Wie de Utrecht Monitor 2006 erop naslaat, leest dat een recordaantal van 191.000 bezoekers vorig jaar Tivoli Oudegracht bezocht (met Tivoli de Helling erbij komt de teller zelfs op 250.000). De 2005-programmering laat gevestigde namen als De Dijk en Vive La Fête de zaal vullen, alhoewel sommige criticasters – ondanks smaakmakers CocoRosie en The Killers – de spanning en nieuwe scherpe rand missen van groepen als Bloc Party en Arcade Fire, hete nieuwkomers die Amsterdam verkiezen. 2006 laat een andere aanblik zien. Zo noteren we in de eerste helft van 2006 alleen al Editors, The Magic Numbers, Bullet For My Valentine en Panic! At The Disco als hippe vogels en komt uit de oudere doos Dinosaur Jr. opdraven. Bovendien staan in Tivoli grote namen als Deftones en in juli Soulfly geprogrammeerd. Als klap op de vuurpijl blijkt na Pinkpop dat Franz Ferdinand vóór zijn festivaltournee twee opwarmshows speelt aan de Oudegracht. Als in augustus de legendarische reünie-gothrockers Bauhaus nog langskomen, lijkt Tivoli in 2006 niet alleen qua bezoekersaantallen, maar ook programma-inhoudelijk verder te groeien. PRIJZENKAST De prijzenkast van Utrechts grootste poppodium maakte de afgelopen jaren een vergelijkbare groei mee. In 2004 werd Tivoli door de Vereniging van Nederlandse Poppodia uitgeroepen tot Podium van het Jaar, vorig jaar won de zaal de prijs voor de Beste Marketingcampagne. Tijdens de editie van 2006, afgelopen maand, sleepte Tivoli bovendien twee nieuwe nominaties in de wacht: voor Beste Directeur (Margriet van Kraats) en Beste Programmeur, in de persoon van Johan Gijsen. Voor het tweede concert van Franz Ferdinand sprak 3VOOR12/Utrecht met laatstgenoemde; samen met Sytse Wils verantwoordelijk voor de programmering van Tivoli Oudegracht, Tivoli de Helling en de festivals Summer Darkness en Nu Heroes. “Natuurlijk vind ik het leuk genomineerd te zijn. Ik had ook graag willen winnen, maar ik vind het ook niet erg dat ik niet won. Robert [Meijerink, winnaar in de programmeurscategorie, red.] boekt ook Eurosonic en de Valkhofaffaire, dus alle credits voor hem. Meteen toen ik het hoorde, heb ik vanaf Sónar een sms gestuurd om hem te feliciteren en dat meen ik oprecht. Maar deze nominatie is leuk en het is goed dat Tivoli weer genoemd wordt. Het gaat goed met Tivoli en ik ben hartstikke trots op het programma van de afgelopen twee, drie jaar. Ook zijn we tweede geworden bij de Nachttempel-verkiezing, dus de vibe is goed.” BALEN VAN AMSTERDAM Dat laatste heeft ook zijn uitwerking op de bands die in de zaal optreden. “Franz Ferdinand vindt het geweldig hier. De jongens huren fietsen, jakkeren en stunten door de stad ermee; hebben pret voor tien. Op festivals waar ze veel collegabands zien, zal zoiets heus wel eens vallen. Dat Tivoli en Utrecht tof zijn om te spelen, straalt uit naar buiten, praat zich rond en daar plukken we steeds meer de vruchten van. Dat is toch prima promotie?! Zo heb ik dit najaar twee heel grote namen staan – ik mag ze nog niet noemen helaas – die zelf gevraagd hebben om hier te spelen” “Dat die grote en hippe bands nu hier spelen en wat mijn rol daarin is? Geen idee, eerlijk gezegd. Alles wat we hier doen; als ik ‘ik’ zeg, bedoel ik ‘wij’, want Sytse en ik doen alles hier samen en in overleg, gebeurt met hart en ziel. Het is altijd weer balen als Interpol, Rammstein of N.E.R.D. naar Nederland komen en weer voor Amsterdam kiezen, maar ik snap het wel. Als ik in een band speel en ik mag tien shows spelen in Europa, wil ik Berlijn, Parijs, Londen, Madrid, niet Hamburg, Manchester en Utrecht. Daaraan doe je weinig tot niets. Maar soms rolt de bal wel jouw kant op.” Zoals dus gebeurde in het geval van Franz, dat vlak voor Pinkpop liet weten twee kleine shows in Nederland te willen spelen. “De voorkeur lag bij Amsterdam, maar Paradiso en de Melkweg zaten vol. Toen werd ik gebeld en heb ik op Pinkpop backstage met hun agent gesproken; een dag later was de deal beklonken.” DE TWEEDE RONDE Het zijn echter niet alleen maar bands die op volgeboekte Amsterdamse zalen stuiten, die naar Tivoli komen. “We boeken ook shows in Vredenburg. We hebben Air gedaan, Eels en Belle & Sebastian. Dit jaar zijn we echte toppers daar helaas misgelopen: Sigur Rós, Belle & Sebastian, Arcade Fire, Sufjan Stevens, Ryan Adams en dan vergeet ik er nog één of twee. Iedere keer kwamen we met de tourdata niet uit. Vredenburg heeft veel producties staan en met een orkest schuif je nu eenmaal veel minder makkelijk dan wij. Als het dan niet uitkomt, balen we écht ontzettend, want met iets meer geluk hadden deze bands een exclusief concert in Utrecht gegeven.” Waar ervaren acts over het algemeen de stad en het publiek kennen en dus bewuste keuzes voor speelplekken maken, mikken nieuwere bands aan het begin van de tournee dus vaker op Amsterdam, om