InterZone presenteert een avondje experimentele ambient

Het is zoeken naar muziek in Theater Kikker

Tekst: Nils Breunese / Fotografie: Anna van Kooij, ,

InterZone organiseert eens in de vier maanden avonden in Theater Kikker; de ene keer een dansavond, de volgende keer een luisteravond. Zaterdagavond was het weer eens tijd voor het laatste, en konden de bezoekers genieten van een heuse ambient-luistermarathon. Doe je schoenen uit, ga zitten of liggen op de parketvloer en sluit je ogen: InterZone presenteert een avondje experimentele ambient.

Het is zoeken naar muziek in Theater Kikker

Onder de naam InterZone worden al zo'n vijf jaar avonden in Utrecht georganiseerd, die net even anders zijn dan andere dansavonden. InterZone brengt avonden met een 'randje', electronica-avonden waar meer kan dan normaal, waar het experiment niet geschuwd maar zelfs opgezocht wordt. De eerste jaren in ACU, maar tegenwoordig met Theater Kikker als vaste stek. Carlos Kok en Bastiaan Verhage, respectievelijk ook 'bekend' van de labels Eat This Records en Mechanized Mind, namen bijna twee jaar geleden de organisatie over en zorgen nu elke vier maanden voor een fraaie avond. Vanavond valt er weer wat te luisteren. Bij het scheuren van je kaartje krijg je meteen een kus op je hand, de stempel die aangeeft dat je betaald hebt. In het café worden plaatjes gedraaid en is een diavoorstelling van Ellen Evers te bekijken. Tegen half tien wordt men verzocht de grote zaal te betreden voor het optreden van Machinefabriek. Het publiek gaat in het blauwe licht liggen of zitten rond de opstelling van tafels met instrumentarium en overige apparatuur. Machinefabriek is een van de drie acts zonder laptop en wil beginnen met het geluid van zijn puntenslijper. Helaas blijkt de batterij leeg. Hij brengt met zijn verzameling pedaaltjes en draaiknoppen een geluid dat eerst klinkt als een opstijgend vliegtuig, maar langzaam getransformeerd wordt in iets dat klinkt als een zware riff van een strijkorkest. Na afloop vertelt een bezoeker Machinefabriek: "Ik snapte er niks van, maar ik vond het wel mooi." Waarop Machinefabriek antwoordde: "Ik snapte er ook niks van." Vervolgens begeven de bezoekers zich en masse naar de kleine zaal voor het volgende optreden. De Utrechtse biologiestudent Wouter van Veldhoven heeft zijn eigen machinefabriek opgebouwd en zit achter een toren van apparatuur. Tientallen verbindingssnoertjes en knipperende lampjes, een oude tape-recorder en aanverwante randapparatuur vormen zijn set-up. Zijn ambient mix van klikjes, plopjes en flarden muziek valt in goede aarde bij de volgepakte kleine zaal. Na afloop komt menigeen nog even dichterbij om de wonderlijke installatie nader te inspecteren. Het is echter al bijna meteen de beurt aan de Zweed Ola K. Het is niet helemaal duidelijk of het ligt aan het zowel ritme- als melodieloze samenspel van geluid en resonantie of het feit dat het publiek denkt dat Mitchell Akiyama in de grote zaal klaar staat om te beginnen, maar veel mensen verlaten de zaal. Het zou wel eens het eerste kunnen zijn. Dan is het tijd voor de eerste grote naam: Mitchell Akiyama. Nu is de grootte van 'grote namen' in de experimentele ambient natuurlijk nogal relatief, maar de grote zaal van Theater Kikker is in ieder geval goed gevuld. De klassiek geschoolde Canadees zit achter een opengeklapte vleugel en legt uit wat hij gaat doen: geen samples, alles wordt geïmproviseerd of live opgenomen. De laptop op de vleugel is het controlecentrum, maar uitstapjes naar gitaar en xylofoon worden ook gemaakt. Het geheel wordt jazzy en subtiel opgebouwd tot een climax, maar het lijkt wel of de meeste ambient-muzikanten niet goed weten wat ze met dergelijke climaxen aanmoeten als ze eenmaal aangebroken zijn. Helaas leidt dit meestal tot het plotseling wegdraaien van het volume met een mededeling als: "Nou, dat was het." Het Nederlandse Swerve speelt hierna in de kleine zaal met een veejay die met een joypad videobeelden van een treinreis manipuleert. De muziek uit de laptop van Swerve lijkt voor het ongeoefende oor echter wel erg veel op het geluid van Ola K: geen ritmes, geen melodieën, alleen 'geluid'. Ook Swerve kiest voor de harder-harder-afgelopen-strategie, waarbij hij wel steeds eerst even de veejay waarschuwt zodat de verrassing er tenminste alvast af is voor het publiek. Twee 'grote namen' en een kleine mogen het afmaken. Eerst is het tijd voor geluidskunstenaar en architect Janek Schaefer, voor wie de grote zaal zich echt goed vult. Janek heeft op zijn website een draaitafel met maar liefst drie armen staan, maar treedt vanavond voor ons op met een pick-up met 'slechts' twee armen. Daarnaast heeft hij nog drie minidisc-spelers met kant-en-klare geluiden en dit alles mixt hij in elkaar. Maar hij begint niet voordat hij een bakje met M&M's de zaal laat rondgaan: voor iedereen eentje. Het wordt een zeer ontspannen mix waarbij je moet uitkijken dat je niet in slaap valt. Niet omdat het zo saai is, maar omdat het allemaal zo relaxed is. Door de opgelopen vertraging begint Am/Pm in de kleine zaal flink later dan aangekondigd, maar het publiek lijkt massaal afgehaakt na Janek Schaefer. Aanvankelijk zijn er slechts drie toeschouwers, maar dit worden er tijdens de loop van de set langzaam meer. Sommigen haken echter ook af omdat er naar hun zin te véél ritme en melodie in de muziek van Am/Pm zit. "Dit is geen ambient meer, dit is gestamp." De muziek van Am/Pm is inderdaad redelijk dansbaar en enkele bezoekers wagen zich ook daadwerkelijk aan een dansje in het donker. Anderen keren hoofdschuddend terug naar het café en lijken te denken: "Wat een commerciële rommel." Voor de echte doorzetters, en dat zijn er helaas niet al te veel, treedt de uit Brussel afkomstige aMute tot slot nog op in de grote zaal. In gebrekkig Nederlands heet hij de mensen welkom en na een mooi verhaal over de Tsjechische politie en zijn omzwervingen met collega Mitchell Akiyama drinkt hij eindelijk zijn La Chouffe leeg om een prachtig optreden te geven. Hij begint met het opnemen van een oude muziekdoos en gebruikt vervolgens gitaarspel, handgeklap en getik met zijn gitaarplug om het publiek naar een andere wereld te brengen. Zeer geconcentreerd en zeer gecontroleerd. Een prachtige afsluiting van wederom een fraaie InterZone-avond. InterZone Gezien: zaterdag 1 oktober 2005, Theater Kikker