Een citaat uit de maandfolder van Theater Kikker van september 2001: "Het risico van de nodige bullshit is aanwezig, reden waarom bondigheid eveneens een belangrijk motto is. (...) Esthetische veiligheid niet gegarandeerd, een hoge verassingsgraad wel!" Een tekst die ik van de presentator integraal mag overnemen, "want hij klopt nog steeds". In 2001 beleefde Proeflokaal haar eerste editie. Een idee van Jorrit Tamminga dat in eerste instantie op onbegrip kon rekenen en pas toen hij zelf programmeur werd doorgang vond. Het feit dat het nog steeds bestaat bewijst zijn gelijk. De naam was een idee van Jochem van der Heide, vanaf het begin betrokken en sinds twee jaar de vaste presentator. Martijn Buser, de huidige programmeur, vroeg hem om die rol op zich te nemen. Jochem: "Toen ben ik voor de bijl gegaan. Het fijne is dat Martijn, en niet ik, de programmering doet. Ik doe ook af en toe wel wat op het podium, ik verzorg dan de scharnierpunten en soms iets groters. Maar ik programmeer niet en ken de artiesten vaak niet. Ik doe kleine interviewtjes om een beetje af te tasten wat het gaat worden, hierbij zeg ik soms dingen die volgens anderen niet helemaal kunnen. Die houding kan ik aannemen omdat Martijn de programmering doet en ik niet weet wie dat zijn."Martijn: "'Nou Jochem, we hebben vanavond Mike Patton.' 'Wie?' 'Mike Patton.'" Jochem: "'Nooit van gehoord. Zeg Mike, wat kom je doen?'" Mike Patton? Jochem: "Ik heb één keer serieus geprobeerd om Mike Patton naar Proeflokaal te halen, gewoon om hem totaal carte blanche te geven, maar dan wel voor een kwartier. Zijn manager voelde er wel voor, had ik de indruk. Of die wilde aardig zijn. Als we ooit het experimentele niveau van Mike Patton met Proeflokaal zouden kunnen benaderen..." Martijn: "Maar dan nog doen reputaties er niet toe, ze hebben toch maar een kwartier." Jochem: "Zelfs Mike Patton zou maar een kwartier krijgen, zelfs Mike Patton zou geschoffeerd worden door de presentator!" Waarna er meteen aan toegevoegd wordt dat áls deze regel in de tekst terechtkomt, er wel met koeienletters bij moet staan dat hij het allergrootste respect heeft voor de artiesten die komen optreden. Waarvan akte. Martijn: "Soms zie je iets dat niet te harden is, maar dat is niet erg, want het duurt maar een kwartier." Daartegenover staan de positieve gevallen: "Op andere momenten treedt er iemand op die je eigenlijk nauwelijks kent en dat blijkt dan te gek te zijn. Dan is het misschien jammer dat het maar een kwartier duurt, maar dat was wel de voorwaarde om op te mogen treden." Jochem: "Daar had ik in het begin wel moeite mee, om desnoods in te breken in een lopend geheel. Dat leidde er wel eens toe dat dingen uit begonnen te lopen maar wat dat betreft heb ik ook een afspraak met het publiek, bij wijze van spreken via de maandfolder. Daarnaast: wat de één geweldig vindt, vindt de ander wellicht niets, dus na een kwartier is het gewoon schluss." Martijn: "Ik weet ook niet wanneer een Proeflokaal geslaagd is of niet. Misschien is een Proeflokaal pas geslaagd als het publiek géén leuke avond heeft. Je gaat niet naar een 'leuk' avondje kijken. We zijn geen open podium voor singer/songwriters of cabaretiers, dán heb je een leuke avond. Bezoekers kunnen iets goeds verwachten maar het kan ook verkeerd uitpakken, maar dat is helemaal niet erg, want daar heb je zelf voor gekozen." Jochem: "We streven naar een grote mate van compromisloosheid. Aan de andere kant willen we ook dat elk Proeflokaal een soort van achtbaanrit wordt." Jochem: "Misschien is dat wel wat een Proeflokaal geslaagd maakt: dat de ene helft van de mensen denkt: 'Dit was geweldig!' en dat de andere helft denkt: 'Wat heb ik meegemaakt? Dit wil ik nooit meer, maar ik zal het nooit vergeten.'