Even kort, hoe is het Speeldoos-project ontstaan?
Het is een jaar of vier geleden begonnen toen Torre (Florim, De Staat) door zorginstelling Dichterbij gevraagd werd om gedichten van een aantal bewoners, verstandelijk gehandicapte acteurs, op muziek te zetten. Hij kreeg een enorme stapel papier, maar voerde zelf geen gesprekken. Torre en ik zijn al langer goede vrienden en hij vroeg mij om dit samen te doen. En ja, toen is het uit de hand gelopen.
Zorginstelling Dichterbij ligt in het stroomgebied van de Maas. De organisatie ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking en helpt hen bij het nastreven van hun dromen. In april wordt De Tweede Speeldoos uitgebracht. Deze keer is gewerkt met een groep acteurs met uiteenlopende beperkingen.
Voor de eerste Speeldoos kregen jullie een stapel gedichten, maar deze keer hebben jullie zelf mensen geïnterviewd. Heeft dit andere teksten en een ander resultaat opgeleverd?
Ik denk het zeker. Bij de gedichten waren er al teksten en was er ook een tussenpersoon. Hierdoor was er meteen al een soort van zorginstellingskuisheid overheen gegaan. Deze keer is het puurder omdat wij de verhalen rechtstreeks konden vertalen in een lied.
Wat was de grootste confrontatie tijdens de gesprekken?
Er was geen echte confrontatie eigenlijk. Het was vooral heel erg leuk. Ik hoopte op gewone gesprekken van mens tot mens en zo was het ook. De verschillen met ‘onze’ gesprekken zijn niet zo groot. Ook dat hoopte ik. Uit de verhalen en de teksten is niet duidelijk af te leiden dat het om mensen met een verstandelijke handicap gaat. Torre en ik hadden wel onderwerpen voorbereid die we leuk vonden voor de nummers. Dat werkte niet. Ze wilden het daar soms gewoon niet over hebben, dus hebben wij dat gauw losgelaten. Een onderwerp als internet vonden wij bijvoorbeeld wel leuk, maar wat er dan uitrolde, was dat internet vooral handig was om te kunnen googelen op Nick en Simon…
Roos Rebergen over de Tweede Speeldoos
"Deze plaat is gemaakt zonder zorginstellingskuisheid"
Nadat ze een lange dag vol interviews over De Tweede Speeldoos heeft gehad, weten we Roos Rebergen nog snel even te onderscheppen om haar een paar vragen te stellen. Vóór het Arnhemse Luxor Live ontmoet ze broer Job. Ook pa en ma Rebergen zijn er vanavond om Sir Yes Sir te zien optreden, de band van Roos’ Antwerpse vlam Tijs Delbeke. Tijd voor een laatste praatje over het nieuwe Speeldoos-project in de bovenzaal van Luxor Live.
Waren er gesprekken waardoor je erg ontroerd raakte of juist enorm in de lach schoot?
Ja, heel veel zelfs. De man die niet verliefd wilde worden omdat hij niet wilde blozen bijvoorbeeld. Alle verhalen waren wel bijzonder, maar de een zat vol met goede verhalen voor liedjes terwijl een ander wel heel graag wilde maar daar kwam dan niets uit. Ondeugende of vunzige verhalen? Die waren er niet echt, dat viel nogal mee. Of ze hielden zich in.
Zijn de verhalen en citaten grotendeels direct gebruikt of is er vooral interpretatie van jullie kant?
Nou, het is niet per se de bedoeling om echt met citaten te werken of om dat juist niet te doen. We werden voor dit project gevraagd en we hadden er iets mee. Het mooie is dat het ervoor zorgt dat je bijvoorbeeld op een andere manier met tekstschrijven bezig bent. In het eerste nummer hebben we bijna de hele tekst rechtstreeks kunnen gebruiken. Alleen al de titel: Geen mens helpt mij de winter door.
Een samenwerking of optreden samen met de geïnterviewde acteurs is niet meteen de bedoeling. Het zou natuurlijk wel kunnen, maar het is niet zo dat we meteen allerlei projecten willen doen met gehandicapten of zorginstellingen. Er moet een goede reden voor zijn. Ik heb niet speciaal iets met gehandicapten, die horen er gewoon bij. Het zijn wel hele mooie verhalen en het is fijn om hun verhaal te vertellen omdat ze dat zelf vaak niet zo goed kunnen.
In hoeverre is het anders om deze nummers op het podium te brengen dan eigen nummers?
Je kunt hier veel meer mee spelen. We overdrijven nog meer dan we normaal doen. Het is hele vrolijke muziek en het spelen met de enorm goede muzikanten van De Staat en onze eigen drummer is een feest. Ik merk zeker dat het heel leuk is om niet alles zelf te doen maar ook dingen van anderen te gebruiken. Torre en ik vullen elkaar daarbij goed aan en we werken enorm snel wat het nog leuker maakt. Als ik aan het schrijven ben, werkt Torre vaak al aan een groove of een ritme. We werken veel bij Torre in de studio in Nijmegen en zien elkaar in zo’n periode natuurlijk veel. Maar het leukste van alles blijven toch de gesprekken. Ze lullen er niet omheen en als je wat vraagt dan krijg je het!
De Tweede Speeldoos wordt komende week uitgebracht. Op 5 april staat De Speeldoos in Luxor Live.