John Cale ziet sprong in het diepe helemaal zitten

Cross-Linx samenwerking met Can-bassist Holger Czukay en The Ex belooft veel experiment

Sven Schlijper en Peter Bijl, ,

De vijfde editie van het Utrechtse Cross-Linx Festival, donderdagavond in Muziekcentrum Vredenburg, brengt twee legendarische grootheden samen en voegt daar leden van het Nederlandse The Ex aan toe. Vlak voor de repetities sprak 3VOOR12/Utrecht met John Cale. Over deze unieke supergroep en zijn verwachtingen voor de dag van morgen.

Cross-Linx samenwerking met Can-bassist Holger Czukay en The Ex belooft veel experiment

Koud binnen in Muziekcentrum Vredenburg wandelt een grootvaderlijk ogende man ons tegemoet. Vriendelijk stelt hij zich voor als Holger Czukay. Ooit, in de jaren zeventig, was Czukay bassist en all-round toetsentovenaar in Can; de avant-gardistische Keulse groep die baanbrekende albums op haar conto heeft staan. Vroege experimentele meesterwerken als ‘Tago Mago’ en ‘Ege Bamyasi’ plaveiden een weg die te vinden is op menige landkaart; van new wave en dance, tot postrock. Toch kan Czukay waarschijnlijk ongehinderd langs de Oudegracht wandelen. Een legende zonder standbeeld. Morgen speelt diezelfde Czukay op het Cross-Linx Festival in Vredenburg. Een plaats waar nieuwe muziek in de slag gaat met rock. Een mix die op het podium vorm krijgt doordat Czukay, leden van The Ex en niemand minder dan John Cale een supergroep gaan vormen. Op papier in ieder geval alvast een spannende combinatie. Eentje zelfs, om van te watertanden. Om niet alles aan het toeval over te laten, wordt vanmiddag druk gerepeteerd. Terwijl Czukay zijn instrumenten nog uitpakt, spreken wij met die andere man van legendarische statuur. Ex-Velvet Underground-lid en gerespecteerd solo avant-rocker John Cale praat over de dag van morgen. John Cale, met een fikse bronzen teint, oogt kwiek in zijn sportieve sweater. Zijn houding is ontspannen, zijn ogen stralen; Cale heeft er zin in. In dit, naar eigen zeggen, spannende project. David Dramm – die eerder al met Cale werkte aan de arrangementen voor diens concert met het Metropole Orkest, begin '98 in Paradiso – kwam als gastprogrammeur van deze Cross-Linx editie met het idee. En zo vreemd is de combinatie nog niet. Holger Czukay bekende immers ooit dat ‘Church of Anthrax’ van John Cale & Terry Riley één van zijn favoriete platen is. Op dat album gaan modern klassiek, minimale muziek en rock een verrassend verbond aan, dat ergens wel neigt naar Can. Of zoals Czukay zelf zegt: "Muziek die niet ‘gemaakt’ wordt, maar uit zichzelf lijkt te vloeien." Zie daar de link met de Keulse ‘Spontankompositionen’. En dat spontane karakter zal waarschijnlijk ook in Muziekcentrum Vredenburg een belangrijke rol gaan innemen. "Ik heb echt geen flauw idee wat we gaan doen vanmiddag en morgen."; herhaalt Cale een paar keer, steeds genietend van het ongewisse vooruitzicht. "Zo zou Enschede heel goed een totaal andere show kunnen worden dan Utrecht." Met Czukay heeft hij even tevoren pas kennisgemaakt. "Als typische muzikanten, weet je dan eigenlijk niet wat je tegen elkaar moet zeggen. We laten de instrumenten liever het gesprek voeren." "We hebben nog nooit samen gespeeld, maar ik vertrouw blind op Davids ideeën. Al heb ik die nog niet gehoord." Of ‘Church of Anthrax’ daarbij een brug tussen de twee gaat vormen? Het zou heel goed kunnen. Maar er passeerden vooraf wel meer ideeën voor te spelen nummers de revue. Solowerk van Cale, maar ook een opmerkeijke hit als ‘Drop It Like It’s Hot’ van Snoop Dogg. Een knipoogje naar Can’s ‘Spoon’ wellicht? Cale kan er wel om lachen, hij ziet het experiment vol vertrouwen tegemoet: "Het wordt vast heel leuk om te doen. We zijn allemaal muzikanten die alles kunnen spelen. De bedoeling is dan ook niet om een bekend nummer na te spelen, maar juist iets te doen wat nog nooit gedaan is. En dat interessant proberen te maken. In ieder geval doen we iets met ‘The Jeweller’ en een nieuw nummer ‘(Footsteps On A)Gravel Drive'. En dat Snoop-nummer? Dat zou echt een comedy-act moeten worden. Alleen die tekst al is voor mij bijna koeterwaals. Engels, maar dan van de urban-Amerikaanse soort; een heel eigen wereld. We zien wel waar we samen op uitkomen." Een ambitieus plan is het zeker; deze mensen samen op één podium. Maar Cale lijkt er zijn hand niet voor om te draaien: "Het is als tourende band altijd belangrijk om één nummer te hebben waarvan je niet weet wat er gaat gebeuren. Dat hadden we met The Velvet Underground al." Of, zoals hij het gepast omschrijft: "It helps to uncork the wine bottle, otherwise things get rancid." Dag-in, dag-uit hetzelfde doen, John Cale heeft er een broertje aan dood. Zo zat hij zelfs een keer als producer in de studio met een heavy-metal band. En vroeg hij zich af wat hij daar deed… Maar hij zát er wel. Verandering van spijs, doet immers eten. In de woorden van Cale zelf: "Er blijft altijd weer wat aan je plakken, wat je mee naar huis neemt en waarmee je in je eigen muziek aan de slag gaat." Als alles morgen op zijn plek valt zoals met het Metropole Orkest wordt het magisch. Aan de andere kant kijkt Cale met een glimlach terug op The Velvet Underground: "We got on everybody’s nerves on the right time". En daar denken we nu ook heel anders over. Legende in de maak dus? Het heeft er veel van weg… Cross-Linx 5 met oa. John Cale, Holger Czukay & The Ex Te zien: Muziekcentrum Vredenburg, donderdag 31 maart 2005, vanaf 20.00 uur