Clair Obscur is de titel van een tweeledige avondvullende show in het Akoesticum in Ede waarin men twee contrasterende muziekgenres op één podium wil verenigen. In het eerste deel verzorgt sopraan Tineke Roseboom een klassiek lied- en ariaprogramma en in het tweede deel presenteren metalmuzikanten onder leiding van Mink Koops (o.a. Fluisteraars) in combinatie met koor en orkest het speciaal voor deze gelegenheid geschreven: 'Winterzonnewende'. Het programma wordt deze avond gecomplementeerd door de Arnhemse singer-songwriter LAVALU.

Het concert

Clair Obscur: Classic Meets Metal. Vrijdag 28 februari 2020, Akoesticum Ede

Akoesticum

De omvang van deze productie is de reden dat het organiserende poppodium Astrant in Ede voor deze gelegenheid uitwijkt naar het aanzienlijk ruimere Akoesticum. De uitverkochte show trekt vanavond een gemengde toestroom van metalshirts, klassiek-liefhebbers en de mix van familie en vrienden die een grote, eenmalige productie als dit automatisch met zich meebrengt. Deze gemêleerde samenstelling is ongetwijfeld een van de redenen dan men er voor gekozen heeft het een en ander toe te lichten middels een voorbespreking in de speciaal daarvoor ingerichte tuinzaal. Organisatie en uitvoerenden vertellen over de motivatie achter de samenwerking en de totstandkoming van het centrale stuk, maar ook over de akoestische uitdaging die de locatie vanavond biedt voor een combinatie van klassiek instrumentarium met overstuurde gitaren en dubbele bassdrums.

Emotioneel geladen dynamiek

Deze akoestiek vormt in ieder geval nog geen probleem wanneer opener LAVALU daarna achter de concertvleugel in het auditorium plaatsneemt. In januari nog bekroond met de 3voor12 Gelderland-Award voor beste live performance, speelt de Arnhemse Marielle Woltring op zelfverzekerde wijze werk van haar laatste twee albums Solitary High en Midair. Met een spannende, emotioneel geladen dynamiek in zowel stem zowel als spel weet ze de aandacht van de muisstille zaal moeiteloos vast te houden. Om in het kader van het thema van de brug tussen pop en klassiek te blijven wordt er afgesloten met een interessante deconstructie van Radiohead's 'Exit Music (for a film)' middels een akkoordprogressie van Chopin. Helaas blijft de set van LAVALU vanavond beperkt tot slechts een klein half uur.

Lavalu

Cyclus der seizoenen

Direct daarna betreedt sopraan Tineke Roseboom het podium. Samen met haar vaste pianist Erik Onnink, en incidenteel ondersteund door strijkers, presenteert ze een selectie liederen en aria's die de overgang van de herfst tot de lente volgt en loopt daarmee vooruit op het thema van het stuk 'Winterzonnewende'. Wederom wordt er tijd gestoken in een korte uitleg over waar de stukken over gaan of waar we muziektechnisch op kunnen letten. Onder andere over de wisselwerking tussen de handen op de piano-partij van Fauré's 'Automne', de beeldende kwaliteit van Debussy's 'Clair de Lune', en de dreigende baslijnen van een januaristorm in Händels ' Un Pensiero Nemico di Pace'. Na begonnen én geëindigd te zijn met 'Morgen!' van Strauss is de cyclus der seizoenen rond. Voor ze het podium verlaat herinnert Roseboom het publiek nog even aan het verschil in volume dat we na de pauze kunnen verwachten en dat oordoppen verkrijgbaar zijn in de foyer. Bedoeld of onbedoeld wordt hier mede een extra spanning opgebouwd.

De ruime opzet van het Akoesticum, met zijn vele zalen, wreekt zich enigszins wanneer tijdens de pauze jammer genoeg maar weinig mensen de weg weten te vinden naar de tuinzaal en zo het optreden missen van zangeres/pianist Eline Verkuijl. De Utrechtse conservatoriumstudent speelt en zingt een fraaie selectie van eigen werk en interpretaties van klassiekers.

Tineke Roseboom

Winterzonnewende

Wanneer we ons na de pauze weer in het auditorium begeven is het podium inmiddels goed gevuld met onder andere een strijkersectie, blazerssectie en tienkoppig mannenkoor. Tineke Roseboom, die bij 'Winterzonnewende' zelf ook een deel van de zang voor haar rekening neemt draagt voor aanvang de gehele (Nederlandse) tekst een keer voor. Voor wie de gruizige blackmetal-zang straks niet kan verstaan. Naast gitarist Mink Koops herkennen we op het podium verder nog zanger Joris van Gelre (o.a. ex-Heidevolk), die op een mistige avond op de Ginkelse Hei samen met Koops het concept voor het stuk bedacht. Thomas Cochrane is verantwoordelijk voor de klassieke arrangementen en speelt vanavond onder andere trombone en midwinterhoorn.

Vanaf de eerste openingsnoten op gitaar wordt er subtiel opgebouwd. Wanneer de drums er bijkomen wordt het snel harder. Het stuk volgt een klassieke opbouw met duidelijk gedefinieerde segmenten waarin rust en snelheid elkaar afwisselen. Op blackmetal-gebied zijn er nauwelijks concessies gedaan en de voor het genre zo kenmerkende hypnotiserende monotone blastbeats contrasteren mooi met de meer melodieuze inbreng van de strijkers, blazers en de hoge zang van Roseboom.

Setlist

LAVALU
Hope
Bloom
Longest Dawn
Waiting
Midair
Exit Music (for a Film)

Tineke Roseboom & Erik Onnink
Morgen! - Richard Strauss
Automne - Gabriel Fauré
Nocturne Op.9 No.2 - Frédéric Chopin
Clair de Lune  - Claude Debussy
In Paradisum
Un Pensiero Nemico di Pace - Georg Friedrich Händel
Song to the Moon - Antonín Dvořák
Hexenlied - Felix Mendelssohn
Morgen! - Richard Strauss

Winterzonnewende

Drummer Nico de Wit zit met gedempte bekkens achter een scherm om het audiotechnisch allemaal enigszins in balans te houden. Voor de minder doorgewinterde metal-luisteraar zal het in de hardere segmenten nog steeds een behoorlijke aanslag op de oren zijn, maar daar zijn die oordoppen uit de foyer dan weer goed voor. Gezien de omstandigheden is het zonder meer bewonderenswaardig wat voor geluid men weet neer te zetten. Wanneer we na drie kwartier, voor de tweede maal vanavond, de seizoenen rond zijn en de laatste noten de terugkeer van de lente hebben ingeluid volgt er een staande ovatie en laat het publiek de muzikanten maar moeilijk gaan.

Clair Obscur

Boeiende synergie

De link tussen metal en klassiek is natuurlijk niet nieuw. Juist een land als Nederland maakt in het symfonische metalgenre al meer dan twee decennia internationaal goede sier met bands als Epica en Within Temptation. Of de avond nog nieuwe bekeerlingen voor de respectievelijke genres heeft opgeleverd valt direct na afloop nog moeilijk te peilen. Maar misschien is dat ook helemaal niet de opzet. We zijn vanavond in ieder geval getuige geweest van een boeiende synergie tussen twee uiteinden van het muzikale spectrum. Mocht het Clair Obscur-concept van contrasterende muziekstijlen nog een vervolg krijgen, dan zijn we benieuwd waar dat in de toekomst nog toe mag leiden.

Clair Obscur