Peace by Peace festival: Vieren en herdenken van en nadenken over vrijheid Peace by Peace festival: Vieren en herdenken van en nadenken over vrijheid

De aftrap is zondag 22 september om 12.00 uur. Het festival is kleurrijk, met wapperende gekleurde vlaggen en mooie podia die ieder hun eigen vorm hebben. Het terrein zal, naarmate de dag verstrijkt, verder worden opgefleurd met stoepkrijt en knutselwerken van kinderen. Voor nu zijn er een paar plukjes mensen die het festival terrein afstruinen. Ze blijven stilstaan bij de band die optreedt, of lopen door naar de talkshow die nu ook gaande is.

Dat dit festival draait om vrede en vrijheid, valt al snel op. Op het terrein, helemaal achterin staan grote borden met foto’s van de bevrijding van Nijmegen en andere plaatsen in de buurt.

Case Candy is de eerste band deze zondag. Een Nijmeegse funk/rockband met hier en daar een beetje glam. Ze beginnen vol energie aan een optreden voor een bijna leeg plein bij de Vasim. Hier en daar wordt er nog iets opgebouwd, maar de mensen die staan te luisteren krijgen ze al snel aan het dansen en heupwiegen. Hun muziek is de ene keer rauwe rock, en de andere keer groovende en funkende disco. Afgewisseld met rap en jazz. De hele snoepwinkel bij elkaar dus. Allemaal bij elkaar gehouden door het authentieke geluid van zangeres Tosca. Tussen de optredens door roept ze af en toe dat het hard werken is op zondag. Het blijft rustig wat betreft publiek, maar de aanwezigen proberen zo goed mogelijk mee te dansen met de band. Daarbij hebben de bandleden zelf ook zichtbaar plezier met elkaar op het podium en blijkt de zangeres een geboren podiumdier. Ze betrekt iedereen, bandleden én publiek. Aan het eind roept ze dat we met zijn allen wat liever mogen zijn voor elkaar, ‘dat maakt alles wat makkelijker’.

Naast muziek en theater is er veel te doen voor kinderen. Die beginnen dan ook samen met hun ouders vanaf een uur of 13 het festivalterrein op te druppelen. Zoals gezegd zijn er verschillende knutselhoeken én een arena waar je een kussengevecht kunt houden. Met een echte scheidsrechter. Maar het meest populair is de muur waar ze aan de slag mogen met graffiti. 

Achter die muur, op het terras van de Achtertuin, begint Miriam Moczko aan haar optreden. Miriam betovert meteen met haar kleine liedjes en hier en daar fragiele stem. Ze staat alleen met haar viool op het podium, waar ze de ene keer op tokkelt en de andere keer prachtige melodieën op speelt. Het plukje publiek dat er zit, kijkt en luistert vol bewondering en laat zich vrijwillig meevoeren in haar muziek. Van kleine liedjes bouwt ze steeds meer op naar nummers die bombastischer aanvoelen. Dit doet ze door middel van loops, waardoor ze niet meer alleen op het podium lijkt te staan, maar met een meerstemmig koor. Ze verweeft verschillende geluiden, zoals het tokkelen op haar viool en vingerknippen in een muzikaal intermezzo. Ze raakt en krijgt mensen stil. Dan vertelt ze dat ze oorspronkelijk uit Duitsland komt en begint aan haar nummer 'Zeit'. Een van de laatste liedjes van haar set. De gedachte erachter? ‘Alles wat je echt hebt is tijd. Tijd is hetgeen je écht moet koesteren. De rest is onbelangrijk.’

Naast de muzikale optredens zijn er theateroptredens, podcasts en talkshows te vinden op het festival. Zo is er Nimma Talks, een talkshow waar je alles mag vragen aan de personen op de bank, een project dat is opgezet door jongeren in Nijmegen en ook te beluisteren is als podcast. Op de bank zitten onder andere schrijver Marcel Rozer, die het boek ‘Zo Vader’ schreef. Zijn vader was fout in de oorlog en via het boek heeft Marcel zich daarbij neer kunnen leggen. Tijdens de talkshow vertelt hij dat het moeilijk was om het beeld van de lieve vader te verenigen met de man die voor de Duitsers ging vechten, maar dat het na het schrijven van het boek beter ging. De andere gast was Gisele Azad, zelf op haar derde gevlucht uit Iran. Zij krijgt vragen over hoe het was voor een jong persoon om in Nederland aan te komen. Azad vertelt dat ze het altijd moeilijk heeft gevonden. Ze zag er altijd anders uit, probeerde niet alleen zichzelf aan te passen, maar ook het koken van haar moeder als er vriendinnetjes langskwamen. En ze weet nooit helemaal zeker wie zij nou zelf is.

