De video voor Antillectual’s meest recente single ‘The Invisible Hand Meets The Visible Fist’ werd op ditzelfde podium opgenomen dus het Nijmeegse trio bevindt zich in het Arnhemse Luxor Live op bekend terrein. De band geniet onder genre-fijnproevers al jarenlang internationaal een stevige reputatie en vuurt haar melodieuze punkrock strak en vol energie de zaal in. Een zaal waarvan de open akoestiek voor het aan Bad Religion en Rise Against herinnerende materiaal helaas wel een uitdaging vormt. Het zeer gemêleerde publiek van vanavond weet de wat korte set echter positief te waarderen. Want hoewel Antillectual muzikaal een andere taal spreekt, is de band, met haar politiek gedreven teksten, in de kern meer verwant aan de hoofdact van vanavond dan men aan de buitenzijde zou vermoeden.
Het feministische punkcollectief Pussy Riot uit Rusland bereikt in 2012 wereldfaam wanneer twee van haar leden na een guerrilla-optreden in de Christus Verlosserkathedraal in Moskou worden opgepakt en veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Een van hen, Maria Alyokhina, presenteert vanavond in Luxor Live de theatershow Riot Days, gebaseerd op haar gelijknamige memoires over haar ervaringen rond het incident en de Russische strafkampen waar ze bijna twee jaar heeft doorgebracht. Daarbij voorafgegaan door de even geëngageerde punkformatie Antillectual uit Nijmegen.
Ideologische geestverwanten
Concertrecensie
Pussy Riot
Antillectual
Woensdag 30 januari 2019
Luxor Live, Arnhem
Antillectual
Anyone can be Pussy Riot
De bezetting van Pussy Riot is onduidelijk gedefinieerd, maar dat is eigenlijk geheel in lijn met haar missie: “Anyone can be Pussy Riot”, lezen we op zowel het achtergrondscherm als de bandmerchandise. Maria Alyokhina wordt vanavond bijgestaan door acteur Kiryl Masheka, van het Belarus Free Theatre, en twee leden van de muziekgroep AWOTT.
Na een korte introductie door producer Alexander Cheparukhin, die het publiek verzoekt ‘to act as punk as possible’, worden we getrakteerd op een muzikale basis die bestaat uit een minimalistische, overwegend monotone drone, voortgepompt door een eclectische mix van trompet, drums en elektronica. Daaroverheen wordt met strakke blik en lage stem, maar vol vuur Alyokhina’s verhaal verteld. Soms door de leden afwisselend, dan weer gezamenlijk. Een enkele keer gezongen, maar meestal gesproken. Steevast vol energie en met hoge snelheid, wat een toepasselijk gevoel van urgentie toevoegt. Alles in het Russisch, maar op een groot videoscherm vertaald in het Engels, aangevuld met archiefbeelden van de gebeurtenissen.
Perfect Cement
Zo wordt in woord en beeld chronologisch de geschiedenis doorlopen. Van de eerste voorbereidingen voor de gewraakte Pussy Riot-optredens in Moskou, naar het Kafkaiaanse verloop van de rechtszaak die volgde tot de periode in het Siberische strafkamp. Daarbij wordt naadloos afgewisseld tussen kleinste details als de logistieke problemen van het een kerk binnensmokkelen van een elektrische gitaar, concrete politieke kwesties als de link tussen Poetin en de Russisch-orthodoxe kerk en introverte vraagstukken over individuele keuzes. Want juist hier werkt de monotonie van spraak en muziek als een perfecte cement voor deze ogenschijnlijk zo chaotische combinatie van verschillende informatie. En dat we als publiek evenveel aan het lezen als luisteren zijn, lijkt de aandacht alleen maar te versterken.
Pussy Riot
Wakkerschudden
Als in een overgang tussen hoofdstukken zijn er enkele vakkundig ingecalculeerde stiltes, maar nergens verliest de show ook maar enig momentum. We worden soms ook wel héél direct bij de les gehouden, zoals wanneer Masheka met wilde bewegingen water over het publiek begint te gooien. Op het eerste gezicht misschien zinloos, maar wederom geheel in lijn met waar het bij Pussy Riot om draait. Het wakkerschudden - bewust en weloverwogen de boel ontwrichten met de simpelste middelen binnen handbereik.
Wanneer de show vrij abrupt haar einde bereikt trakteert het publiek, dat zichtbaar van meer energie is voorzien dan bij aanvang, de uitvoerenden op een zeer enthousiast onthaal. En dat het punkcollectief concreet politiek activisme niet volledig voor kunst heeft verruild blijkt onder andere uit Alyokhina’s nawoord, waarbij een oproep wordt gedaan tot ondersteuning van MediaZona - een digitaal nieuwskanaal dat zich richt op misstanden in de Russische rechtspraak.
Roze balaclava’s
Hoewel Pussy Riot in zeven jaar lijkt geëvolueerd van spontaan guerrilla-activisme tot weloverwogen performance art wordt dezelfde boodschap verwoord middels een ander idioom. Nog steeds draait het om de activering van haar publiek en men laat vanavond zien hoe multimediaal theater daarbij minstens zo doeltreffend kan zijn als het meest luidruchtige punkconcert. Theater waarin de hedendaagse realiteit in Rusland, waar persoonlijke keuzes politieke keuzes zijn, wordt gebruikt om ook aan ons bevoorrechte West-Europeanen elementaire vragen voor te leggen over individuele vrijheid. En de roze balaclava is daarvoor een zoveel beter symbool dan het gele hesje.
Pussy Riot