3voor12 Gelderland spreekt Jelle Haagsma, a.k.a. Jellephant (frontman van Jellephant & the Phantoms) in het knusse Stella by Starlight, vlakbij Arnhem CS. Nadat voorganger Kick The Swamp! het in 2016 schopte tot Album van het Jaar bij 3voor12 Gelderland, bracht Jellephant eind maart de opvolger uit: Spoon Dreams Nothing. Ondanks het vroege uur bestellen we op deze zonnige zaterdagmiddag een frisse Gulpener en nemen we plaats in twee luxe retrofauteuils bij het raam.

Jelle, om te beginnen: wat houdt je deze dagen bezig?

Jelle denkt even na en er verschijnt een glimlach. “Zo, dat is een hele brede vraag. Een belangrijk ding deze dagen is het inrichten van een nieuwe studio in mijn huis. Verder hebben we een nieuwe gitarist (Mischa Hager, red.) en zijn we met The Phantoms druk bezig het nieuwe materiaal onder de knie te krijgen. Dat is zoals altijd een heel proces en het is flink zoeken om het album naar het podium te vertalen.”

Gaat dat nu anders dan bij vorige albums?

“Het geluid van het album is anders, maar ik merk wel dat iedereen juist door dit materiaal meer zijn vaste rol vindt. Chris (Christopher Kalkman, gitarist, red.) doet nu in principe alle slaggitaar en dat creëert voor mij heel veel ruimte. Hierdoor zijn er nu ook veel meer mogelijkheden en kunnen we veel dichterbij de sound van het album komen dan voorheen.”

Hoe kijk je terug op de periode sinds de release van Kick The Swamp!, dat vorig jaar Album van het Jaar werd bij 3voor12 Gelderland?

”Er is zeker wel wat veranderd. Kick The Swamp! sprak het publiek erg aan en meteen daarna hadden we een boeker. Dat versterkte elkaar. Sindsdien hebben we ook een paar hele leuke optredens gedaan, zoals in Patronaat met Dead Rabbits en The Warlocks, waar ik groot fan van ben. Doornroosje samen met Warhaus en Mezz in Breda met The Glücks waren trouwens ook te gek.”

Jellephant

Kick The Swamp! noemde je in een eerder interview harder, sneller en rafeliger dan voorganger Loom. Hoe sluit Spoon Dreams Nothing hierop aan?

“Ik heb deze plaat eigenlijk tegelijk met Kick The Swamp! geschreven. Voor de vorige plaat heb ik toen de snellere liedjes gekozen. De nummers van Spoon Dreams Nothing zijn wat meer uitgesponnen. Ik denk dat ik mezelf ook veel meer de ruimte heb gegeven om te spelen met het materiaal, de partijen en de geluiden. Er zitten bijvoorbeeld minutenlange instrumentale stukken in veel van de liedjes. Op Kick The Swamp! zou dat nooit gekund hebben."

"Over het opnemen en mixen van Spoon Dreams Nothing heb ik dik een jaar gedaan. Ik ben al met die opnamen begonnen een half jaar voordat Kick The Swamp! uitkwam, terwijl die laatste in krap drie maanden klaar was. Kick The Swamp! klinkt vrolijker en lichtvoetiger dan de nieuwe plaat, maar is qua thematiek eigenlijk veel downer. En op Spoon Dreams Nothing staat gewoon heel veel weirde shit.”

Wat heeft je voorkeur qua proces?

Vol overtuiging: “In korte tijd opnemen is veel leuker. Je houdt het namelijk vers, bundelt het en dan is het weg. Vandaag heb ik twee outtakes van de Spoon Dreams Nothing opnamen als single uitgebracht. Over de eerste daarvan, ‘Screwdriver’, heb ik zó lang gedaan. Daar ben ik wel twee jaar mee bezig geweest en de zang heb ik wel dertig keer opnieuw opgenomen. Het was altijd kut. Zoveel tijd aan een nummer besteden is niet de fijnste werkwijze."

"Nog een nadeel: ik voel een heel sterk concept, een sterke connectie tussen alle liedjes op deze plaat. Ze zijn heel erg samenhangend en omlijnd. Doordat ik er zo lang aan gewerkt heb, is dat een beetje ondergesneeuwd. Ik voel de verbanden, maar kan het heel slecht uitleggen en dat vind ik eigenlijk wel jammer.”

Jellephant

Het geluid blijft, ik geef er maar even een naam aan, psychedelisch-fuzzy-shoegaze?

“Ik vind dat de laatste twee albums al heel sterk verschillen qua geluid. Je hebt natuurlijk de muziek die je wilt maken en de muziek die je kan maken en daarbinnen heb ik het idee dat ik redelijk varieer per album. De liedjes, de structuur, de akkoorden en de teksten kunnen klaar zijn, maar ik kan pas definitieve keuzes maken wanneer ik ermee aan de slag ga."

"Zo was de eerste versie van ‘Yesterday I Was Afraid I’d Wake Up in a Smiths Song’ een stripped down Kurt Vile-achtige versie en de tweede was heel gladde poprock, superlelijk. Uiteindelijk is ‘ie misschien in het midden uitgekomen. Dat proces moet ik ook nog door met alle liedjes voor de volgende plaat. Bij mijn album Loom kwam ik er tijdens het opnemen achter dat ik alle liedjes op halve snelheid moest gaan opnemen. Dat werkte beter. Er kunnen heel rare dingen gebeuren als je liedjes daadwerkelijk gaat opnemen.”

Heb je er wel eens aan gedacht om met iemand samen te werken? Al was het maar voor een enkel nummer?