tijdens de tweede ‘leg’ Utrecht, Den Haag en Eindhoven aan te doen. “Die tweede ronde pakken we meestal wel en daar zitten we ook kort bovenop. Tivoli ligt centraal, de stad heeft een levendige eigen scene en veel studenten achter zich en daardoor verkopen we ook meer kaarten dan zalen in Den Haag of Nijmegen.” “Dat is de ene kant, maar ik denk ook dat we het met Tivoli als geheel heel goed doen. Het is een team-effort van technici, stagemanagers, programmeurs, promotors. Bij elkaar genomen, zorgt dit – noem het weer die vibe – ervoor dat we nu ook in de eerste ronde bands krijgen. En we zitten zelf overal bovenop. Checken sites, kijken of we in tourschema’s kunnen passen, houden de media bij en mailen agenten en Mojo voortdurend over wat we willen hebben. En zo krijg je ineens een mailtje binnen met de vraag of je plek hebt voor Deftones.” HOOGTEPUNT: R.E.M. Het hoogtepunt van deze strategie is niet lastig te benoemen: R.E.M,. De Amerikaanse mega-act repeteerde in juni 2003 een werkweek in Tivoli en gaf ter afsluiting een concert in de voor R.E.M.-maatstaven zeer kleine club aan de Oudegracht. “Mojo belde me met de vraag of we voor ‘een band’ een week wilden blokken,” diept Gijsen uit zijn geheugen het verhaal achter deze bijzondere week op. “Hoewel het een slechte periode was in de zomer, waarin je normaal één of twee bands zou boeken, was mijn eerste reactie: ‘Ja, hallo! Daar vraag je me nogal wat.’ Ik zei dat ik het alleen voor een grote band wilde overwegen, maar Mojo wilde me niet vertellen om welke band het ging. Ik kreeg wel het veelbetekenende bericht het maar wel te doen.” “Erik Mans die hier op het Tivoli-kantoor werkt als onze enige overgebleven kraker, was vroeger front-of-house man en tourmanager van Mudhoney, heeft met Soundgarden gewerkt, Nirvana, Pearl Jam; hij kent ze allemaal uit die Seattle-scene. Hij kent ook de personal manager van R.E.M.-zanger Michael Stipe. Op een gegeven moment kreeg Erik een mailtje van hem: “We’re coming to Tivoli probably.” Toen ging bij mij een belletje rinkelen. Ik had drie keer mogen raden om wie het ging, maar met Robbie Williams, Bruce Springsteen en Pearl Jam zat ik ernaast. Ik belde Mojo met de vraag: ‘Is het R.E.M.?’. Het antwoord was veelbetekenend: ‘Ik mag niks zeggen, maar je zit warm’.” “Iets later was ik op South By South West [de grootste muziek conferentie in Amerika in Austin, Texas, red.] in een club zo groot als Café België waar The Minus 5 speelde, de hobbyband van R.E.M.-gitarist Peter Buck. Na afloop raakte ik met hem aan de praat. Wijzend op de accreditatiekaart om mijn nek, zei hij tegen me: ‘Tivoli! Oh yeah, we’re gonna play there in june.’ Aangezien de bandleden het zelf al wisten – tot op dat moment was nog niks zeker voor ons – belde ik meteen naar Tivoli met het fantastische nieuws.” PLATFORMFUNCTIE In het recente verleden is Gijsen behalve Franz Ferdinand “super-supertrots op Panic! At The Disco". Een boeking van Sytse, alle credits voor hem en weer omdat Amsterdam niet beschikbaar was, maar hij zag wel al heel vroeg in dat dit succesvol zou gaan worden. Het was ram uitverkocht en we hadden wel twee, drie keer kunnen uitverkopen. Maar ook Big Star, Van Dyke Parks; acts die alleen in Utrecht stonden. George Clinton, die we helemaal zelf hebben geboekt; Solomon Burke, Jurassic 5 waarbij het dak eraf gaat. Of KMFDM, dat al vijf jaar niet in Nederland geweest was en juist hier kwam spelen. Daar ben ik trots op.” De namen die Gijsen noemt, refelecteren de koers die - het van oudsher blanke rockpodium - Tivoli ongeveer tien jaar geleden is ingeslagen: “Tijden veranderen. Je moet als grootste poppodium in Utrecht een platform kunnen zijn voor heel veel mensen, dus over de volle breedte werken. Blank en gekleurd publiek moet hier zijn ding weten te vinden, daarop boeken we dus. Zie: Clinton, Amparanoia, meer jazz dan ooit en ook dansavonden zoals elke zaterdag in De Helling waar een overwegend gekleurd publiek op afkomt.” “Natuurlijk heeft RASA de wereldmuziekfunctie, halen we reggae er financieel soms niet uit en doen reggaeton en dancehall het in Rotterdam of Amsterdam beter dan hier, toch vind ik dat het ook in Tivoli moet staan. We willen meer belichten dan gitaarbands alleen.” Toch is Gijsen ook realistisch: “Ik denk dat Utrecht vooral een gitaarstad blijft; er zitten toch vooral blanke studenten hier.” Als Gijsen naar de uitverkochte zaal loopt, beginnen zijn ogen, nog klein van de doorzaknacht met Franz Ferdinand de dag ervoor, te glinsteren. Eenmaal binnen viert een vol Tivoli feest. Gijsen staat gebroederlijk naast Wils. De twee genieten zelf met volle teugen en zien dat het voorlopig wel snor zit met hun zaal. Ook over zijn rol in het nog te bouwen Muziekpaleis is Gijsen onverdeeld enthousiast: “Voorlopig is Utrecht nog niet van me af.”