Een andere theatershow die te bezoeken is, is Bloedknopen van Kevin Klein. Waarin hij vertelt en laat voelen hoe het is om in Suriname kind te zijn van een moeder die afstamt van tot slaaf gemaakten en een vader die afstamt van een Duitser. De constante strijd met blond willen zijn, daarmee je moeder verdrietig maken en weg willen. Maar in Nederland dan weer als zwart worden gezien, met alle vooroordelen van dien.

De talkshows en theatervoorstellingen zetten je aan het denken over wat vrijheid dan is. Wat het inhoud om écht vrij te zijn en je écht vrij te voelen en jezelf te mogen zijn. Helaas zijn ook hier veel lege stoelen. Het publiek laat het een beetje afweten vandaag. Pas tegen een uur of vier lijkt het festivalterrein redelijk gevuld. Wat zonde is, omdat alles rond 17.30 uur afgelopen is.

Het meest bijzondere optreden vandaag is toch wel het optreden van De Niemanders in de theatertent. De Niemanders is een project van Wout Kemkens en Rocco Ostermann. Een project dat ze ooit begonnen in de gevangenis, maar waarmee ze sinds 2022 langs AZC’s door heel Nederland zijn gereisd. De Niemanders organiseerden daar jamsessies om te kijken welk talent ze tegen zouden komen. En dat talent hebben ze zondag meegenomen naar het Peace by Peace festival. De grote blauwe tent zit bijna vol, en is behoorlijk plakkerig door de zon die er de hele dag al op staat te branden, als Hamid begint te spelen en te zingen. Hamid komt uit Iran en vertolkt Iraanse volksliedjes, die hij met zijn gitaar en mondharmonica country en bluese vibes meegeeft. De volgende artiest is Q-Mars, een freestyle rapper die het telkens weer anders doet. ‘Dat is wat het zo bijzonder maakt’, vertelt Wout Kemkens. Hij praat de artiesten aan elkaar vandaag.

Ook de volgende artiest verrast. Omar zingt een nummer van Marco Borsato en Suzan en Freek. Hij raakt mensen met zijn stem, die makkelijk alle noten haalt en die in vervoering brengt. Alle emotie uit de liedjes wordt makkelijk overgebracht. Met alles wat in zijn lichaam zit. Hij zingt de hele tent plat. Nog amper bijgekomen, komt de volgende rapper op: KaisR. Een belangrijke schakel in de AZC’s volgens Wout. Die eerst ervoor zorgde dat iedereen meedeed met het project en later zelf pas zei dat hij ook liedjes schreef. Liedjes die hij nu laat horen. Een van zijn nummers is 'Oorlogskind'. Een eigen tekst in het Nederlands, gerapt en hier en daar gezongen. De muziek heeft hier en daar wat Midden-Oosterse invloeden, maar dan met een beat. In het lied vertelt hij hoe het voelt om vluchteling te zijn en hoe hij als kind alles is verloren in de oorlog. 

En last maar zeker ‘not least’ is daar Awn Maarof. Een Syrische zanger die een prachtige operastem heeft. En uit volle borst ‘O Sole Mio’ zingt. Het publiek raakt ontroerd door zijn kunsten, de stem die je recht in je hart raakt. Verwonderd door het talent dat De Niemanders in een korte tijd hebben laten zien, krijgen ze een staande ovatie van het publiek.

Wat de Niemanders laten zien, is eigenlijk waar het hele festival om draait. De bezoekers verwonderen en anders laten kijken naar vrijheid en wat dat inhoud. Dat een vluchteling in een AZC vooral mens is en op zoek is naar een veilige plek om zijn leven te leiden. In vrijheid. Een plek waar iemand vrij is om zijn kunsten te vertonen op een podium en zo zijn talent kan vieren. Het anders laten kijken naar vrijheid en vrede door talkshows en theater én het vieren van 80 jaar vrijheid is ze zeker gelukt, het is alleen jammer dat het publiek pas later op de dag kwam. Aan het programma lag het in ieder geval niet.