Iedereen die ooit in de Toonzaal van Willem Twee is geweest, heeft vast weleens de ogen laten dwalen over de stukjes elektronica die in het cafégedeelte aan de muur hangen. Die decoratie verwijst naar de aangrenzende studio’s, die een waar walhalla voor de liefhebber van analoge elektronische instrumenten zijn. Met dank aan de inzet en passie van Hans Kulk, Rikkert Brok en Armeno Alberts, en door samenwerking met het Centrum voor Elektronische Muziek en Kunstmuseum Den Haag, kun je hier met heel veel vintage klankbronnen aan de slag. Zo vind je hier de wellicht enige publiek toegankelijke ARP 2500 synthesizer in Europa. Geen wonder dat deze Willem Twee Studios aangedaan worden door iedereen met interesse in elektronische klanken, van hedendaagse componisten tot popartiesten en producers.
Op de eerste vrijdagavond van maart begeven we ons naar de Willem Twee Studios in buurstad Den Bosch, die de hele dag door de Tilburgse metalband Autarkh zijn geboekt in een zoektocht naar nieuwe klanken voor het aanstaande concert in de provinciehoofdstad. We spreken met frontman en bandbrein Michel Nienhuis over zijn muzikale wortels en ontwikkeling, het ontstaan van Autarkh uit de as van Dodecahedron en de plannen die hij met de band heeft.
Vandaag zijn de studio’s van tien tot tien geboekt door Autarkh, de band die ontstond na de tragische teloorgang van Dodecahedron. “Rob [van der Ham], programmeur bij W2, kwam zelf met de suggestie om iets met deze studio’s te doen,” vertelt Nienhuis. “Er was eerst wat huiver omdat we een metalband zijn, maar bij Autarkh past het prima. De residentie in Willem Twee studio’s biedt ons een unieke kans om materiaal te genereren in een omgeving waar muzikale intuïtie vrij spel heeft. Alle apparatuur is op elkaar aangesloten waardoor je met meerdere mensen tegelijk oscillators, filters, tape recorders, synthesizers etc. kunt aansturen. Zo kun je dus letterlijk samen spelen in de audio-speeltuin en wordt elke sessie een aaneenschakeling van auditieve verrassingen. Deze residentie is in feite een volgende stap in de zoektocht naar klanken die we kunnen integreren in onze bandsound. De huidige live-set biedt ruimte voor klankexperiment – deze ruimte breiden we uit met de resultaten van de residentie.”
Dat hij zo in de wereld van de elektronica terecht is gekomen, is gezien zijn eerste stappen op het muzikale pad niet vanzelfsprekend. “Ik ben geboren in Friesland, en in mijn jonge jaren speelde ik aanvankelijk klassieke gitaar, later elektrische. Zo rond mijn veertiende begon ik uit frustratie over wat ik in de wereld om me heen ontdekte in een groovemetalband te spelen. Tevens speelde ik op mijn middelbare school in Sneek in een big band, waardoor ik ook in aanraking kwam met bijvoorbeeld soul en funk. Toen ik vernam dat er in Tilburg een Rockacademie werd opgericht, was ik meteen geïnteresseerd. Ik ben naar open dagen geweest en heb uiteindelijk een stuk geschreven, waarmee ik op mijn zeventiende werd toegelaten. Op de Rockacademie aangekomen heb ik een metalband opgericht, Sengaia, met onder meer Eric Kalsbeek [vooral bekend als zanger van Textures]. Ik heb me tijdens deze opleiding goed kunnen ontwikkelen, niet alleen als gitarist, maar ook als ondernemer.”
