Liefde bloeit tussen Franz Ferdinand en Utrecht

Schotse sterren bevestigen status tijdens dubbele clubshow

Ingmar Griffioen & Peter Bijl / Foto's: E.Lutgendorff, G.Schmidt, ,

Als een band in een half uur twee avonden Tivoli uitverkoopt, ligt het voor de hand dat de zaal vol staat met idolate fans en vrees je dat dit 'gespreide bedje' de band tot niet meer dan een routineuze show inspireert. De Schotse popsterren van Franz Ferdinand logenstraften deze verwachting volkomen en trakteerden Utrecht op tweemaal anderhalf uur nagenoeg perfecte discorock.

Schotse sterren bevestigen status tijdens dubbele clubshow

Het destijds net hippe Franz Ferdinand gaf in maart 2004 voor een stijf uitverkochte EKKO een show van haast magische proporties. De gelukkigen hebben het er nog altijd over. Toch traden de Schotten vier maanden eerder ook al in hetzelfde podium aan. Scherp geprogrammeerd en misschien wel het meest sprekende voorbeeld van de signaleerfunctie die EKKO de laatste jaren wil - en geregeld ook kan - vertolken. Dat Franz Ferdinand twee jaar na EKKO ook Tivoli uitverkoopt is niet direct een verrassing. Met zijn laatste twee Nederlandse zaalshows vulde de band immers ook al met gemak de Bijlmer bierhal. De dubbele boeking aan de Oudegracht bewijst wél wat er door knap programmeren mogelijk is, ook in een middelgrote stad in een Randstad vol concurrerende podia. De kritieken zijn immers vaak gehoord: sinds de opening van 013 en HMH sloegen grote internationale acts Utrecht meestal over op hun tours. In november 2004 werd een concert van Franz Ferdinand nog van Vredenburg naar de HMH verplaatst. Dit jaar lijkt er sprake van een kentering met optredens van onder anderen The Magic Numbers, Editors, Dinosaur Jr., Deftones en Soulfly in Tivoli. De dubbele Franz-show is daarbij uiteraard de slagroom op de taart. Het arty gezelschap uit Glasgow trekt deze weken van festival naar festival. Pinkpop, Werchter, Roskilde, Sziget, Benicassim, T In The Park, Reading, Leeds; de ene mensenzee na de andere en wellicht dat de band daarom zo opbloeit in de relatieve intimiteit van 'try-out-zaal' Tivoli. De zaal hadden de bandleden op maandag vast verkend toen ze hun landgenoten van The Feeling aan het werk zagen. Het bedje is met name tijdens de eerste avond bijzonder gespreid: al uren voor aanvang kijkt men reikhalzend uit naar het grote Franz Ferdinand. Voorprogramma zZz weet de zinnen nog even opzwepend te verzetten, maar om half tien wordt het wachten pas echt beloond. Bij opkomst krijgen de Britse sterren - begeleid door een lichtspektakel en een bombastisch intro - een uitzinnige, van adoratie vervulde ontvangst. De show herbergt een mix van het eerste en het tweede album en van klappers als 'Michael' en minder grijsgedraaide nummers als 'I'm Your Villain'. Het maakt het publiek allemaal niet uit, er wordt hooguit nu en dan wat minder uitbundig meegezongen en -gesprongen. Franz Ferdinand gaat voluit en lijkt nog net zo gretig als twee jaar eerder in EKKO. De band is zeker geroutineerder, speelt strakker, oogt comfortabeler op het podium, voorman Kapranos buit zijn charisma nog beter uit en het repertoire is verdubbeld. Dinsdag is het vanaf de eerste minuut dan ook raak tussen band en publiek; het spelplezier werkt bijna net zo aanstekelijk als de muziek. De woensdag-show mist dit euforische gevoel: tijdens de tweede avond is Franz, net als twee jaar geleden, op de eerste plaats een 'heel leuk bandje', met enkele geweldige liedjes en een enthousiaste live-performance. Slechts de publieksreactie bij de grote hits doet vermoeden dat de groep normaliter in enorme hallen speelt. Toch is de band nog niet vergeten dat ze eind 2003 voor slechts veertig man in EKKO stonden. Zanger Alex Kapranos tijdens de eerste avond: ''This song is dedicated to any of the fourty people who came to see us then'', waarna het twintigvoudige aantal zich aangesproken schijnt te voelen en springt op het overbekende 'Take Me Out'. Tijdens de tweede avond refereert Kapranos wederom aan de eerste EKKO-show, wanneer hij het oude b-kantje 'Shopping For Blood' aankondigt, toen - en nu - een van de hoogtepunten van de set. Verder is er, behalve de status van de band, niet zo gek veel veranderd. Franz Ferdinand grossiert nog altijd in schier perfecte songs; soms grillig, hoekig, funky, punky en schatplichtig aan disco, wave en postpunk, maar altijd uiterst dansbaar en met een hoge meeneuriefactor. Wel nieuw zijn de Beatlesque toevoegingen, die dankzij 'Eleanor Put Your Boots On' in de toegift naar voren komen. Vielen er dan helemaal geen kanttekeningen te plaatsen? Zeker wel. Zo geeft het nieuwe materiaal geen blijk van enige vernieuwingsdrift, rieken delen van 'I'm Your Villain' wel erg naar 'Take Me Out', klinkt 'Walk Away' live net zo gezapig als op cd en haalt Kapranos de vaart uit meerdere nummers met voorstelrondjes. En de tweede avond zinkt halverwege, na een subliem opgebouwd begin, stevig in door het eerder genoemde 'Eleanor' op de verkeerde plek in de set te brengen. Franz wordt bovendien nergens zo opzwepend en rauw als voorbeeld Gang Of Four. Maar het zal niemand deren: de liedjes zijn helemaal af en hapklaar voor een breed publiek. En worden bovendien niet 'afgedraaid' in een standaard set: beide avonden kennen een compleet andere set-opbouw: Waar 'Take Me Out' dinsdag halverwege de set voorbij komt, bewaart de band zijn doorbraakhit woensdag voor de toegift. 'Matinee' wordt wel naar voren gehaald, en brengt de zaal als tweede nummer direct al richting het spreekwoordelijke kookpunt. Het publiek is het om het even, dat gaat nog één keer helemaal los als gitarist Nick McCarthy in de toegift, aan het einde van prijsnummer 'Outsiders', het kenmerkende riffje inzet van 'This Fire'. En of je nu programmeur van EKKO of Tivoli, labelbaas van Excelsior, gitarist van Gem, Kismet of C-Mon & Kypski, journalist of nooit ontloken muurbloempje bent: Dansen zul je! Waar de aartshertog het in 1914 moest afleggen tegen revolutionaire krachten (een schot van de Servische nationalist Gavrilo Princip), lijkt zijn Schotse naamgenoot een kleine eeuw later aanmerkelijk strakker in het zadel te zitten. Franz Ferdinand regeert anno 2006 over het eigenhandig aangejaagde genre, hooguit naar de kroon gestoken door een voor het grote publiek minder makkelijk verteerbare Bloc Party. Bij de uitgang lijken de flyers voor dansavond 'Never Mind The British' opeens zo irrelevant én ongepast. Franz Ferdinand & zZz/The Bent Moustache Gezien: Tivoli, dinsdag 27 en woensdag 28 juni 2006