“Er zijn denk ik heel erg weinig mensen met wie ik op die manier kán samenwerken. Als ik tijdens het schrijven niet alleen ben, blokkeer ik snel. Ik heb dat met Puck (vriendin, muzikante, ontwerpster) wel gedaan, maar uiteindelijk schreef zij dan vaak in één keer de hele tekst terwijl ik nog zat te ploeteren op een eerste zin. Voor mij is het onmogelijk om ervoor te gaan zitten en dan from scratch een tekst te schrijven.”

Toch zijn er veel mensen die dat zo doen. Denk aan Nick Cave met zijn arbeidsethos.

“Ik weet niet wat het is. Met mij gaat het sinds een tijd best OK, dus ik heb ook minder de noodzaak om iets kwijt te moeten. Het scheelt al dat ik minder schrijf over mijzelf en ook onderwerpen buiten mezelf of mijn problemen kan aankaarten, maar toch komt het gewoon heel moeilijk los. Het gebeurde in het verleden vaak dat ik ergens naartoe liep en onderweg flarden teksten en zinnen in mijn hoofd kreeg. Als ik dan op mijn bestemming aankwam waren mijn armen helemaal volgeschreven. Daar ging ik dan mee aan de slag en dan was er ineens een liedje. ik moest mijn shit uit mijn hoofd halen en er een nummer van maken, anders liep ik gewoon over. Maar dat overkomt me nooit meer, het is stiller wat dat betreft. Dat is heel fijn, maar voor mijn discografie helpt het niet heel erg.”

Wat zijn voor jou de thema’s of triggers die tot liedjes leiden? Zou je dat voor één van de volgende geniale songtitels van de nieuwe plaat kunnen uitleggen? “We’ll have what the rabbit’s having” of “Houston, we haven’t got any problems”.

“Laat ik die eerste als voorbeeld nemen. Het is eigenlijk gewoon een liefdesliedje, gebaseerd op het verhaal van Frankenstein. Het letterlijke leven-na-de-dood-thema wordt onderstreept door de titel van het liedje. Die grijpt namelijk terug naar een oude Chinese vertelling waarin een konijn op de maan een onsterfelijkheidselixer brouwt.” Lachend: “Kijk, daarom vind ik het vaak moeilijk om uit te leggen, want als ik het zo vertel, klinkt het als een heel raar verhaal.” Jelle vervolgt: “Als ik een tekst schrijf en er een titel bij maak, gebeurt het heel vaak dat er heel veel kleine dingetjes die er mee te maken hebben bij elkaar belanden. Ik vergeet zelf dan vaak waar dat zijn oorsprong heeft gehad. Ik weet dat het klopt, maar ik weet niet meer precies hoe alles in elkaar steekt. Wel probeer ik via de titel meestal een beetje extra informatie over het nummer mee te geven.”

“Houston, we haven’t got any problems” is het meest relaxte liedje dat ik tot nu toe heb geschreven. En ik heb ook echt geprobeerd om het zo relaxed mogelijk te houden. Voor mij is dit een super representatief nummer voor het hele album. Het gevoel van het liedje samen met de titel is voor mij heel erg het afstand nemen van mensen en van problemen. Als je ergens steeds verder van weg zweeft, is het ook steeds minder belangrijk. Als een astronaut in de ruimte.  Ruimte, afstand, slaap: het zit allemaal in deze plaat verweven.”

De releasedatum van Spoon Dreams Nothing stond op SoundCloud aanvankelijk ergens in december 2016 en de officiële release was op 18 maart. Waarom doe je verder niets qua promotie met een releaseparty of op een andere manier?

Jelle begint te lachen. “Fuck, is dat zo? En ja, dat is raar. Of anders gezegd: mensen vinden het raar. Zo’n release-avond geef je echter voor vrienden, familie en een paar mensen die echt geïnteresseerd zijn in wat je doet. Die mensen hebben ons al heel veel gezien. Daarbij is zo’n avond heel veel geregel en – nu komt het – moet je natuurlijk je nieuwe album live kunnen spelen. En dat kunnen wij nog niet. Onze huidige set is sterker georiënteerd op Kick The Swamp! dan op de nieuwe plaat en voor zo’n release werkt dat dus niet. En verder, een releaseparty is heel erg lokaal. Leuk om te vieren en een leuk impulsje, maar op de lange termijn schiet je er niets mee op.”

Jellephant

Hoe wordt Spoon Dreams Nothing uitgebracht?

“Op cd, jammer genoeg. Ik had graag vinyl gehad, maar ik kan niet ieder jaar een lp uitbrengen. Daarvoor verkoop ik er te weinig. Misschien zou het schelen als ik er dertig euro voor zou vragen in plaats van een tientje. Maar nu maak ik nét genoeg winst om binnen anderhalf jaar een nieuwe plaat te laten drukken en dat is goed genoeg. Ik vind het wel netjes zo: tien liedjes, tien euro.”

Wat is je focus voor 2017?

“We werken aan een nieuwe set met The Phantoms waarin veel liedjes van Spoon Dreams Nothing komen. En er komt natuurlijk weer een nieuw album aan. Ik kijk altijd sterker naar wat ik wil doen, meer dan naar wat ik daar vervolgens mee wil bereiken. Op tour in Oost-Europa, dat zou ik ook graag eens willen doen. Ik weet niet precies waarom.” Dan lachend: “Ik ben er ook echt niet bekend, maar het lijkt me weer eens iets heel anders. Verder wil ik alleen maar beter worden in opnemen en in optreden.”

Is de nieuwe plaat al klaar?

Jelle lacht: “Je bedoelt de nieuwe-nieuwe? Ik ben ermee bezig.  Alle rauwe versies van de liedjes zijn opgenomen en ik ga er de komende maanden mee aan de slag. Dat zal in de lente en in de zomer meer vorm gaan krijgen.”

Jellephant