Je zou haast zeggen dat je een jeugdwerker voor je neus hebt, zo enthousiast klinkt André Baars, organisator van Festival deBeschaving. Maar dan zonder geitenwollen sokken. Vol geestdrift vertelt hij over zijn megaproject: een popfestival met zes podia. Nu zijn de voorbereidingen nog in volle gang, volgende week zaterdag - op 13 augustus - zal alles gereed zijn.
Het kloppend hart van deBeschaving bevindt zich in het voormalige cultureel centrum Azotod in De Meern. Ruim een jaar geleden brandde het centrum af, slechts een klein deel is weer opgebouwd. Het complex bestaat nu nog uit een entreehal met een bar, een klein kantoortje en een toilet. De ruimte is alleen beschikbaar voor de vrijwilligers van Azotod en deBeschaving. Het is dan ook een in- en uitlopen van mensen. Er wordt vanavond volop vergaderd: "Overdag is het hier hartstikke stil, 's avonds begint het pas."
André Baars is goed bekend in Azotod: "Op mijn veertiende draaide ik hier op een woensdagmiddag mijn eerste bardienst voor nul klanten, dat vond ik wel stoer. Op een gegeven moment ben ik allemaal dingen gaan organiseren, feesten, evenementen. Zelfs hele weekenden, ook voor mensen buiten Azotod. Dat groeide uit tot een cultureel evenement waarbij ik een kasteel afhuurde voor 150 man. Dat heb ik elf jaar gedaan, maar het werd een beetje routine. Op dat moment werkte ik in de IT, maar dat was niet echt mijn ding. Ik kreeg de kans om wegbezuinigd te worden. Dat heb ik toen gedaan en toen heb ik besloten dat ik een festival ging organiseren, iets wat al tijden door mijn hoofd spookte. Zes maanden later vond de eerste editie van deBeschaving plaats."
Inmiddels zijn we twee jaar verder en toe aan de derde editie van het festival. DeBeschaving maakte in die periode een exponentiële groei door: de eerste keer trok het festival 1500 bezoekers, vorig jaar waren dat er 3000, en dit jaar verwacht Baars zelfs 6000 mensen: "12.000 is de limiet. We denken dat de mensen de massaliteit zat zijn. We hebben een ruim opgezet terrein. Het is niet de bedoeling dat je overal hutje mutje voorbij moet schuifelen."
Het festival moet bovendien betaalbaar zijn. Een relatief lage entreeprijs en aanvaardbare prijzen voor drankjes dus: "Ik merkte bij mezelf dat ik nog maar één keer per jaar naar een groot festival kon gaan, en dat vond ik jammer," vertelt Baars. DeBeschaving is echter meer dan bandjes alleen: "We zijn een belevingsfestival. Er is dit jaar ook meer straattheater, er zijn kunstwerken, een rariteitenkabinet, literatuur, politiek, er is van alles. In de media worden we wel een kruising genoemd tussen Lowlands en de Parade, maar dan in het klein."
Meteen vanaf het eerste jaar telde het festival zes podia. De groei zit hem in de acts die erop spelen en de professionaliteit van het festival. De namen zijn ook dit jaar groter dan vorig jaar. Al is er wel een maximum. Namen als De Dijk en Van Dik Hout zul je op het festival niet aantreffen, wel acts als Blues Brother Castro, Coparck, Drillem en Das Pop. Behalve een aantal nationale acts en vier Belgische kent het programma dit jaar ook voor het eerst een groot aantal Utrechtse namen. Het akoestische podium De Belofte, waarop onder anderen phinx, Harold K. en The Yearlings te zien zullen zijn, kent zelfs alleen Utrechtse namen. Acts als C-Mon & Kypski, Quazar en Mondo Leone spelen op grotere podia. Toch is er volgens Baars wel een verschil met een festival als Zinin, dat eveneens veel Utrechtse muziek programmeert: "Zij hebben een heel andere insteek en richten zich heel specifiek op Utrechtse bands. Dat geldt voor ons eigenlijk niet. Ik ben wel blij dat er mooie dingen uit Utrecht komen, maar als er geen goede muziek uit Utrecht zou komen, zouden we het ook niet programmeren. Als we een leuke Amerikaanse band hier aan het touren krijgen, doen we dat graag."
Het festivalterrein bevindt zich op de Vleuterweide, Leidsche Rijn. Officieel Utrecht, maar eigenlijk gewoon De Meern. Een logische locatie, aangezien Baars zelf uit De Meern komt. Baars: "In Leidsche Rijn kun je wonen, maar je kunt er niet leven, zeggen wij wel eens. In die zin dragen we ook iets bij aan de leefbaarheid van het gebied." Natuurlijk is het festival niet alleen gericht op inwoners van De Meern en Leidsche Rijn alleen: "Het is een mooie uitdaging om de Utrechters het kanaal over te krijgen. Dat gaat heel goed, de voorverkoop loopt in Utrecht harder dan hier. Dit jaar zijn we er bovendien meer op gericht publiek uit het hele land te trekken. Zoals Landgraaf onlosmakelijk verbonden is met Pinkpop, zo moeten de mensen straks bij Leidsche Rijn aan deBeschaving denken." De komende jaren zal het festival echter wel op zoek moeten naar een andere locatie. Er is al een terrein op het oog, maar veel meer dan dat het "misschien wel de mooiste festivallocatie van het land" is wil Baars er voorlopig niet over kwijt.
