verspreid speelde ze vijf prachtsongs, waaronder twee klassiekers van haar eerste - en beste - album 'Little Earthquakes'. En vertolkte die zo intens, dat het moeilijk was geen waterlanders te voelen stromen. Zelfs niet als je Dolf Jansen heette. Zo dichtbij klinkt Tori in de grote hallen waar ze doorgaans speelt (zondag 3 juni speelt ze in de 'Bavaria Bierschuur aan de rand van Amsterdam', in de woorden van Dolf Jansen) maar zelden. Hoe exclusief aangekondigd echter ook, de luistersessie na afloop kon tegen zoveel magie vanzelfsprekend niet op. Daar was de setting op een andere manier te vervreemdend voor. Het korte praatje van Tori vooraf ten spijt, was het een rare gewaarwording op zo'n zonnige dag, na zulke magische momenten, in een bedompt lokaaltje Viva-prijswinnaars in rijen opgesteld te zien, in concentratie luisterend naar een cd met 'slechts' 23 nummers. Maar het moet gezegd: in vergelijking met de oeverloos voordrentelende voorgangers 'Scarlet's Walk' (2002) en 'The Beekeeper' (2005) voelt 'American Doll Posse' aan als een fris en opgewekt lentebriesje. Waarbij Tori weer grenzen opzoekt, en er lustig op los experimenteert, zowel met vormen als met stijlen. En al die tijd onmiskenbaar Tori blijft. In de positieve zin van het woord. Waar coveralbum 'Strange Little Girls' (2001) een rode draad kende via songs over vrouwen, oorspronkelijk geschreven door mannen, kent 'American Doll Posse' een soortgelijke aanpak: ditmaal duiken er vijf leidende albumpersonages op (Tori, Santa, Clyde, Isabel en Pip), die allemaal verschillende stijlen met zich meedragen. En qua klankkleur en diversiteit een redelijk vergelijkbaar album opleveren. En zo kan het gebeuren dat Tori ineens geweldige Queen-achtige rockstampers ('Teenage Hustling') zingt, poppy oeh-oeh-koortjes naast Brian May-achtige gitaarpartijen plaatst ('You Can Bring Your Dog'), kekke orgeltjes onder het stof vandaan blaast ('Mr.Bad Man' ), en op momenten ouderwets poppy ('Big Wheel') danwel ongekend venijnig ('Fat Slut') uit de hoek komt. Natuurlijk blijft ook 'American Doll Posse' een lange zit die hier en daar wat dipmomenten kent, maar zoveel muzikale verfrissing, popgehalte en pit hebben we uit de koker van Tori jarenlang - wat mij betreft: sinds 'From the Choirgirl Hotel' uit '98 - niet meer gehoord. Waarmee ook meteen de enige kritiek die Spijkers-presentator Felix Meurders na afloop van de uitzending uitte, is gepareerd, althans op plaatgebied. 'Voor de uitzending waren het net iets teveel nummers in hetzelfde tempo: het was stuk voor stuk van dat kabbelende, indringende pianogeweld. Maar eerlijk is eerlijk: ik vond het fantastisch.' Zo ook 3VOOR12/Utrecht-fotograaf Els Oostveen, die haar camera liet spreken voor onderstaand verslag. En oh, voor wie benieuwd is naar het volgende grote verrassingsbezoek in de stad: op zondag 27 mei spelen de Arctic Monkeys in Tivoli een warm-up-show voor Pinkpop. Het zal weer eens niet zo zijn... Tori Amos Gezien: Florin, Utrecht, zaterdag 14 april 2007.