Het aantal vrouwen in punkbands is schaars. Vaak hoor je dat feminisme niet meer van deze tijd is omdat vrouwen tegenwoordig toch dezelfde rechten hebben als mannen. Toch zie je dit niet altijd terug in de maatschappij, en ook niet in de wereld van punk en DIY. Hoe kan dat? En hoe is het om als vrouw mee te doen in zo'n mannenwereld?

“Wat goed zeg... Voor een meisje!”
Organisator Sascha deed vocalen in de Nijmeegse politieke hardcoreband Sloth. Ze zegt dat mensen vaak verbaasd reageren als ze erover vertelt: “Ze kunnen zich er weinig bij voorstellen. En na optredens kwamen vaak opmerkingen als: 'Wow, zo'n klein meisje en dan zo schreeuwen!’ Of de klassieker: ‘Wat goed zeg.... Voor een meisje!’" Ze krijgt dergelijke verbaasde reacties niet alleen als bandlid, maar ook wanneer ze als chauffeur mee is met een tourende band. Zangeres-gitarist Wick van punkband Bambix heeft andere ervaringen. “De reacties die ik krijg, zijn hetzelfde als de reacties die mannen krijgen. Ik denk niet dat het nog iets aparts is, een vrouw in een punkband.” Wel voegt ze toe dat ze alleen uit eigen ervaring spreekt en dat iedereen simpelweg al weet dat er in Bambix een vrouw zingt.

Ilona, drummer (“in wording” zoals ze zelf zegt), oprichter van de Nijmeegse feministische leesclub én frequent bezoeker van optredens in de DIY-hoek, ondervindt ook juist het positieve: “Mensen reageren heel positief, maar dat komt wellicht ook doordat al mijn vrienden iets met muziek hebben. Mijn drumskills worden niet in twijfel getrokken omdat ik een vrouw ben. Misschien zijn ze bang dat ik bij het eerste vermoeden van seksisme mijn laars in hun gezicht plemp!”

Een zaak van iedereen
Punkband Antillectual schreef een nummer over de afwezigheid van vrouwen in de punkscene. Pink Print gaat deels over de Nederlandse samenleving, die geëmancipeerd heet, maar waarin nog veel te verbeteren valt. “Ook gaat het nummer over de observatie dat in de punkscene, die ruimdenkend en tolerant claimt te zijn, zo weinig vrouwen passief of actief aanwezig zijn”, zet zanger-gitarist Willem uiteen. De trailer van From the Back of the Room diende als inspiratiebron en de muzikanten vermelden deze dan ook in de hoes van hun nieuwe ep. “Heel tof!” vinden Bette en Sascha. “Antillectual laat zo zien dat vechten tegen seksisme en gender-ongelijkheid een zaak van iedereen is.” Ilona maakt hierbij nog de kanttekening dat ze het jammer vindt dat de meeste vrouwen die ze kent, zichzelf niet als feminist beschouwen. “In tegenstelling tot mijn mannelijke vrienden: zij bestempelen zichzelf bijna zonder uitzondering als feminist. De woorden feminist en feminazi lijken synoniem te zijn geworden.”

Lomper dan een balletvereniging
Willem sluit zich hierbij aan: “Wellicht zijn meisjes aan de ene kant minder aangetrokken tot hardere muziek; aan de andere kant is het misschien ook wel cultureel bepaald dat je als meisje niet van hardere muziek hoort te houden. Een subtiel maar significant verschil.” Hij ziet het als een vicieuze cirkel. Als er weinig vrouwen zijn, dan voelen andere vrouwen zich minder op hun gemak of denken ze dat ze er niet thuis horen. Hij denkt dat de vrouwen die wél actief zijn, zich waarschijnlijk minder aantrekken van sociale conventies, zowel van buitenaf als van binnenuit. “Doordat het een mannenwereld is, zijn de gebruiken bij het groeten, dansen en drinken wellicht lomper dan bij een balletvereniging.” Van hem hoeven er niet per se meer vrouwen actief te zijn in de punkwereld, als ze maar wegblijven om de juiste redenen.

Waarschijnlijk is Ilona zo'n vrouw die zich minder aantrekt van sociale conventies. Zij ervaart een weinig veroordelende houding binnen het DIY-domein. “Dit betekent niet dat die er niet is. Ik heb in elk geval het gevoel dat het niet uitmaakt hoe ik eruit zie, als ik mij maar gedraag en andere mensen in hun waarde laat. Dit maakt het voor mij aantrekkelijk om dit soort evenementen en plekken te bezoeken.” Wel vindt ze het vervelend dat het vrouw-zijn van vrouwelijke muzikanten altijd zo wordt benadrukt. Als het goede muzikanten zijn, wordt dat als sexy en uitzonderlijk beschouwd. “Ik vind mensen die goede muziek maken ook aantrekkelijk, maar ik heb geen zin om te snappen waarom alleen bij vrouwen de nadruk op hun sekse ligt.” De avond in de Onderbroek aanstaande vrijdag is een aanzet om iets te veranderen.

Inspirerend
Sascha en Bette denken dat het screenen van From the Back of the Room met daarna bands met vrouwelijke bandleden op het podium enerzijds een inspirerende werking heeft. “Als je iemand supergoed gitaar ziet spelen, denk je misschien: dat kan en wil ik ook!” Anderzijds draait de avond om het aankaarten van issues die verbonden zijn met seksisme en gender-ongelijkheid. Dat ze deze avond organiseren geeft al aan, dat het anders is om een vrouw te zijn binnen deze beweging dan om een man te zijn binnen dezelfde beweging. Bette voegt hieraan toe: “De documentaire laat zien dat feminisme niet dood is of onnodig is geworden. Dat is een idee waar ik erg achter sta, ook voor de punkbeweging.” Bovendien sluit de avond aan bij een breder doel. Het geeft punk ook weer een politiek element, waarmee het niet slechts om de muziek gaat. Voor Bette en Sascha is punk namelijk verzet. “Als we niet kunnen dansen is het niet onze revolutie, dus na de bands anarcha-disco tot in de late uurtjes!”

Ladies, womyn, grrrls & DIY punk! Chatte Poilue Collective presenteert From the Back of the Room. Vrijdag 7 december, 20:00 uur in de Onderbroek (Nijmegen). Entree: 3-5 euro.

Feministische leesclub, de kersteditie. Zaterdag 29 december, 16:30 uur in de Klinker (Nijmegen). Entree: gratis.