Impakt 2005, dag 3: Magistraal Supersilent zorgt voor onvergetelijke ervaring

Noors improvisatietrio laat met intense show woorden letterlijk tekort schieten

Tekst: Jeroen van Rooij / Fotografie: Anna van Kooij, ,

'Eternal Rhythm' was het thema van het muzikale vrijdagavondprogramma op het Impakt Festival. Tenminste, onder die noemer speelden Loosers uit Portugal, het Amerikaanse Mouthus en het Noorse Supersilent hun sets: ritme was inderdaad ongeveer het enige dat de eerste twee bands produceerden. Daarna deed Supersilent de eeuwigheid. 3VOOR12/Utrecht zoekt naar woorden die het optreden van de Noren recht doen. En faalt bij voorbaat al jammerlijk.

Noors improvisatietrio laat met intense show woorden letterlijk tekort schieten

De kale feiten van de muzikale vrijdagavond op Impakt zijn nog wel in woorden te vatten: drie bands speelden geïmproviseerde sets. Loosers speelde een aardige set van twintig minuten met een leuke bijrol voor allerlei percussie-instrumenten, die vooral uit de wereldwinkel en de vuilnisbak afkomstig leken. Mouthus maakte herrie op een drumstel en een gitaar en leek het publiek nogal te verdelen: her en der werd erg enthousiast gereageerd, anderen, waaronder ik, vonden het eigenlijk alleen irritant. Supersilent, waarover de rest van dit stuk zal gaan, is een genre op zich en speelde muziek die ik alleen maar kan omschrijven als 'Supersilent'. Om de weg niet helemaal kwijt te raken toch enige referentiepunten: drie Noren, Helge Sten (ooit onder de naam Deathprod in Motorpsycho), Ståle Storløkken en Arve Henriksen maken al enkele jaren geïmproviseerde muziek die uitkomt op Rune Grammofone waarbij ze gezien worden als de belangrijkste act van dit toonaangevende label. Er wordt gedrumd en trompet gespeeld, dit keer beide door Henriksen, maar de belangrijkste wapens uit het arsenaal zijn elektronisch: keyboards, samplers, vreemde effecten en meer. Sten beschrijft zijn ‘instrument’ als een audio virus. Zijn vervormende manipulaties en gemangelde echo’s en samples zijn net zo belangrijk voor het geluid als de echte geluiden. Uiteindelijk komt hier muziek uit voort die uit zoveel verschillende idiomen put en tegelijkertijd zo uniek is, dat voor mij elke vergelijking stuk loopt. Waar dit toe leidt? In onderhavig geval tot een volkomen overrompelende concertervaring. Tot drie kwartier lang volkomen gefascineerd luisteren naar muziek die je, door het geïmproviseerde en dus voorlopige karakter ervan, telkens door de vingers lijkt te glippen. De langzame en zorgvuldige opbouw van de twee gespeelde stukken, met aanvankelijk subtiel en gevarieerd samenspel dat uitloopt in razende noise - zonder die subtiliteit daarbij overigens te verliezen- maakte dat wie zich er voor openstelde helemaal meegezogen kon worden in de wervelstorm genaamd Supersilent. Vooral tijdens de luidere delen van het concert kwam daar nog bij dat die ervaring helemaal in mijn lichaam ging zitten. Beter kan ik het niet omschrijven: totale concentratie in angstige anticipatie van wat er op wat er op het podium gebeurt. Maar vooral op wat er gaat gebeuren, wat de muziek met de muzikanten gaat doen en de muzikanten met de muziek. Zo erg dus dat je jezelf terug vindt in de meest onwaarschijnlijk verkrampte houdingen, met nog steeds dat lege bierglas in je hand dat je al een half uur vast hebt, maar waar je niet vanaf komt omdat je jezelf niet los kan scheuren van de muziek. Wie denkt dat ik overdrijf: ik was zeker niet de enige die zo reageerde. Uiteindelijk stopte de muziek ook weer. En dat was maar goed ook, anders had ik nu nog in Theater Kikker gestaan met het lege glas in mijn hand. Volkomen verdwaasd en uit het lood geslagen bleef ik achter. Zoekend naar woorden, die, bij mij, pas een paar minuten later weer terugkwamen. In horten en stoten allereerst en, zoals ik al zei, ik heb ze nog steeds niet helemaal teruggevonden. Er werden na afloop wel dingen gezegd: over meditatie, een klap voor je kop krijgen, leeggezogen zijn of hoe je je voelt als je net een Alp hebt beklommen. Maar het hielp weinig. Ik weet nu geloof ik wel wat het is om het sublieme te ervaren, maar ook dat is meer een weten DAT je iets ervaart, dan weten WAT je meemaakt. Laat staan dat je die ervaring kunt bevatten, behalve in paradoxale en ontoereikende toverformules; over ondeelbare eeuwige momenten en hoe schoonheid en angst samen kunnen gaan. Zodat deze recensent zich kan troosten met de gedachte dat, hoewel hij ondanks zeshonderdzesenzestig (geen grap!) geschreven woorden tot nu toe nog steeds het gevoel heeft met zijn bek vol tanden te staan, er waarschijnlijk ook niemand anders is die wel woorden heeft voor wat hij zojuist heeft meegemaakt. Impakt Festival: 'Eternal Rhythm' met Loosers, Mouthus en Supersilent Gezien: vrijdag 9 december 2005, Theater Kikker