De neo-Keltische, heidense barden van Omnia

Medieval folk groeit uit tot serieuze stroming in gothicscene

Ingmar Griffioen, ,

Welgeteld één Utrechtse band vinden we op Summer Darkness 2006, en niet de minste. Omnia is een graag geziene gast op festivals in heel Europa en is dan ook een grote naam in het medieval folk-segment, één van de drie hoofdstromingen op Summer Darkness. ‘’We zien onszelf als moderne barden.’’

Medieval folk groeit uit tot serieuze stroming in gothicscene

Welgeteld één Utrechtse band vinden we op Summer Darkness 2006, en niet de minste. Omnia is een graag geziene gast op festivals in heel Europa en is dan ook een grote naam in het medieval folk-segment, één van de drie hoofdstromingen op Summer Darkness. ''We zien onszelf als moderne barden.'' Tot vier jaar geleden probeerde Omnia uiterst precies antieke muziek te doen herleven: de oorspronkelijke Keltische en Romeinse muziek, zoals die aan het eind van de IJzertijd (rond het begin van onze jaartelling) in Noordelijk Europa moet hebben geklonken. De band bespeelde uitsluitend handgemaakte replica's van authentieke instrumenten en droeg elk nummer op aan een natuurgod. De reden voor de omslag? ''Het was saaaai!'' Frontman Sic doet geen moeite zijn afgrijzen te verbergen. Sic, Luka en Jenny praten vrijuit in de 'PaganAttic', hun oefen-, concert- en heidense ruimte in het voormalige kantoor van de in 2001 gesloten sojafabriek Cereol in Oog in Al. Sic en Luka waren het zat om op te treden als theateract (inclusief vuurspuwen en vechtshows) voor dagjesmensen in historische musea. Ook de discussies met historici en muziekarcheologen over de authenticiteit van stukken waren ze beu. Omnia heeft de strikte regels losgelaten en integreert modernere instrumenten als gitaar en neo-Keltische harp in hun 'pagan folk'. Sindsdien speelt Omnia op muziekfestivals door heel Europa. Tijdens Summer Darkness 2004 betoverden ze al de Janskerk en organisator Kees de Brouwer vond dat ook dit jaar 'dé toonaangevende Celtic folkband van Nederland niet mocht ontbreken'. De bandleden leven van de cd-verkoop, nogal uitzonderlijk voor een Nederlandse band zonder platenmaatschappij of boekingskantoor. Sic: ''Voor ons eerste festival haalden we vrijdags vijfhonderd mini-cd's op. Die waren zondagmiddag uitverkocht en sindsdien ging het alleen maar beter. Inmiddels hebben we vier cd's in eigen beheer uit. Zo lief, onze fans weten dat ze ons zo in leven houden.'' De komst van Jenny in 2002 luidde de ommekeer in. ''Het is een beetje mijn schuld'', vertelt ze glimlachend. ''Mijn harp is totaal niet authentiek voor de IJzertijd en ik heb niks met authentische muziek. Dan heb je al een anachronisme en kan je net zo goed alles over boord gooien. Je leeft nu en je kan die interessante historische instrumenten gebruiken in wat je zelf tof vindt. Ga niet proberen na te maken wat mensen tweeduizend jaar geleden deden.'' Sic: ''Zo heb ik de fluit genomen. Kan je je een duffer instrument voorstellen? Ik haatte de fluit. Nu verkracht ik die dingen, daar kun je me een geluid uit wurgen. Jethro Tull eat your heart out!'' Met de toetreding in 2004 van gitarist Joe, ook actief in de Iers-Schotse folkgroep Shantalla, was Omnia compleet. De band verenigt uiteenlopende achtergronden. De klassiek geschoolde Jenny studeerde vanaf haar vijfde klassieke piano en bespeelt nu neo-Keltische harp, draailier en bodhran (Ierse handtrommel), Joe startte als rocker en punker Sic (fluiten, drums, bodhran en bouzouki oftewel megamandoline) en Luka (mondharp, didgeridoo, doedelzak en drums) garanderen de Keltische inbreng. Geen Romeinse muziek meer, maar de Keltische geest waart nog nadrukkelijk in Omnia's nummers rond. ''Sinds we een echte band zijn, knalde het geluid alle kanten op'', vertelt Sic. ''We gingen fusies maken van authentieke muziek en folk uit heel Europa; de Balkan, Scandinavië, Ierland, Schotland, Duitsland en zelfs een nummer uit Afghanistan. Omnia probeert de roots van volksmuziek neer te zetten in deze tijd. We spelen vanuit de oorspronkelijke Europeanen; de Kelten, de vrije stammen die geloofden in de natuur.'' Sic heeft jarenlang geprobeerd te leven als iemand uit de IJzertijd. ''De idealen en gedachtes van toen leven nu net zo. Je kan leven als een oorspronkelijk mens.'' Jenny valt bij: ''Ook in je kleine stadstuintje kan je met je handen in de aarde zitten en met bloemen, planten en seizoenen bezig zijn. We zijn heel erg bewust van de cycli van de natuur.'' Sic: ''De verbinding met de natuur is heel belangrijk. Daarom spelen we alleen akoestisch op echte instrumenten: eerlijke muziek zonder effecten. We zien onszelf als moderne barden.'' De Asterix-associatie van de interviewer blijkt misplaatst. ''Ons binden ze nooit aan een boom vast. We zijn coole barden.'' 