Lautsprecher Arnolt is fenomenale luidsprekeropera

Jongewaard maakt in reprise opnieuw indruk in een ramvol Theater Kikker

Laurens van der Wee, ,

Als onderdeel van het Absolute Theatre-weekeinde stond zaterdag Lautsprecher Arnolt geprogrammeerd. Een luidsprekeropera over het leven en werk van Arnolt Hans Bronnen (1895-1959), bevriend met zowel Bertolt Brecht als Joseph Goebbels.

Jongewaard maakt in reprise opnieuw indruk in een ramvol Theater Kikker

Lautsprecher Arnolt is een toneelstuk over Arnolt Hans Bronnen. Geboren in het Wenen van Freud, is hij al in zijn puberteit bezig met het schrijven van toneelstukken en boeken. In zijn zoektocht naar provocatie en schandaal raakt hij bevriend met Bertolt Brecht. Deze biedt hem aan om zijn stuk ‘Vadermoord’ te regisseren, dat Bronnen op negentienjarige leeftijd in de loopgraven in de frontlinie tegen de Italianen had geschreven. Voor Arnolt komt een droom uit. Maar Brecht waarschuwt hem ook: neem het niet te serieus. Arnolt slaat het advies in de wind en ziet het schandaal niet alleen als succes maar ook als levenswaarheid. Goebbels is dan al ten tonele verschenen en Arnolt ziet in hem een collega-provocateur. Tot diep in de oorlog werkt hij voor Goebbels’ propagandamachine, op het laatste moment gaat hij in het verzet. Maar eigenlijk is het dan al te laat, als hij na de oorlog aanklopt bij de DDR is zijn dubieuze verleden een onoverkomelijk probleem. Hij kan alleen nog als theaterrecensent aan de slag. Nota bene dankzij Bertolt Brecht. In oktober 1959 sterft Arnolt, gedesillusioneerd en verbitterd. Dit is in een notendop het levensverhaal van Arnolt Bronnen, op het toneel gestalte gegeven door Marien Jongewaard. Omgeven door een woud aan luidsprekers overschreeuwt hij in een poging de nieuwe, van luidsprekers vergeven, wereld te overschreeuwen, uiteindelijk alleen zichzelf. Iedere keer als aan zijn leven een andere wending gegeven wordt, denkt hij dat hij die wending zelf geeft, om er later achter te komen dat hij een foute keus maakte. Spijt en een slecht geweten, omdat het elke keer te laat is. Het toneelbeeld is schitterend, alle andere personages zijn luidsprekers, gemonteerd op stukken ijzer, hangend aan een draadje of met een pauwenveer op het hoofd. Daartussen zingt, schreeuwt, danst en speelt Jongewaard zich een weg door de tijd, onversterkt. Het staat niet zo letterlijk vermeld, maar de voorstelling was eigenlijk in reprise, aangenomen mag worden dat dit de laatste uitvoering was. En wat voor één. Het liefst zou ik iedereen oproepen om ook te gaan kijken, maar ja, het is te laat. Laurens van der Wee Lautsprecher Arnolt (regie en libretto: Erik-Ward Geerlings, muziek: Huba de Graaf, installaties: Bart Visser, spel: Marien Jongewaard). Gezien: Theater Kikker, 26 november 2005.