3VOOR12/Utrecht blaast de serie ‘De Programmeur’ nieuw leven in. Op onregelmatige basis worden nu eens niet muzikanten maar Utrechtse programmeurs aan het woord gelaten. Ditmaal geven Rutger en Pepijn namens ACU hun visie op het vak: over DIY-ethiek, bontgekleurde promopakketten en gelegaliseerde kraakplekken.
De geschiedenis begint in de jaren twintig met een autobedrijf (de latere Auto Centrale Utrecht) en voert via de kraak in 1976 naar het huidige broeinest van activiteiten. Het inmiddels gelegaliseerde ACU heeft de roerigste jaren achter zich gelaten. Het politiek cultureel centrum herbergt nu onder meer een café, een eet- en filmhuis, een expositieruimte en een concertpodium. Aanstaande vrijdag viert het ACU dat het 29 jaar na de kraak nog altijd actief is. In het pand aan de Voorstraat treden gemiddeld tweemaal per week bands op. 3VOOR12/Utrecht sprak met twee van de drie verantwoordelijke programmeurs. Rutger van Deelen en Pepijn van der Geld programmeren inmiddels zo’n drie jaar voor ACU. Vrijwillig uiteraard, al het werk in ACU wordt immers door vrijwilligers verzet. Een knappe prestatie want je kunt er bijna dagelijks wel terecht voor een film, disco, info-avond over vrouwenactivisme, benefiet tegen dierenleed of concert voor vijf euro. Voor dat alles komt bovendien geen eurocent subsidie binnen. De verkapte overheidssteun in de vorm van ID-banen is ook verdwenen, wat voor de vorige programmeur reden was om een andere baan te gaan zoeken.
Rutger en Pepijn zijn ruim vijf jaar bij ACU betrokken en geleidelijk in dat gat gestapt. Beiden kwamen op het programmeurspad via het Hardcore Matinee, wat tot voor kort geregeld werd geregisseerd door de derde programmeur: Friso Dekker. Inmiddels heeft dit zondagse matinee ruimte gemaakt voor eet- en filmhuis. Op de reguliere concertavonden - vrijdag en woensdag - komt nog wel hardcore aan bod. Aan het ACU kleeft nog immer het imago van kraakhol waar louter punk- en hardcoremetalbands het podium betreden. De programmeurs betreuren dat en benadrukken hun streven naar een veelzijdig programma. Recente optredens van Solbakken, Mono, Plan Kruutntoone, diverse Oost-Europese folkbands en het Poolse electrojazzfunk-gezelschap Robotobibok lijken dat te staven.
3VOOR12/Utrecht blaast de serie ‘De Programmeur’ nieuw leven in. Op onregelmatige basis worden nu eens niet muzikanten maar Utrechtse programmeurs aan het woord gelaten. Ditmaal geven Rutger en Pepijn namens ACU hun visie op het vak: over DIY-ethiek, bontgekleurde promopakketten en gelegaliseerde kraakplekken.
Rutger begrijpt het hardnekkige vooroordeel wel. "DIY- (Do It Yourself, IG) punk en hardcore blijft wel een substantieel deel van de programmering. Het is natuurlijk waar we vandaan komen en waar we van houden. Maar er is meer. We proberen het breed te houden." Zo is Robotobibok of folk niet wat de mensen verwachten. "Die folkbands hebben vaak politieke bewuste teksten. Dat past wel in ACU", vindt Pepijn. "We kunnen wel vier maanden achter elkaar benefieten voor dierenrechten houden, maar na eentje is het weer tijd voor wat anders. En er kan best veel hier." Toch geen hiphop zeker? "Jawel, ook hiphop. We hebben hier D.A.C. al eens gehad. Hiphop kan best een paar keer per jaar. Evenals ska bijvoorbeeld." Rutger: "Maar je merkt wel dat we niet echt in die circuits zitten. We krijgen amper aanbiedingen op dat gebied."
In het ACU-kantoor staat een dikke klapper met bandnamen, inclusief genreduiding (oldschool hardcore à la ...) en erachter de contactpersoon. Volgens Pepijn zijn dat vaak eigen medewerkers van ACU. "Het gebeurt veel dat die bands aandragen. Dan vinden ze dat anderen die band ook moeten zien en regelen ze een telefoonnummer." Zo werken de programmeurs deels ook. Ze zien veel bands, spelen zelf in bands en krijgen veel aangeboden via de elektronische en ouderwetse brievenbus. Pepijn: "We overleggen met z’n drieën. We horen bijvoorbeeld een demo en vinden dat bij een andere band passen. Dat het samen op een avond klikt." Een heldere taakverdeling is er niet. "Uiteindelijk regelt één persoon de avond en alles wat erbij hoort", licht Pepijn toe. "Dus je zorgt voor eten, koks, slaapplekken, de ontvangst, begeleiding en uitbetaling van de band. De geluidsgroep, bargroep en dj’s roosteren zichzelf in. Voor een concert ben je ongeveer van 18.00 tot 01.00 uur bezig."
Hebben Utrechtse bands een streepje voor? Rutger: "Het scheelt dat Utrechtse bands altijd wel eigen publiek meenemen, maar het is niet zo dat we ons verplicht voelen." Pepijn merkt op dat er in Utrecht gelukkig best veel leuke bands zijn. "Er zijn ook bands die vinden dat ze recht hebben om hier te spelen, puur omdat ze uit Utrecht komen", vertelt Rutger. Daarover is Pepijn duidelijk: "Maar wij laten ons niet zoveel vertellen."
