Gelukkig zijn ze er nog: van die ijkpunten in de hedendaagse rockwereld. Eén daarvan is ontegenzeggelijk Therapy?. Dit Noord-Ierse metalpunkrocktrio bestaat al zestien jaar en brengt nog altijd ieder anderhalf jaar een nieuw album uit. Toch staat de groep rond vaste krachten Andy Cairns (zang/gitaar) en Michael McKeegan (bas/zang) bij velen vooral in het teken van de herinnering. Hoe snel gaat er op hun concerten immers een zucht van herkenning door de zaal na de eerste snareslag die 'Die Laughing' inleidt of wanneer het razende gitaarriedeltje van 'Nowhere' uit de PA geblazen wordt? Het zijn prijsnummers van het onvolprezen album 'Troublegum' uit 1994, dat Therapy? in de jaren daarna tot smaakmaker deed uitgroeien van ieder zichzelf respecterend rockfestival. Alwaar de band na megahit 'Diane' zelfs eventjes top of the bill was. FAN-FUCKIN'-TASTIC Toch bewaart menigeen niet alleen herinneringen aan Therapy?'s hits, maar ook aan hun steevast uitstekende liveshows. Therapy? stelt hoegenaamd nooit teleur. Dat gezegd hebbend: één keer, in onze stad nog wel, gaat het faliekant mis. In een volgepakte Central Studios (het Van den Ende-complex tegenover dB's, waar midden jaren negentig diverse grote bands speelden) wordt Therapy? in november 1995 tijdens de 'Infernal Love'-tournee helemaal naar huis gespeeld door het destijds nog onbekende bandje in het voorprogramma: Skunk Anansie. Met ruim 2000 bezoekers is het optreden de grootste headline-show die de band ooit in Nederland doet. Het floppen van opvolgers 'Semi-Detached' en 'Suicide Pact- You First' brengt Therapy? voor zijn concerten weer terug in het clubcircuit. Na shows in Paradiso en Melkweg, wordt in 2000 voor het eerst Tivoli aangedaan. Sindsdien heeft Utrechts rocktempel binnen zes jaar tijd maar liefst vijf keer mogen genieten van "fan-fuckin'-tastic" (zo ongeveer de lijfspreuk van McKeegan en Cairns) Therapy?-concerten. Een jubileum dat 3VOOR12/Utrecht doet besluiten met het trio rond de tafel te gaan zitten. Rond het afgesproken tijdstip is Therapy? net gearriveerd na een drukke reisdag. De band vertrok om vijf 's nachts vanuit Hamburg, kwam rond het middaguur in Utrecht aan, laadde om, speelde een akoestische in-store show in Delft en jakkerde vrolijk door naar Tivoli. Nog geen vijf minuten na aankomst gebaart McKeegan dat wat hem betreft het gesprek kan beginnen. De komende drie kwartier praat Cairns honderduit, sporadisch bijgevallen door bandmaat van het eerste uur McKeegan en drummer Neil Cooper, die zich twee jaar geleden bij hen voegde. De soundcheck laat Therapy? schieten; "if it ain't broken, don't fix it". Een goede instelling kan wel wachten tot de eerste nummers van de set. CENTRAL STUDIOS 1995 Beginnend bij het eerste Utrechtse concert in de Central Studios weet Cairns zich nog prima te herinneren dat het niet best was. "Die dag was ik mijn stem helemaal kwijt geraakt. Ik ben ermee naar een dokter gegaan en ik zat helemaal onder de pillen en drankjes om de boel nog enigszins te redden. Maar het was echt niet mogelijk om langer dan zo'n veertig minuten te spelen." "We stonden voor de keuze: kort spelen of cancellen," voegt McKeegan toe. "Het werd het eerste. In de zestien jaar dat Therapy? nu bestaat hebben we namelijk geen enkele show afgezegd om een klein gevoel van ziekte. Toen dus ook niet: the show must go on. Tja; het was niet goed, maar we speelden wel. We zijn geen mietjes immers die bij een kuchje of een kater liever in het hotel blijven. Dat kun je niet maken tegenover de fans." DE TIVOLI-JAREN En de shows gingen 'on', ook in Utrecht, waar de band de volgende keren zou neerstrijken aan de Oudegracht. Therapy? en Tivoli zijn de laatste jaren twee handen op één buik geworden. In een tourverslag op hun eigen site schrijft de band: "Now we definitely know this one well. We had many great shows here over the past few years. [...] Utrecht is very pretty so it's nice to walk round in the bracing Autumn air....lots of little cobbled streets and the canal running through it.