“Naarmate de jaren vorderden kreeg ik echter steeds meer interesse in abstracte elektronische en geïmproviseerde muziek, waar de Rockacademie niet op gericht was. Daarom ben ik toen gaan studeren aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Daar heb ik meer kennis opgedaan over hedendaagse en elektronische muziek, ook met dank aan mijn studiegenoot Joris Bonis, die al veel bezig was met klanksynthese. Als bandlid bij Dodecahedron en later bij Autarkh is hij degene die zich helemaal vastbijt in die kant van de muziek, terwijl ik meer de grote lijn uitzet. Met metalband Dodecahedron was ik al bezig vanaf 2006, maar ik zocht naar meer verdieping en gelaagdheid in het geluid, geïnspireerd door onder meer Emperor, Mayhem, Deathspell Omega en dergelijke. Orkestrale elementen toevoegen à la Emperor was geen succes, omdat het dan teveel naar die band ging klinken. De kruisbestuiving met elektronica bleek de oplossing.”
“Het bekende Franse undergroundlabel Season Of Mist gaf aan interesse te hebben in het uitbrengen van het debuutalbum, en daarna ging het al snel hard met Dodecahedron: de plaat werd goed opgepikt door veel media, het werd zelfs album van de maand in de Italiaanse editie van Rock Hard. We konden daardoor op veel festivals spelen, zoals Inferno in Noorwegen en Brutal Assault in Tsjechië. Na het uitbrengen van de opvolger luidde een combinatie van factoren, met name de ernstige ziekte en het uiteindelijke overlijden van zanger Michiel Eikenaar echter het einde in van die band. Het optreden op Roadburn 2019 met William van der Voort als vocalist in het weekend dat Michiel overleed bleek een natuurlijk slotakkoord.”
“We waren op dat moment al bezig met een derde album en ik had daar al wat goede ideeën voor. Toen kwam de gedachte bij mij op nog dieper in de elektronische wereld te duiken en te zoeken naar een verbinding met het geluid van acts als Autechre en Aphex Twin. Wel vroeg ik me af of ik veel ruimte voor die klanken zou kunnen vinden; of die niet helemaal zouden verzuipen in een bak gitaarherrie. Ik besloot een aanvraag te doen bij het Makersfonds van de Gemeente Tilburg voor een onderzoek naar de mogelijkheid van een dergelijke combinatie. De aanvraag werd zowaar gehonoreerd en daarmee was Autarkh geboren.”
“Joris [Bonis] kwam mee van Dodecahedron, de andere toekomstige bandleden die ik benaderde had ik ook al eerder ontmoet: zo kende ik David [Luiten] van de afscheidstour van Textures, waar ik in Exivious en hij in Extremities speelde, en is Tijnn [Verbruggen] collega van me bij een vooropleiding HBO in Best. Belangrijk verschil met de vorige band is dat de drums nu door beats vervangen zijn. Met het zijproject Autarkh III [dat debuteerde op Roadburn Redux in 2021 en een jaar later op hetzelfde festival terugkeerde] hebben we ons zelfs helemaal gestort in de wereld van drone en ambient, en een soort ‘negatief’ van het Autarkh-debuut ‘Form In Motion’ gemaakt, waar je van het licht naar het duister gaat, in plaats van de ontwikkeling op het oorspronkelijke album, van duister naar licht. Hoe dat zich in de toekomst gaat ontwikkelen, weten we echter nog niet.”
“Ons maakproces werkt in het algemeen zo dat we muzikale brokstukken voortdurend hergebruiken en in een andere ordening plaatsen. Zo gaan we het materiaal dat we vandaag opnemen niet alleen gebruiken voor onze show hier in Den Bosch, maar gaat het ongetwijfeld ook terugkomen in volgende werken. Het tweede Autarkh-album is overigens al in een vergevorderd stadium: in vergelijking met het vorige gaat het opener en meer consonant klinken, met soms ook heldere vocalen. Bij onze komende performance concentreren we ons echter nog op ‘Form In Motion’, met het toegevoegde materiaal uit deze studio’s. We zijn erg enthousiast over de uitkomst van onze experimenten hier en kijken er zeer naar uit om dit op zondag 2 april te laten horen.”
Autarkh speelt op zondagmiddag 2 april samen met Inferum in Poppodium Willem Twee in Den Bosch. Meer info en kaartjes voor het evenement vind je hier.