“Hij is een levende legende. Het is zonde dat zo weinig mensen op deze wereld dat nog weten.” Zo kondigt New Cool Collective frontman Benjamin Herman zijn belangrijkste gast van de avond aan: Tony Allen. En eigenlijk kon zijn band nauwelijks hoger bezoek krijgen op een avond als deze, want 'New Cool Collective goes Afro-beat'. Een levende legende is hij inderdaad, Tony Allen. Als drummer en bandleider van Fela Kuti’s legendarische Afrika 70-band stond Allen eind jaren zestig aan de wieg van de Afro-beat. Allen (geb. 1940, Lagos, Nigeria) komt begin jaren zestig in aanraking met Fela Anikulapo Kuti, en speelt in de loop van de jaren zestig een belangrijke rol in het ontstaan van het unieke geluid van de Afro-beat: een broeierige mix van traditionele Afrikaanse muziek met westerse jazz en funk. De fenomenale drums van Tony Allen vormen een van de essentiële kenmerken van het genre. Afro-beat jams duren standaard langer dan tien minuten, meestal zelfs een hele LP-kant lang. De haast hypnotiserende drums van Allen vormen de basis voor de improvisaties van de rest van de band. In korte tijd groeide Fela Kuti uit tot een wereldster, die alleen al in Afrika miljoenen albums verkocht. Gedurende de jaren zeventig leverde Fela een groot aantal briljante albums af, waaronder Gentleman (1973), Confusion (1975), Expensive Shit (1975) en het zwaar beladen Zombie (1977). Maar de carrière van Fela, en dus ook die van Allen, ging zeker niet altijd over rozen. Zijn enorme succes, en zijn politieke en maatschappijkritische teksten maakten Fela tot een invloedrijk man, gevaarlijk in de ogen van de Nigeriaanse regering. Fela en zijn band kregen regelmatig te maken met politieke onderdrukking en geweld, onder andere in 1974 toen de hele band enkele dagen in de gevangenis belandde. De drummer wordt naar Nederland gehaald voor een korte tour door het New Cool Collective. Het succescollectief van saxofonist Benjamin Herman treedt inmiddels al weer zo’n tien jaar op. Je kunt zeggen: New Cool Collective is een geweldig crossover-initiatief, bestaande uit allemaal topmuzikanten, dat jazz terug naar de dansvloer heeft gebracht. Het belangrijkste doel van het collectief is toch vooral het plezier terug te brengen bij jazzconcerten. Je kunt ook zeggen: New Cool Collective is de ideale jazzband voor uw personeelsfeesten, die met professionele showbizz-funk, waar niet op gekauwd hoeft te worden, elk feestje op zijn kop kan zetten. De waarheid ligt ergens in het midden: het collectief bestaat uit louter afgestudeerde conservatoriummuzikanten, strak in het pak, die een fantastisch hecht geluid weten neer te zetten. Af en toe is het alleen wel erg net, en dreigt het collectief zich te verliezen in zijn eigen virtuositeit. De arrangementen zijn vol en afwisselend, maar daardoor wel érg toegankelijk. Die toegankelijkheid staat min of meer haaks op de broeierige sfeer van de oude Afro-beat helden, en het was zeer de vraag hoe de verhoudingen op het podium zouden liggen. Zou de subtiele Afro-beat omvergeblazen worden door het Big Band-geluid van New Cool Collective? Voor de pauze (pauze???) is het alleen de New Cool Collective Big Band, een aantal nummers lang bijgestaan door de Senegalese zanger Ali Boula Santo, die de show maakt. Met inderdaad feilloos gespeelde funk en jazz, en uiteraard met Afro-beat-achtige stukken, weet de band de zaal moeiteloos aan het dansen te krijgen. Hoofdgast Allen wordt bewaard tot na de pauze. De kracht van Allen zit nog altijd in de herhaling, zo blijkt ook vanavond. Hij speelt nooit groot, slaat nooit voluit, maar weet met zijn constante drive eindeloos te boeien. De arrangementen van het New Cool Collective zijn overweldigend en overvol, en dat is nu en dan wel jammer. Hoe kun je een drummer laten excelleren in een big band? Door klein te spelen. Door ruimte te laten. Eén stuk lang kan New Cool Collective zich echt inhouden en zich overgeven aan de hypnotiserende herhaling van de Afro-beat. Tony Allen’s eigen compositie (ik meen Hustler van zijn album Jealousy) is de enige echte Afro-beat die vanavond te horen is, voor de rest is New Cool Collective toch vooral een wervelwind van jazz- en funkvirtuositeit, voor de gelegenheid met Afrikaanse invloeden. New Cool Collective Big Band, ft. Tony Allen en Ali Boula Santo Gezien: Tivoli, donderdag 16 december 2004