Tuxedomoon zet reputatie op het spel

In het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor de toekomst

Tekst: Jeroen van Rooij / Fotografie: Anna van Kooij, ,

Hoe ver moet je gaan in de verering van oude helden? Wat kunnen ze maken en wat niet? En wanneer moet je zeggen dat het ooit toch echt mooi is geweest? Allemaal vragen die ineens erg actueel zijn na het drakerige optreden van postpunkhelden Tuxedomoon in Tivoli de Helling.

In het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor de toekomst

In de hoogtijdagen van de postpunk was het uit San Francisco stammende Tuxedomoon een van de meest vooraanstaande acts. Een band die grenzen verkende en oprekte, maar die ook voor veel mensen persoonlijk veel wist te betekenen. Elke stap die de band deed was reden voor de (Nederlandse) pers om aandacht aan ze te besteden. Fans zijn de band en zijn afzonderlijke leden met hun eigen projecten tot jaren later blijven volgen. Wanneer zo'n gezelschap acte de presence geeft in Utrecht is het alleen daarom al de moeite waard om te gaan kijken. Helemaal als ze in bijna de originele bezetting op het podium staan. Alleen moet men daarbij in het achterhoofd houden dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie zijn voor de toekomst. Een statement dat Tuxedomoon op pijnlijke wijze onderstreept. Want wat men ten gehore brengt valt vooral op door een uitgesproken zouteloosheid en tamheid. Ergens is nog wel te horen dat ze proberen, of probeerden, te zoeken naar nieuwe invalshoeken en onverwachte combinaties. Maar de manier waarop ze dit heden ten dage doen heeft weinig meer te maken met het geluid waarmee Tuxedomoon zijn reputatie verdiend heeft. Het begint eigenlijk al met de manier waarop de heren zich presenteren. Op het niet al te grote podium van Tivoli de Helling staan ze op een zo groot mogelijke afstand van elkaar nogal stoïcijns, om niet te zeggen ongeïnteresseerd, te spelen. Vooral bij de nieuwere nummers hoor je die afstand ook: vooral in de vrije, spontanere delen in de nummers klinkt het samenspel alsof de leden allemaal op een eilandje staan. Waar is de interactie in de improvisatie? Daarnaast is vooral in het begin het geluid ook nog eens bar slecht afgesteld. Saxofoon en zang staan op het gênante af te hard, zodat de muziek nog meer uit elkaar valt dan al het geval was. De ritmes komen uit een computer, wat op zich geen bezwaar is als het ding ook een beetje te horen is en als er wat creatief geprogrammeerd wordt. Wel goed te volgen zijn de nogal obligate baslijntjes. Maar ook die zijn geen succes. Slechts in de oudere nummers, zoals 'Desire', is te horen waaraan Tuxedomoon zijn status te danken heeft. Helaas valt het totale ontbreken van enige spanning in het nieuwe materiaal daardoor des te meer op. In het publiek was een zekere tweedeling te zien: er waren veel oude fans, vooral in het midden en vlak voor het podium, zoals het hoort, die vooral erg content leken te zijn hun oude helden nog een keer te mogen zien. Wat ze muzikaal voor hun kiezen kregen leek daarbij van ondergeschikt belang. Meer achteraan en aan de zijkanten stonden diegenen die of uit nieuwsgierigheid waren gekomen, of zij die niet al hun kritische vermogens kwijt leken te zijn op deze avond. Dat waren ook degenen in wiens blik bij het geroep om een toegift van de fanatiekelingen in de zaal die vraag te lezen viel die waarschijnlijk de hele avond in een notendop samenvat: 'Waarom in godsnaam?' Tuxedomoon Gezien: Tivoli De Helling, vrijdag 27 januari 2005.