." Martijn: "Het maakt in principe niet uit of het een positieve of een negatieve indruk is, als het maar indruk maakt." Volgens de heren doet de volgorde van de artiesten er ook wel degelijk toe. Jochem: "Een echt Proeflokaal is er één waar de som der delen het geheel overstijgt. Ik had vroeger een scheikundedoos en dan gooide ik allemaal huishoudelijke spullen van mijn moeder bij elkaar. Meestal was dat dan gewoon geinig, maar één keer kreeg ik rare blauwe ballen in mijn fles. Ik heb het nog opgeschreven ergens, het recept voor blauwe ballen." Martijn: "Een geslaagd Proeflokaal is als een scheikundedoos die ontploft." Jochem: "De manier waarop je de dingen bij elkaar gooit doet er wel degelijk toe. Op zichzelf kunnen de verschillende onderdelen heel ugly of bijtend zijn, het geheel kan dan echter wel degelijk de moeite waard zijn." Soms is een Proeflokaal thematisch. Jochem: "Het beste voorbeeld daarvan is natuurlijk het Mozart Proeflokaal. In één van de eerste edities van 2007 zullen we een Proeflokaal helemaal in het thema televisie houden. Daarbij moet je niet alleen denken aan televisie als massacommunicatiemiddel, maar ook aan televisie als het fysieke apparaat, de kathode straalbuis." Naar aanleiding van het noemen van namen als Jan den Besten of Jan Schellink, mensen die regelmatig weer het programma sieren, komen we te spreken over de experimentele muziekscene in Utrecht. Bestaat die eigenlijk wel? Jochem: "Als dat al bestaat dan is die heel klein en Proeflokaal vervult dan wel degelijk de rol van katalysator. Dat geldt op nog kleinere schaal ook voor mijzelf: doordat ik elke week moet presenteren en een kleine bijdrage lever moet ik zelf ook steeds weer iets nieuws bedenken. Maar goed, Jan den Besten en Jan Schellink zijn daar natuurlijk veel betere voorbeelden van." Martijn: "Proeflokaal is in die rol ook een plek waar de experimentele musici van Utrecht elkaar kunnen ontmoeten en eventueel nieuwe samenwerkingen kunnen ontstaan." De suggestie dat Proeflokaal uitsluitend voor het muzikale experiment is bedoeld, wordt fanatiek bestreden. Er is wel degelijk plaats voor andere disciplines, er is natuurlijk regelmatig videokunst, al dan niet in combinatie met geluid, maar de deur staat ook wagenwijd open voor bijvoorbeeld dans. Jochem: "En we zijn nog altijd op zoek naar een experimentele stand-up comedian." Jochem: "Daarnaast willen we, en dat is ook het oorspronkelijke idee van Jorrit Tamminga en tegelijk het moeilijkste onderdeel in de scouting, dit interview mede gebruiken om de mensen die alleen maar op zolderkamertjes maffe dingen zitten te doen, nauwelijks hun huis uit komen maar wel af en toe 3VOOR12 openklikken, ertoe brengen om vooral een e-mail te sturen naar Martijn." Aanstaande dinsdag is het zover. Proeflokaal beleeft haar tiende lustrum. Op de 50e editie staan weer een aantal van de 'gevestigde' namen. Jan Schellink is van de partij, evenals Wouter van Veldhoven ("iets met klokken") die op basis van zijn optreden op de eveneens in Theater Kikker georganiseerde Interzone-avonden eerder al het programma van het SuperProeflokaal sierde, en de bedenker himself, Jorrit Tamminga, vergezeld door Hans Leeuw (trompet). Daarnaast o.a. ook Poul Holleman, HKU-student. Jochem: "En ikzelf heb ook nog een platvloerse actie in de maak die ik eigenlijk mijn hele leven al heb willen uitvoeren maar waar ik nooit het geschikte podium voor heb gevonden. Met Proeflokaal #50 is de tijd en gelegenheid daar." Gaat dat zien! Te zien: Proeflokaal, 50e editie met o.a.Jan Schellink, Wouter van Veldhoven en Jorrit Tamminga Wanneer: dinsdag 21 november 2006 Waar: Theater Kikker, 21.00 Toegang: gratis. Vanaf een half uur voor aanvang deelt Kikker gratis toegangskaarten uit. Kom op tijd, want op is op