WAT VOORAF GING Herfst '99 zit ik op mijn werk even te surfen op het web. De buzz hing al een paar dagen in de lucht; geruchten doken her en der op. The Smashing Pumpkins hadden twee data staan in de Metro, Chicago. Opwarmshows zo werd al snel vast gesteld. Een tour kon niet ver weg meer zijn. Zalen in Europa lekten informatie. En toen was het zover: een korte en unieke low-key tournee werd bekend gemaakt. Tussen 7 en 24 januari 2000 zouden The Smashing Pumpkins dwars door Europa spelen. In ridicuul kleine zalen voor een band van hun statuur. Een paar duizend man was de max; veel vaker werd gespeeld voor een deel daarvan. Zonder bassiste D'Arcy, maar mét drummend monster Jimmy Chamberlin 'back in action'; dat laatste alleen al was een reden voor een feestje. 1999 markeerde in de V.S. immers The Arising! Tour. Een kortstondig rondje vasteland om Chamberlins wederkeer te verwelkomen.Wat me daarvan aan audio bereikte liet een nieuwe Pumpkins horen. Kei- en keihard, rauw, ronkend en vooral ánders. Want wat kwamen ze ineens onverwacht rockend voor de dag daar in die piepkleine Amerikaanse zalen! De voorverkoop voor de Europese shows was een te verwachten rel op zich. In enkele minuten en vaak nog veel minder verkochten de zalen uit. Eén ding was zeker: ik zou ze gaan zien: in Brussel op de 19e en Utrecht op de 24e januari. En de spanning liep op, want via het internet kwam de eerste single 'The Everlasting Gaze' los. Diens logge en lompe beukriff hakte dag-in-dag-uit door mijn hoofd. De breakdown vlak voor het eind liet me zelfs op straat met discman op de oortjes een sprongetje van rockende vreugde maken. Vlak voor de show in Brussel kwam ik in bezit van 'MACHINA/The Machines of God'; de nieuwe plaat. Eindeloos draaide het ding rondjes, om er bekend mee te worden. Om te wennen ook. Aan die nieuwe sound. Enerzijds harder en compromisloos. Anderzijds poppy, radiovriendelijk of helemaal de weg kwijt. Kortom: een complex conceptalbum met veel lagen. HET BRUSSEL-DEBACLE Ik zie me nog zitten in een kroeg vlak bij het Cirque Royale in Brussel. Nog nooit stond ik zo snel weer buiten bij een concert. Met zo'n enorme kater. Billy Corgan was ziek, zijn strot gaf het op en met een brok in de keel en zich uitputtend in excuses ging hij af. Na twee nummers, voor een volle zaal. Dat had hij nog nooit hoeven doen. Uniek, wellicht wel ja. Maar daar zit je dan. In zak en as. Wat zou dat geven voor de aanstaande Vredenburg-show? Want laat ik eerlijk zijn; Billy's stem was helemaal kapot, dat was vanaf de eerste klanken te horen daar in dat prachtige zaaltje in België. Het concert in Manchester werd afgezegd, Londen ging wél door. Maar heel erg veel passie en wil zat daar niet achter, zo luidden de berichten die ons aan de vooravond van het Utrechtse concert bereikten. TWEE UUR VREDENBURGSE MAGIE Waar hij het vandaan haalde, waar ze het vandaan haalden; het blijft me verbazen en kan me ergens ook tien keer helemaal niets schelen. Want wat The Smashing Pumpkins in Vredenburg lieten horen, was zonder enige twijfel de allerbeste show die ik ze ooit heb zien spelen op Europese bodem. En ja, dat waren er nogal wat. Want ik geef toe, als fan doe je soms rare dingen. Geen voorprogramma: alleen dé band van de avond. In pijnlijke afwachting staan we opgesteld op de vloer van Vredenburg. Nog snel even een drankje, nog snel een peukje... En dan valt de duisternis in. 