Voor veel muzikanten is optreden in het buitenland een droom. Maar wat is nu het verschil tussen spelen in Utrecht en bijvoorbeeld Moskou, Berlijn of Texas? En hoe regel je om te beginnen optredens over de Nederlandse grenzen? 3VOOR12/Utrecht spreekt met muzikanten van vijf bands die regelmatig de grens oversteken. Een tweeluik met tips en anekdotes. Deel 1: de beleving, het avontuur en de Russische maffia. Op het moment dat je in het buitenland gaat spelen, begint het hele proces weer opnieuw. Er zijn mensen die de muziek niet kennen en overtuigd moeten worden door de muziek en de show. Tot zover niets nieuws onder de zon. Wat is er dan wel anders? Volgens Milan Heyboer, die met Black Sun Empire vorig jaar meer dan zeventig keer in het buitenland optrad, vooral de omvang. "Buitenlandse shows worden bij ons meestal door een agent geregeld, waardoor het ook meteen allemaal goed is opgezet. Binnen Nederland heb je maar een paar echt grote feesten waar je kunt draaien. Daarbuiten zijn er veel meer." Gerben Houwer, drummer van We vs. Death, beweert dat zijn band over de grens beter speelt dan er binnen. Hij noemt als reden dat een tour voornamelijk bestaat uit reizen en spelen en dat daardoor de focus meer op de show is gericht. Dat daar het avontuur in schuilt, onderschrijft toetsenist Jori Collignon van C-Mon & Kypski. "Elke tour is één groot avontuur; veel reizen, hotelkamers, leven van optreden naar optreden. Mensen in het buitenland hebben vaak een andere beleving van de muziek." Dat verschil in beleving verraste hem afgelopen jaar in Texas: "We speelden op het South by Southwest festival. Buiten dat festival hebben we in de omgeving nog vier of vijf keer opgetreden. Er was iemand die ons daar voor het eerst zag spelen, erg onder de indruk was en vervolgens de vijf andere shows ook heeft gezien. Terwijl er duizend andere bands te zien waren, koos hij ervoor vijf keer ons te bekijken. Zoiets is erg leuk om mee te maken." Gerben Houwer weet wel verschillen tussen het publiek in de diverse landen aan te wijzen. "Engeland heeft belachelijk veel goede bands. Als je in Manchester komt spelen is het publiek dus wat kritischer of afwachtender dan in Rusland, waar mensen erg enthousiast zijn. Zij vinden het al bijzonder dat we met een busje komen. Russische bandjes komen zelf vaak met de trein en komen bij een zaal aan met hun gitaar onder de arm. Tussen Belgen en Nederlanders is er ook verschil. Belgen zijn ontzettend beleefd, staan rustig te luisteren en vertellen je achteraf wel dat ze het leuk vonden. Nederlanders praten vaak toch graag tijdens het optreden." Vincent Lemmen, als gitarist van Gem vaak spelend in Duitsland, is uit angst om te generaliseren terughoudend met het vergelijken van publiek. Toch meent hij dat Duitsers wat eerder dansen en lijken Nederlanders optredens kritischer te volgen, naar mate ze verder van het podium staan. Het verschil tussen optreden in Duitsland en Nederland zit volgens Lushus-zangeres Sascha Hacska ook in de zalen. "In Duitsland zijn veel Autonome Jugend centra. Dit zijn meestal vrij grote plekken zoals industriehallen die zijn gekraakt en vervolgens door de gemeente worden gelegaliseerd. Je kunt het met de Nederlandse kraakscene vergelijken maar ze zijn minder scene-gebonden en hebben meer openheid. Er is meer plek voor vernieuwing. Doordat bands in Duitsland noodgedwongen grotere afstanden afleggen, zijn de centra meestal voorzien van goede slaapplekken en een keuken. 's Avonds wordt er altijd warm gekookt voor de bands en 's ochtends wacht je een heerlijk Duits ontbijt." Of je nu in Duitsland, Rusland of Litouwen speelt, bizarre voorvallen kunnen je overal overkomen. Van een grote hond die Vincents gitaar kopjes komt geven op het podium, via weigerende apparatuur door de kou bij C-Mon & Kypski in Litouwen, tot een poppenkastconcert in de stromende regen van Lushus. Sascha: "Er stond een optreden gepland op een pleintje in het Duitse Halle, omringd door vijf woonwagens. Na veel gedoe kunnen we in een tent gaan spelen, aangezien het buitenpodium is natgeregend. Maar ineens ontstaat er onrust, we kunnen niet in de tent spelen, want er is geen vergunning en ruzie met de buren. Opeens komt iemand met een geweldig idee. We kunnen in de woonwagen spelen. Droog, warm, een vergunning en iedereen heeft er zin in. Dus het onmogelijke wordt waar, we bouwen alles op in een woonwagen van vierenhalve vierkante meter met een luik van één bij twee meter, waardoor we te zien zijn. Mensen beginnen in de regen te dansen en af en toe wordt er luidkeels meegezongen. Een geweldige avond op een van de meest bizarre plekken waar we ooit hebben gespeeld." Mocht je van plan zijn op te gaan treden in Rusland, laat dan de Godfather trilogie maar thuis. De kans is namelijk aanwezig dat de plaatselijke maffia voldoende van zich laat horen. Zowel Gerben Houwer als Milan Heyboer weet hierover mee te praten. Laatstgenoemde speelde één van zijn eerste optredens op vreemde bodem in Sint Petersburg. "Die show was heel spannend. Niet alleen was het voor ons nieuw, het was ook nog in Rusland, wat op zichzelf al heel anders is dan wat je normaal meemaakt. Het was een leuke show, alles verliep prima. Achteraf bleek het georganiseerd te zijn door één of andere maffiabaas, die drie kwartier rijden verderop een zomerhuisje had. Dus wij werden naar dat luxe huis gereden en konden blijven slapen. De volgende dag mochten we absoluut niet weg voor we in de tuin met één van zijn jachtgeweren hadden geschoten. Uiteindelijk zijn we de dag erna teruggevlogen." Gerben deed met We vs. Death een succesvolle tour in Rusland. "Er kwamen overal veel enthousiaste mensen, de optredens waren goed en het geld ook. Op een gegeven moment moesten we ergens flink ten oosten van Moskou optreden op, wat bleek te zijn, een bruiloft van een dochter van een Russische maffiabaas. Een zaaltje ter grootte van Tivoli, maar met de apparatuur om een Heineken Music Hall te kunnen voorzien. Heel veel en lekker eten, alles was heel chique, maar dit was dus niet echt onze bedoeling. De entreeprijs was zo ver omhoog gegooid, dat normaal publiek daar nooit naar binnen kon." Binnenkort deel 2 met daarin antwoord op de vraag: hoe maak ik kans op optredens in het buitenland?