Werken met vrijwilligers is niet vreemd voor festivals, maar André Baars maakt er bijkans zijn levensdoel van: ruim 300 vrijwilligers zijn betrokken bij het festival. Baars legt uit: "Er zijn altijd mensen die afhaken of laks zijn. Je moet de boel natuurlijk wel bij elkaar houden. Er is een harde kern van 50 mensen die het evenement organiseert. We geven hier feestjes, maar het belangrijkste is gewoon enthousiasme. Als je zelf ergens in gelooft en dat ook uitdraagt, breng je dat over op mensen. Het klinkt een beetje zeikerig, maar zo werkt het wel. Het is heel belangrijk dat vrijwilligers betrokken zijn bij je organisatie. Dat mensen verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid hebben."
Baars zelf kan intussen van het festival leven: "Maar dat is nihil hoor. Als ik een boterham kan kopen met een klodder pindakaas erop, en ik kan doen wat ik graag wil doen, dan ben ik al gelukkig." Het klinkt bijna idealistisch. "Dat is het ook", lacht hij. Een terugkeer naar het bedrijfsleven zit er als het aan hem ligt niet in: "Dat is haast onmogelijk. Misschien als een paar mensen uit een van de projectgroepen hier een bedrijfje zouden willen oprichten. Maar dat is toch anders."
En de toekomst? Zoals gezegd, deBeschaving moet een festival met landelijke uitstraling worden. "Ik leef met kleine dromen. Maar op den duur moet deBeschaving een meerdaags festival worden. Minimaal twee dagen, inclusief camping en de hele klerezooi. Dan kun je ook een relatief groter bedrag aan je programma besteden. Bovendien: je bent een hele week aan het opbouwen, en dan is één dag wel erg snel voorbij."
Festival deBeschaving
Vleuterweide (Leidsche Rijn), 13 augustus 2005.
Wil jij kaartjes winnen? Stuur dan het antwoord op de volgende vraag naar 3voor12@zomp.nl:
Wat is het toppunt van beschaving?
Het programma:
De Bekroning
13.15 - 14.15 Maxon Blewitt (B)
15.00 - 16.00 Beef
16.45 - 17.45 16Down
18.30 - 19..30 Stijn (B)
20.15 - 21.15 Das Pop (B)
22.00 - 23.00 the Sheer
De Belofte
12.00 -13.15 Tommi
14.15 - 15.15 d'oemp /Pien Feith
16.00 - 16.45 Walker Diver /Harold K.
17.45 - 18.30 Dial Prisko
19.30 - 20.15 phinx (Winnaar Geheim Van Utrecht)
21.15 - 22.00 The Yearlings
De Bevlieging
12.30 - 13.30 Blues Brother Castro
14.15 - 15.15 Drillem
16.00 - 17.00 Electro Côco
17.45 - 18.45 Voicst
19.30 - 20.30 Mala Vita
21.15 - 22.15 Quazar
22.20-23.00 De Gemene Mixmeesters
De Beleving
14.30 - 15.15 Most Unpleasant Men
16.15 - 17.15 Eboman
18.00 - 19.00 Maskesmachine
19.45 - 20.45 Coparck
21.30 - 22.30 C-Mon & Kypski
De Beproeving
13.00 - 14.00 Open Podium
14.30 - 15.15 Lustrum Didolaxeos
16.00 - 17.00 Coolpolitics
17.45 - 18.45 OutlawZ of the Future
19.30 - 20.30 TO THE MAX
21.15 - 22.15 Poetry In Motion Show
De Bestuiving
12.15 - 14.30 Fuse
15.00 - 15.30 Ingmar Heytze & Theatersport DOM
16.00 - 16.30 De liefde van R&J
17.00 - 18.00 The Best of Holland Animation Film Festival
18.30 - 19.30 De Dansende Dichters
20.15 - 21.15 The Secret Adventures of Tom Thumb
22.00 - 23.00 Mondo Leone
deBeschaving wil uitgroeien tot meerdaags festival met landelijke bekendheid
3VOOR12/Utrecht geeft weg: 10x2 kaarten voor Festival deBeschaving
De Utrechtse wijk Leidsche Rijn heeft voorlopig niet de reputatie een bruisend cultureel bolwerk te zijn. Festival deBeschaving denkt daar verandering in te brengen, als is het maar voor een dag. Het festival moet anders zijn dan andere festivals: goedkoper, niet al te druk, en vooral spannend. Organisator André Baars: “Het was in het begin een mooie uitdaging de Utrechters het kanaal over te krijgen.”