'Pale Scales' opent de set. Moody, gedragen komen de Pumpkins op, met Melissa Auf der Maur op bas. Sfeervol tot en met! De volgende dikke twee uur (!) piepen we wel anders qua rust en kalmte. Wagonladingen nieuwe nummers worden losgelaten op een uitzinnige menigte. Het publiek put zichzelf meer dan eens uit in een denderende moshpit. Na amper een kwartier ben ik al bont en blauw. Als hoogtepunten van het begin noteer ik een bruut lang 'Heavy Metal Machine' (inderdaad: hard, zwaar, log en erg metal, vooral die beukende jam aan het eind) en 'Glass and the Ghost Children'. Op de plaat is dat nummer al het sleutelstuk, live krijgt het publiek - voor het overgrote deel nog onbekend met dit werk - zo'n tien minuten waanzinnige conceptrock voor de kiezen. Geen doeltreffend gelaagde gitaren of mosh-bare stampers nu. Nee, eerder uitgesponnen typische Pumpkins-rock uit de 'Ruby' en 'Porcelina'-traditie. En, we zouden het bijna vergeten, Jimmy Chamberlin was terug bij de band! Zijn drummen viel al op tegenover het machinale sessiedrummerwerk van de eerdere livetours (Matt Walker op Torhout/Werchter 1997, Kenny Aronoff op Pinkpop 1998), nu is het tijd om te schitteren. Eerste Pumpkins-release ooit was 'I Am One' en op volledig live-tempo rost de klassieker door de tempel. De pit laat zich vanzelfsprekend weer niet onbetuigd. Rammen, zwoegen en zweten is het devies. Richting het einde van de set verdient de allermooiste, meest emotionerende versie van 'To Sheila' die ik ooit gehoord heb, nog speciale vermelding. Een magistraal rustpunt. Met 'We must never be apart' ('Ava Adore') en 'Come align for the big fight, to rock.... for you!' ('There is only one drummer in the world who can play this song [...] Please don't try 'Cherub Rock' at home.'), houden de Pumpkins de zaal nog even voor waarom ze het ook alweer doen. Om dat gevóel te kunnen delen met het publiek. Daarom dus ook de keuze voor de kleinere zalen; interactie, energie-feedback voelen met de fans. 'THE SMASHING PUMPKINS FOREVER!!!' Twee toegiften volgen nog. De eerste, akoestisch is een aardig niemendalletje. Maar het slotstuk kent zijn weerga niet. Helemaal leeggespeeld en met een tussendoor overgevende James Iha duurt en duurt de show. Totale hel wordt losgelaten in het hondsbrutale en gemene 'Glass' Theme', compleet met ramdrum en lasergun-gitaar van Iha. Kort, bruut krachtig en onvermijdelijk in-your-face: 'rock and roll, yeah!' Dat is slechts het begin van een inferno dat Vredenburg treft, zoals het nog nooit een linkse directe vol op de kin heeft gekregen. Publieksfavoriet 'Bullet with Butterfly Wings' is slechts een inleiding. 'X.Y.U.' van het Mellon Collie-album gaat totaal door de mangel. Creepy tegenover dramatisch voluit jammend rocken. En de teksten volgen de zelfde lijn. Met verhalen over Courtney Love (Corgans ex van weleer) via een gevonden dagboek neemt het nummer een nieuwe vorm aan. Zo goed als onvoorbereid volgt de band Corgans impromptu lyriek. Ondertussen is Iha goed ziek geworden van zijn diner. Tussendoor gooit hij zijn maaginhoud eruit naast het podium. Maar ze gáán door. En Iha gaat mee. Doorgaan op deze manier betekent een bizarre jam ('We Love You') waarin we nog meer Corgan-gepreek te horen krijgen. Maar ook veel, heel erg veel pompende riffs. Het zaallicht gaat aan en in koor zingen band en publiek elkaars liefde toe. Aan het slot mag een jonge fan vooraan, die al in de vroege middaguren post gevat had voor de ingang, nog even de microfoon vasthouden. Haar 'The Smashing Pumpkins forever!!!' wordt door de band op brede lachebekjes onthaald. Vredenburg baadt in het volle licht. En gaat nog één keer helemaal loos. Dit was een echte viering en inderdaad: die energie-feedback tussen band en fans. Drijfnat en doodop, leeg en vervuld van gelukzaligheid staan we buiten. Zó goed waren de Pumpkins nog nooit. En zó goed zouden ze, in het laatste jaar van hun bestaan, ook niet meer worden. Nagenieten deden we die avond in EKKO op de afterparty. Nagenieten kon heel Nederland even later op TMF dat - ook vrij uitzonderlijk - de hele show heeft uitgezonden. Met een reclame-onderbreking middenin 'Glass and the Ghost Children', maar toch.. The Smashing Pumpkins Gezien: 24 januari 2000, Muziekcentrum Vredenburg, Utrecht