Het is inmiddels vaste prik op de eerste zaterdag van december: Zeitgeist. Ook dit jaar is Doornroosje weer een dag lang omgetoverd tot festivallocatie met optredens in de Paarse Zaal, Rode Zaal en het café (voor de gelegenheid de Blauwe Zaal), en horeca- en merchkraampjes verstopt langs gangen, garderobes en trappen. De uitverkochte derde editie laat opnieuw zien dat die 'zeitgeist' vooral in de postpunk zit, maar dat dit genre tegelijk uit zijn voegen barst aan varianten. Zo kan het zijn dat je van theatrale prog-opera bij elektronische wave belandt, en van hart-op-de-tong indie-rock doorstapt naar freakfolk met een beat.

We zagen het voorgaande jaren ook al: de grootste namen staan niet per se op het einde van de avond. Officieel kent Zeitgeist geen headliners, maar met al vroeg op de dag acts als Geordie Greep en Maruja is het niet verwonderlijk dat het ook al vroeg op de dag goed druk is. Voor Geordie Greep geen probleem. De Black Midi-zanger, die we toch vrij recent leerden kennen als een branievolle stuiterbal, laat zich hier van een volwassener kant zien. Bijna hautain - hand nonchalant in de zak - begeleidt hij zijn prog-rock-orkest door zijn recent verschenen solodebuut The New Sound.

Bizar hoe tempowisselingen (daarin hoor je Black Midi toch opvallend goed terug), smooth jazz en dad rock elkaar opvolgen en dan weer ontaarden in een Brian May-achtige gitaarsolo. En dan die stem van Greep, die tegelijk kan knijpen als de zanger van Fine Young Cannibals en dan weer schreeuwen als die van Iron Maiden. Je kijkt soms verwonderd om je heen: hoe houdt zulke ontoegankelijke muziek nou de Rode zaal een uur lang - Greep begint te vroeg en speelt te lang door - zó in zijn greep? Vroeg hoogtepunt.

Het festival

Zeitgeist 2024, zaterdag 7 december 2024, Doornroosje Nijmegen.

o.a. Sprints, Ditz, Geordie Greep, Porridge Radio, Maruja, Snapped Ankles.

© Marijn Davids

Porridge Radio

De Rode Zaal in zijn greep houden, dat lukt Porridge Radio even later in een heel ander genre ook. Wat mag Zeitgeist in haar handen knijpen met het geluid in Doornroosje, als die prachtige stem van Dana Margolin weer eens schakelt tussen lage overpeinzing en uitgeschreeuwde woede. En dan te bedenken dat de toetseniste vanavond een invalster is, én dat de vorige ervaring met Nijmegen blijkbaar eindigde in een ruzie met de lokale lichtman.

Ondanks dat zien we geen band zo beheerst en 'in control' als Porridge Radio, met hun hartverscheurende indierock vol mantra's over de liefde, het leven en alle beren op de wegen daar naartoe. Tel daar vijfsterrennummers als 'Sweet' en 'Back to the Radio' bij op en het tweede hoogtepunt in de Rode Zaal vóór etenstijd is een feit.

© Marijn Davids

University

Tussen de shows in de Rode Zaal staan de optredens in de (kleinere) Paarse en Blauwe Zaal tegelijk met elkaar. Zo zien we Ebbb in een donker café andermaal indruk maken, na de zomerse Valkhof-show afgelopen juli. Heel cool hoe ze de zeroes-sound van de freakfolkbeweging, met al die over elkaar lopende echoënde zanglijnen, tot iets moderns hebben gebrouwen. Op het Valkhof speelde het Londense drietal een van haar eerste liveshows ooit. Dat was al tof, maar de combinatie van een drummer die continu ver boven de 150 bpm staat te meppen en een show die meer 'af' is, slaat hier in een donker Doornroosje-café nog een paar graden meer aan. 

Hold my drumsticks, denkt Joel Smith. Het schijnt dat de drummer van University laatst na een optreden op Here's The Thing aan de beademing moest. Lachwekkend misschien, maar het geeft wel aan hoe idioot snel en hard hij staat te meppen. Dan mag het live af en toe best een beetje rammelen bij het Engelse drietal, dat een snoeiharde mix van mathrock, emopunk en hardcore op de Paarse Zaal afvuurt. Drietal of viertal? Er staat ook nog iemand de hele show naast het podium die schijnbaar bij de band hoort. Om dat helemaal te begrijpen zul je wel gestudeerd moeten hebben, maar vermakelijk is het wel.

© Marijn Davids

SPRINTS

Bewonderenswaardig hoe gevarieerd Zeitgeist blijft programmeren, ook al komt niet alles even sterk uit de verf. Zo blijft het bij Maruja als opener vooral hinken op twee gedachten. Enerzijds zijn er heerlijk dreigende lange instrumentale stukken noise-rock-met-saxofoon. Maar in plaats van de stampende jazz-punk het werk te laten doen, gaat het shirt van de zanger al vroeg uit en verdwijnt de saxofonist elke vijf minuten het publiek in. Het publiek twijfelt: moeten we nou aandachtig luisteren of wordt het zo'n hypeshow die je eerder om 1 uur 's nachts verwacht? 

Later op de avond blijkt Sprints opvallend makkelijk de stap te hebben gezet naar podia van het formaat Rode Zaal. Maar bij de sympathieke Ieren blijkt ook het euvel van postpunk: soms wil het nog wel eens formulematig stampwerk worden. Dat zangeres Karla Chubb om het nummer zegt af te tellen naar het einde van de tour helpt ook niet bepaald mee.

© Marijn Davids

DITZ

DITZ bewijst tot slot dat ze terecht de Rode Zaal mogen afsluiten vandaag. Vorig jaar maakte het Britse vijftal nog indruk in de kleinere Paarse Zaal en die herinnering lijkt nog vers, want al voor de eerste noten zijn gespeeld begeeft zanger Cal Francis zich in het publiek en laat hij zich letterlijk op handen dragen. Francis' ogenschijnlijke nonchalance, de dystopische thema's in de teksten en de duidelijk hoorbare invloeden uit de jaren 80 en 90 doen op hun meest duister wat aan Interpol denken, en op hun energiekst aan IDLES. Qua gemak waarmee ze de grote zaal platspelen trouwens ook.

Daarmee komt de derde editie van Zeitgeist tot een eind. Opnieuw is het bewonderenswaardig hoe Doornroosje in december nog zo'n interessante, diverse set artiesten weet te programmeren. En tegelijk is Zeitgeist inmiddels groot genoeg om ook zonder de écht grote namen (denk aan Black Country, New Road, Shame en Squid uit eerdere edities) meer dan duizend bezoekers naar Nijmegen te trekken. Benieuwd hoe die zeitgeist zich de komende jaren gaat ontvouwen.

Foto's Zeitgeist