[...] The Tivoli crowd is its usual crazy self and we have a really great show again." Anno 2006 houdt Cairns nog steeds veel van de zaal: "Het publiek is altijd geweldig en het personeel is lief en vriendelijk. De zaken zijn hier prima op orde; een fijne tent." De stad helpt bovendien een handje. "We proberen altijd vroeg aan te komen in Utrecht en de stad in te gaan. Dan pakken we een cafeetje, gaan eten in een restaurant en wandelen langs de grachten. We hebben ook eens een vrije dag gehad hier; toen vond ik een platenzaak waar ik een fortuin heb uitgegeven. Dat is ook precies wat het grote verschil maakt; Tivoli ligt midden in de stad. We komen op zoveel plekken waar de zaal in een buitenwijk of op een industrieterrein ligt. Dan zit je de hele dag te proberen de verveling het hoofd te bieden. Dat maakt de sfeer er meestal niet beter op. En de shows ook niet." "Er is niet één Tivoli-show die er echt uitspringt. Ik denk dat we hier nooit een slecht concert gespeeld hebben. Dat is echt een goed teken; er lijkt op Utrecht een zegen te rusten. We komen dan ook graag terug. Sommige andere plaatsen in de wereld lijken wel vervloekt. Zo hebben we iets dat we gemakshalve maar de 'Detroit-jinx' noemen. Ook in Zurich speelden we altijd kloteconcerten, tot het vorig jaar ineens wel daar lukte. Het is vooral een psychologisch ding. Het kan gebeuren dat je één keer slecht speelt ergens en het de volgende keer ook niet gesmeerd loopt. Wanneer je dan in je tourkalender kijkt en die stad weer ziet staan, is het vaak op voorhand al een verloren race." MAGISCH RANDJE Nu we toch terugblikken: Therapy? zit al zestien jaar en elf albums (onlangs verscheen het opvallend sterke 'One Cure Fits All') in het vak, tourt zich nog altijd ongans en staat na een succesvolle periode bij majorlabel A&M inmiddels onder contract bij het kleine Spitfire Records ("Volledige artistieke vrijheid en geen gezeur van mannen in pakken die praten over hoeveel 'units' je verkocht hebt."). Nieuwe succesalbums mogen sinds 'Infernal Love' uitblijven, slechte shows zijn al eeuwen een uitzondering. Iedere avond staat de band weer ergens anders met een grote grijns op de planken, spelend voor een hondstrouwe fanschare die door het dolle heengaat. Maar waar halen de Noord-Ieren in hemelsnaam de energie en drive vandaan om nog altijd maar door te gaan? Cairns: "Het komt misschien wel door onze achtergrond. Wij komen uit kleine dorpen net buiten Belfast en alles wat met muziek te maken had, leek vroeger een magisch randje te hebben. We zijn nooit verwend geraakt in grote steden als deze waar je elke avond een band kunt gaan zien. Michael en ik moesten soms met het veer naar Schotland om een band te zien spelen. Dat speciale gevoel rond muziek zijn we daarna nooit kwijtgeraakt." "Je ziet zo vaak groepen spelen die er geen zin in hebben, die alleen maar denken aan de volgende vijf shows voor ze naar huis mogen en braaf hun songs afwerken. Daar krijg je belabberde shows van. De muziek die Therapy? brengt en de mensen die komen zorgen voor een apart sfeertje, herinnert ons aan dat speciale, magische gevoel van vroeger. Het is elke avond genieten geblazen: als het publiek uit zijn dak gaat, hebben band en bezoekers er allebei zin in en hebben wijzelf pret voor tien." "In dat enthousiasme is het ook heel fijn dat Therapy? geen geregisseerde act is," vult McKeegan aan. "We hoeven niet op te letten waar we staan qua licht bijvoorbeeld. We hebben veel vrijheid en hoewel de setlist vaak vooraf bepaald is, is er heel veel chemie en feedback tussen ons drie. 