15 jaar De Kelder: Van kraakpand tot huiskamer

Amersfoorts podium lijdt nog altijd onder verlies kernpodiumstatus

Peter Bijl, ,

De Kelder in Amersfoort. Het is typisch zo'n zaal waarvan de naamsbekendheid misschien nog wel groter is dan de capaciteit. Met dank uiteraard aan de vele jaren dat het podium de Kernpodiumstatus bezat. Afgelopen maand vierde die zaal, sinds de ramp in Volendam door het NPI noodgedwongen de D-status toebedeeld, haar vijftienjarig bestaan. 3VOOR12/Utrecht blikte terug met een van de kernfiguren uit vijftien jaar De Kelder: Erik van der Veen (41), programmeur van 1992 tot 2003.

Amersfoorts podium lijdt nog altijd onder verlies kernpodiumstatus

‘De Kelder’. Het is typisch zo’n naam uit het bekende rijtje ‘Atlantis’, ‘Para’, ‘Bolwerk’ en ‘Bibelot’. Met dank aan de vele jaren, halverwege de negentiger jaren, dat het podium de Kernpodiumstatus bezat. Afgelopen maand vierde die Kelder, die uit veiligheidsoverwegingen door het NPI tegenwoordig noodgedwongen een D-status is toegekend, haar vijftienjarig bestaan. 3VOOR12/Utrecht blikte terug met een van de kernfiguren uit die periode: Erik van der Veen (41). Van 1992 tot 2003 was hij programmeur van het voornaamste podium van Amersfoort, alvorens over te stappen naar dat andere podium uit het bekende rijtje: de Hilversumse ‘Tagrijn’. ‘De Kelder is ontstaan vanuit de kraakscene rondom de voormalige kerk ‘Het Kippenhok’ in Amersfoort', vertelt Van der Veen over de ontstaansgeschiedenis. 'We wilden dat er in die tijd iets voor jongeren in Amersfoort te doen zou zijn. Om dat te bereiken, zijn we intensief gaan samenwerken met de organisatie van Theater De Flint. Al bleken onze werelden tegelijk ook te sterk te verschillen om er een structurele samenwerking van te maken. Waar het theater zichzelf steeds verder bleef ontwikkelen, werden wij vrijwel altijd gerund door vrijwilligers. En ja, dat leverde nogal eens wat wrevel op.’ Toch ging het begrip 'professionalisering' in al die jaren ook aan De Kelder niet voorbij. Door een aantal goede krachten in het bestuur, onder wie de huidige Hedon-programmeur Mike Iking, werd het Amersfoortse podium halverwege de jaren negentig door het NPI zelfs tot kernpodium gepromoveerd. Als gevolg daarvan groeide De Kelder ineens uit tot een vaste waarde tijdens de jaarlijkse clubtournees van menig vaderlandse topact. Van Bettie Serveert tot Hallo Venray, van Urban Dance Squad tot Claw Boys Claw: stuk voor stuk hebben ze meerdere malen op de planken van De Kelder gestaan. Het waren hoogtijdagen waaruit Van der Veen natuurlijk maar wat graag anekdotes put. Een van de optredens die bij Van der Veen nog in het geheugen gegrift staan, is dat van Shine, de band die Richard Janssen begin jaren negentig oprichtte na het uiteenvallen van zijn vorige band, The Fatal Flowers. ‘Ik kan me de sfeer die toen in de kleedkamer hing, nog als de dag van gisteren herinneren’ vertelt de voormalig Kelder-programmeur enthousiast. ‘Met een los pickupje en allerlei Nederlandstalige muziek stonden ze daar: al hossend in de kleedkamer, de glazen wijn op het hoofd. Prachtig!’ Andere hoogtepunten die bij Van der Veen op komen borrelen zijn de voorpremiere van de eerste tournee van Junkie XL in ’97 (‘Vooraf zoemde het al door de zaal. En inderdaad: er gebeurde iets! Heel apart om mee te maken'). alsmede de diverse keren dat Bettie Serveert het kleine ondergrondse podium betrad. ‘Toen zij hier voor het eerst speelden, kwamen ze naar me toe met zo’n typische blik van ‘Waar zijn we in hemelsnaam nu weer terechtgekomen? Wat is dit voor huiskamer? Maar achteraf bleken ze het helemaal fantastisch te hebben gevonden. In de jaren nadien zijn ze dan ook nog een aantal keren teruggekomen.’ Huiskamer. Het woord is al gevallen. Als het Amersfoortse podium met 1 toverwoord gekenschetst moet worden, is dat het wel. Met dank, zo moet gezegd, aan het Nationaal Popinstituut, dat na de nieuwjaarsramp in Volendam veiligheid liet prevaleren boven alles. Doordat De Kelder niet aan de noodzakelijke eisen voldeed, werd de kernpodiumstatus haar ontnomen, en moest ze in het vervolg als 'D-podium' door het leven gaan. Met een maximale capaciteit van 182 mensen, personeel incluis. Het bleek een klap, waarvan de gevolgen nog altijd stevig doorwerken. 'De Kelder heeft sindsdien nauwelijks meer geld om goede landelijke acts te programmeren, en moet het daarom noodgedwongen zoeken in kleinschaligheid', aldus Van der Veen. 'Er worden nu dan ook vooral veel provinciale acts geboekt. Maar ja, het blijft vaak lastig om daar in Amersfoort het juiste animo voor te vinden. Het lijkt soms zelfs wel alsof De Kelder buiten Amersfoort een grotere populariteit geniet dan erbinnen. En dat terwijl deze stad met 150.000 inwoners genoeg potentie heeft voor een goed poppodium.' Ook waar het muzikale aanbod zelf betreft, heeft Amersfoort volgens Van der Veen wel eens betere tijden gekend. Hiphopcrews als DAC en De Dode Dichters mogen het momenteel dan heel behoorlijk doen, op andere gebieden blijft de aanwas vooralsnog behoorlijk karig. 'Er lopen wel hele goede bands rond in Amersfoort hoor. Alleen zijn de meesten daarvan al een behoorlijk poosje bezig.' Als voorbeelden noemt Van der Veen voormalig Grote Prijs-winnaars Raise The Roof en Quick 'N Brite, death metal band Pleurisy ('ook niet bepaald een heel vernieuwend genre') en hitparadebestormers Pater Moeskroen. Zijn persoonlijke favoriet: Poetica In Silencio, een theatraal rockend gezelschap, ronddobberend in King Crimson-achtige wateren. Om zowel De Kelder als het huidige Amersfoortse popklimaat er weer goed bovenop te krijgen, ziet Van der Veen echter maar 1 gepaste oplossing: een stevige injectie van gemeentelijke huize. Een 'daadkrachtig optreden', zoals Jan-Peter Balkenende dat zo dikwijls pleegt te verwoorden. 'De gemeente durft niet voor cultuur te kiezen', vindt Van der Veen. 'Er worden alsmaar geen besluiten genomen. Zelfs aan de geplande nieuwbouw durft niemand zijn vingers te branden. Men blijft maar bezig met onderzoeken, ondertussen gebeurt er niets. En dat terwijl een ordentelijk poppodium voor een goed cultureel klimaat van levensbelang is, en Amersfoort met 150.000 inwoners ook over genoeg potentie voor een goed poppodium beschikt. Het wordt alleen hoog tijd dat de gemeente dat ook eens inziet.'