Wanneer is een band rijp voor het ACU-podium? "Zolang het niet té mainstream wordt. ACU moet wel een alternatief zijn voor Tivoli en EKKO", begint Rutger. Pepijn: "We signaleerden zelf dat er een gat viel. Bands die in die zalen geen kans krijgen, daar is ACU wel geschikt voor. We hebben een alternatieve, intieme zaal, waar je best wat dingen kan neerzetten. We blijven ook heel erg DIY. Punkbands die veel zelf regelen en uitbrengen, aarden wel hier. Je ziet ook niet voor niets dat bands als De Kift en The Ex (beiden aanvankelijk actief in de linkse punk- en kraakhoek, IG) blijven terugkomen. Die zien dat ACU nog bestaat en staat voor iets waar zij ook in geloven." Rutger vult aan: "We doen ook wel eens iets met Zabel. Dat is toch een Utrechts label wat heel erg vanuit dezelfde ethiek werkt." Een DIY-houding is een absolute pre volgens Pepijn: "Die bands doen ook niet zo moeilijk. Ze zijn blij dat ze hier kunnen spelen, voor wat benzinegeld en gratis bier."
Pepijn ontrafelt nog een geheimpje: "We zitten zelf ook in bands en dan weet je hoe je behandeld wil worden. Je slaapt vaak slecht en drinkt teveel tijdens een tour. Dan is het voor een band heel belangrijk dat er een slaapplek is en voor goed eten, hun biertje en hun koffie gezorgd is." De balans tussen breedte en kwaliteit in de de programmering ervaren Rutger en Pepijn als best moeilijk. Rutger: "Er zijn zo verschrikkelijk veel bands die willen spelen. En we moeten uit al die mails en telefoontjes vrij snel een schifting maken." Dat leidt vaak tot een gevoelsmatig besluit op basis van een heel dunne scheidslijn. "Het ligt ook een beetje aan de instelling, hoe bands zich presenteren", verduidelijkt Rutger. "Als ze een compleet promopakket opsturen met kleuren flyers en buttons, haken we vrij snel af. Dat is bij sommige zalen misschien nodig, maar bij ons werkt het andersom." Pepijn knikt instemmend: "Voor ons is veel spelen belangrijker dan een dikke envelop met buttons en kraaltjes."
De heren moeten ook aan de portemonnee denken. "Bands moeten niet verwachten dat ze hier honderden euro’s opstrijken", glimlacht Rutger. "Vreemd genoeg zijn er altijd bands met één demo uit en een voorprogramma op zak, die denken dat ze 400 euro kunnen vragen. We proberen in te schatten hoeveel mensen er komen en spreken altijd een bescheiden garantie af met bands. Als het dan goed bezocht wordt, zit er iets meer in. Maar bands hoeven niet bang te zijn, dat ze bij drie bezoekers afgescheept worden met 15 euro." Het bescheiden budget staat wel eens een optreden in de weg, geeft Rutger toe. "Soms is dat wel jammer, ja. 'Maar', denk ik dan: ‘Die bands kunnen ook wel ergens anders terecht, voor meer geld’. Daar voel ik me niet gefrustreerd over. Het heeft ook geen zin om hier bands neer te zetten die makkelijk 400 man trekken. Wij zitten met 140 man wel vol. Minus de medewerkers en de bands, hebben we dan zo’n 110 tot 120 betalende bezoekers."
De chemie tussen de ACU-programmeurs (Foto: Ramses Singeling)
De positieve kanten van het programmeren overheersen duidelijk. Rutger: "Het leukste is dat ik bands kan neerzetten, die ik zelf erg goed vind. Terwijl je weet dat voor die bands weinig plekken zijn in Nederland. Ik hou gewoon van muziek, het contact met mensen en bands en het horen van nieuwe dingen. Ach, het houdt me van de straat." Pepijn: "Soms is het bij een relatief onbekende band onverwachts druk. Yeah, dat geeft wel een kick! Ik vind het ook belangrijk om voor een deel het gezicht van ACU te bepalen. Het is een leuke plek in Utrecht en mooi om deel van uit te maken. En het is ook een stukje eigen interesse, ik speel zelf ook in bands als Mihoen!, De Pisnozems en De Waonzin."
Deze maand is ACU 29 jaar gekraakt. Pepijn: "We zijn één van de oudste kraakpanden, inmiddels gelegaliseerd, maar we bestaan nog steeds. En we hebben nog steeds banden met de kraakscene, iets wat je bij veel gelegaliseerde kraakplekken ziet verdwijnen. Kijk maar naar Tivoli, de Goudvishal in Arnhem en Paradiso."
Vooruitblikkend in de ACU-agenda:
MAART: vrijdag 18: 29 jaar ACU-feest met live Junkmans Choir (Schotse folkpunk) en SPAM!, vrijdag 25: Lack (Deense indierock), Children of Fall (politieke emohardcorepunk uit Zweden) & the Fart Farmers (NL hardcorepunk) , maandag 28: geruchtmakende verhalen uit 29 jaar ACU (bijvoorbeeld pausbezoek, domkoker, kraakdagen en politie-inval).
APRIL: vrijdag 1: Army of Flying Robots (UK), Taint (UK) & Cockroach, vrijdag 8: Sex Positions (US), Aside From A Day (Fr) & Omission, woensdag 13: Transistor Transistor (US) & Gilgamesh, vrijdag 15: The Walt (winnaar Clash of the Titans), Silence Is Sexy & Qrio, woensdag 20: Overmars (Fr) & Blues Butcher Club (Fr), vrijdag 22: cd-release party Possible Suspect met NRA & Soft Weapon, woensdag 27: Echo Is Your Love (Fin), Fun (Fin) & Hinterlandt (Dld).
MEI: vrijdag 13: Rock ’n Roll: 69Charger, the Accelerators & de Pisnozems, woensdag 25: Enablers & We vs Death, vrijdag 27: Iva Nova.