'Things happen'; je weet nooit echt waaraan je toe bent in deze band en die spontaniteit zorgt ervoor dat we elke show weer hongerig zijn naar wat de avond ons zal brengen." Hoorden wij daar het woord hongerig? Is het niet zo dat mensen bij Therapy?-shows toch steeds zitten te wachten op 'Nowhere', 'Isolation' of 'Teethgrinder' en weinig boodschap hebben aan nieuwerwetse nummers? Cairns' ervaringen leren anders: "Dat zou je denken, maar we hebben op festivals wel eens volledige greatest hits-shows gespeeld en dat werkte voor geen meter. Je moet toch die balans zien te vinden blijkbaar." DANKBAARHEID TROEF Op financieel gebied lijkt de band die balans, tien jaar na zijn tropenjaren eindelijk te hebben gevonden. En dat terwijl de laatste albums maar een fractie verkopen van 'Troublegum' of 'Infernal Love' en Tivoli ook al jaren niet meer volloopt. Cairns: "Het idee dat mensen hebben, is dat je als je speelt in grote zalen voor duizenden mensen, helemaal 'binnen' bent. Dat het geld je om de oren moet vliegen. Het tegendeel is waar. In onze 'succesjaren' bleef er onder de streep vrijwel niets over. Natuurlijk, je single staat in de charts, je kop op elke tijdschriftcover. Maar daartegenover staan een enorm crew, een eigen PA, hoge cateringkosten en dure hotels. Dan leef je anderhalf jaar op tournee fantastisch en kom je uiteindelijk platzak thuis. Je lijkt dan wel succesvol, maar wat heb eraan? "Geef ons dan maar de huidige situatie. Onze plaatverkoop is na 'Shameless' (2001) weer heel behoorlijk geworden, we verkopen altijd veel shirts, spelen veel shows en werken al jaren economisch qua crew. We kunnen allemaal dan ook prima leven van de band." Met een dankbare blik zet Cairns de klok daarbij terug naar vijftien jaar geleden: "Als ik niet in de band had gezeten, dan werkte ik nu waarschijnlijk nog steeds in een fabriek. Dat deed ik tot we onze eerste platendeal kregen en gingen touren. Ik had wel een goede opleiding, maar nachtdiensten draaien in de Michelin-bandenfabriek betaalde mijn gewenste leventje. Maar wat Therapy? me gebracht heeft, is zoveel meer. De wereld kunnen zien, je eigen muziek spelen en mensen daarmee vermaken; dat zorgt ervoor dat je dit spelletje wil blijven spelen. Ik ben muzikant, ik kan ervan leven, ik zeur niet over vermoeiend tourleven. Ik ben een dankbaar man deze kans te hebben gekregen en buit ze graag ten volle uit." TIVOLI 2006 En dat laatste blijkt wederom in Tivoli, waar blijkt dat Therapy? ook met weinig personeel de zaken prima op orde heeft. Okay, het is halverwege even zoeken naar een nieuwe batterij voor McKeegan's zenderpack, maar voor de rest staat de show als het spreekwoordelijke huis. De set vertoont de geijkte krakers, relatief veel recent werk en zelfs een paar echte verrassingen in de vorm van vroege oudjes 'Neck Freak' en 'Accelerator'. McKeegan rost over heel het podium, Cairns laat zijn oogbollen rondtollen in hun kassen en geniet met volle teugen. Achter de twee kwijt 'nieuweling' Cooper zich zeer verdienstelijk van zijn taak; hij blijkt een geweldige drummer die naadloos in de band past en strak en bruut de boel voorstuwt. Tivoli geniet met Therapy? mee, gaat zich te buiten aan een vervaarlijk ogende pit midvoor, brult zich de longen uit het lijf en houdt van de Noord-Ieren. Een gevoel dat met een prima toegift - inclusief 'Potato Junkie' en 'Isolation' - beloond wordt en nog altijd wederzijds blijkt. Geen bullshit, geen sterallures, maar wel een signeersessie achteraf en - als teken van een goede avond - de uitroep dat het "fan-fucking-tastic" was. Het moge duidelijk zijn: in deze vorm komt Therapy? de komende jaren geheid nog ettelijke malen langs Tivoli.