'Neo-Celtic folk' dekt niet de hele lading. Sic: ''Dat is een folk-stroming in Ierland. Wij noemen het 'pagan folk' of 'neo-Celtic pagan folk'.'' Pagan folk is volgens Sic een serieuze stroming aan het worden. Omnia is, met hun Duitse vrienden van Faun, een van de weinige acts in het subgenre. Hoe zit dat met dat heidense? ''We zijn pantheïstisch (zonder kloof tussen hemel en aarde, god is geen persoon maar bevindt zich in alles, red.).'' Sic verduidelijkt: ''Vroeger was iedereen heidens. Mensen geloofden in allerlei natuurgoden en hadden respect voor hun omgeving. Dat is eerst door de Romeinen, later de Christenen en nu de cultuur die uit Amerika komt, steeds meer kapotgeslagen. Je hebt je mobieltje, je auto, je eten uit de magnetron; je voelt je steeds minder natuurlijk. De natuur gaat ons kapot maken als we daar niks aan doen. Wij gaan niet even alles veranderen. Maar wíj leven anders; hebben geen tv, geen radio en lezen geen kranten.'' ''Ik ga dan wel naar de supermarkt en niet jagen, maar ik ben nog steeds een bard. Net zoals een bard drieduizend jaar geleden af en toe een deuntje speelde en daar geld voor kreeg. Zo leven wij nu ook. Deze wereld is spiritueel aan het sterven en we vullen dat spirituele en emotionele gat op met geld en bezit. Alsmaar meer, reclame, politici; je weet dat het 'fake' is. Maar je kan er niks aan doen. Wat wij doen is een hele grote emmer met zand pakken en ons hoofd er zo diep mogelijk in stoppen.'' Klinkt gewichtig, maar Omnia neemt zichzelf niet al te serieus. ''We aanbidden allerlei goden of archetypes van goden, zelf verzonnen of uit de oudheid. Het is maar iets om het beestje een naam te geven. Je hebt pagan-types met scholen van magie en sjamanisme, regeltjes, ceremonies en dogma's. Dat is ook niet relaxed. Iedereen gelooft wel in iets. Bijgeloof, een favoriete broek of je mist die buzz toen je kind was en er nog magie was. Toen Sinterklaas nog bestond. Dat was megacool en ik hou van dat coole gevoel. Voor ons is Omnia een manier om als kunstenaar verbinding te maken met de natuur.'' Sluit dat alles nog ergens aan bij de gothicscene? ''In de gothicwereld is een voorliefde gekomen voor 'wicka', voor moderne hekserij, met meisjesmagazines als 'Witch'. In Duitsland is bijvoorbeeld Odinisme in opkomst. Het zijn allemaal moderne religies die verbonden raken door een bepaalde muziekscene.'' Sic en Luka merkten vroeger al dat steeds meer goths in historie geïnteresseerd raakten en ook Omnia's heidense uitstraling trekt. ''Gothicbands hebben wel eens een pentagrammetje op of zingen een bepaalde tekst. Maar dat is het niet helemaal. Wij zijn het gewoon, mensen herkennen dat en zien ons als een soort heksen. Vandaar dat we in die gothicscene heel erg op onze plaats zijn. Mensen voelen iets in onze muziek. Ze gaan janken of beginnnen ineens trauma's te verwerken. We krijgen brieven, dat wil je niet weten. We raken een snaar bij goths, die op zoek zijn naar de betekenis van het leven.'' Medieval en Celtic folk worden de laatste jaren steeds meer omarmd in de gothicscene en krijgen een prominente plaats op grote festivals als het Wave Gothic Treffen in Leipzig. Ook Summer Darkness doet mee. Vorig jaar mocht het Duitse Estampie openen in de Domkerk met middeleeuwse folk, dit jaar vervult de Italiaanse kunstenaarsgroep Ataraxia die rol. Zij verzorgen vrijdag met middeleeuwse teksten, Keltische, mediterrane en oriëntaalse klanken de officiële opening in de Domkerk. Ook Italiaan Francesco Banchini is van de partij. Hij werkte vaker samen met Ataraxia, nu mengt hij onder de naam Gor traditionele, klassieke en volksmuziek met koorzang. Ataraxia, Gor én Omnia zijn later samen in EKKO te zien. Omnia opent de avond vanaf 20.00 uur. Summer Darkness van donderdag 11 augustus (Bauhaus in Tivoli) tot zondag 12 augustus in Domkerk, Tivoli, Tivoli de Helling en EKKO, Utrecht. Openingsconcert van Ataraxia en Gor, vrijdag 12 augustus vanaf 16.30 uur, Omnia, Ataraxia en Gor spelen vanaf 20.00 uur in EKKO.