Wat begon als een experiment ontsproten uit het brein van Rob Kramer van Productiehuis ON, groeide uit tot een uitgebreide zoektocht naar 'arabicana', een muziekstijl die de verbinding legt tussen blues en traditionele Arabische muziek. Met de vierde cd van NO Blues lijkt het zoeken voltooid en een nieuw genre op de kaart gezet. 3VOOR12/Arnhem-Nijmegen ging met bassist Anne-Maarten van Heuvelen in gesprek over de reis naar muzikale volwassenheid en de essentie van muziek.

NO blues is in 2004 begonnen als een driedaags project. Nu zijn we jaren verder, had je dit verwacht?
“Het was inderdaad niet de bedoeling, maar na het eerste album werd duidelijk dat er meer in zat. Je hoort op die plaat dat de muzikanten nog heel erg zoekende zijn. Er zat een soort belofte in en we wilden kijken hoe het zich ging ontwikkelen.” 

Hela Hela klinkt meer laid back dan jullie eerdere werk, wat is er veranderd?
“Als je een plaat maakt, probeer je de energie te vangen van de muzikanten zelf. We hebben met Hela Hela geprobeerd terug naar de kern te gaan. Onze eerste plaat (Farewell Shalabiye) is in drie dagen geschreven en meteen opgenomen. We hadden eigenlijk geen verwachtingen toen we begonnen met schrijven, dus op die plaat gaat het ook nog echt om de muziek. Met ons tweede album (La Dunya) wilden we onze ideeën wat meer uitwerken, we wilden uitzoeken wat arabicana – dat wat we in die drie dagen hadden uitgevonden – nu eigenlijk precies was. Hoe kan het dat muziek die technisch gezien niet bij elkaar past toch samensmelt tot een geheel?
Met Lumen wisten we waar we mee bezig waren en hadden we onze grenzen verkend, maar we hadden een streven om te blijven voldoen aan het succes van onze eerste twee albums. Nu zijn we volwassen geworden in het genre en wilden we met Hela Hela simpele muziek maken, eenvoud is kracht namelijk. Muziek die simpel klinkt, is het moeilijkst om te maken.”

Op elke plaat staan andere gastmuzikanten, zit daar een idee achter?
“Met gastmuzikanten kun je wat beter het laboratoriumgevoel vasthouden. Elke muzikant brengt weer een heel andere energie mee, ook op het podium. Dat houdt het spannend en er gebeurt weer iets anders met de muziek. De basis is bij ons heel stevig, waardoor het voor iemand anders vrij makkelijk is om mee te spelen. Dat is voor de gastmuzikanten zelf ook leuk. Op het podium doen we ook niet moeilijk over de technische dingen. Live moet de energie overkomen, het gaat over de liedjes als geheel. We verdienen ons brood met de muziek, maar soms is een band met ‘slechte’ muzikanten beter in het overbrengen van de muziek, dan professionele muzikanten die hun trucje doen. Wij proberen daarom een gevoel over te brengen.”

Jullie album staat nu ook op de Luisterpaal van 3VOOR12. Dat komt niet heel vaak voor bij bands die onder wereldmuziek vallen.
“Wereldmuziek is eigenlijk geen Luisterpaal. Maar wat is wereldmuziek? Cubaanse muziek is daar ook gewoon volksmuziek. Zelf hebben we niks met de hokjes waar we in gestopt worden. Morgenavond zijn we hoofdact op een bluesfestival in Tsjechië, wat in Nederland niet zou kunnen omdat het eigenlijk geen blues is. Vorig jaar stonden we in Mexico op een groot festival, waar we niet hadden kunnen spelen zonder die markering als wereldmuziek. 

Ik noem het Opel Kadet-gedrag: of je hebt dezelfde auto en dan zijn we vriendjes, of je hebt een Ford en dan wordt het nooit wat. De alternatieve scene van bijvoorbeeld 3VOOR12 is net zo alternatief als Wham! of Rihanna. Je wordt in een hokje gestopt en hele volksstammen zullen nooit meer naar je kijken. Zo werkt de wereld. Maar als muzikant wil je eigenlijk niet afgerekend worden op een hokje.”  

Hela Hela kreeg zonder enige promotie al meteen veel airplay en doet het erg goed. Ook in het buitenland zijn jullie zeker niet onopgemerkt gebleven. Waarom stoppen op dit moment?
“Met Hela Hela zijn we eigenlijk weer teruggekomen bij het gevoel van de eerste plaat. De cirkel is rond en de zoektocht is klaar. We willen niet dat het een automatisme voor ons wordt. Bovendien is het voor ons niet simpel om samen muziek te maken. De muziek klínkt heel natuurlijk en makkelijk, maar we hebben niet alleen te maken met heel verschillende stijlen en technieken, maar ook met heel verschillende persoonlijkheden, allemaal eigenwijs en met verschillende ideeën over de muziek. Haytham Safia is bijvoorbeeld klassiek geschoold en ik ben een autodidact. Bovendien bestaat er in Arabische muziek een andere toonladder, ze hebben twaalf tonen in plaats van de acht die wij kennen in een octaaf. En die tussentonen klinken voor het westers gehoor eigenlijk gewoon vals. Maar je gehoor went eraan. In het begin viel Haytham ook zomaar ergens in, wat voor ons heel vreemd klonk, maar voor hem heel normaal was. 

De combinatie van Arabische en Westerse muziek levert een inherente spanning op, een spanning die we ook voelen binnen de persoonlijkheden en die de muziek interessant maakt. Volgens mij is het in de muziek in het algemeen heel belangrijk om altijd die spanning en strijd te blijven opzoeken. Maar inmiddels is voor NO Blues muzikaal gezien de speelruimte uitgekaderd, alles is al gevonden en op artistiek niveau levert de moeite die het kost ons niets meer op. Er zijn geen verrassingen meer.”  

Jullie brengen in jullie muziek meerdere culturen bij elkaar, hebben jullie een boodschap met de muziek?
“We zijn niet een stel politiek correcte figuren of zo. Onze muziek spreekt veel mensen aan, het heeft een bepaalde impact. De muziek spreekt voor zichzelf én verspreidt zichzelf. Blues is niet de sprankelendste muziekstijl die er is, maar goede blues is gebaseerd op gevoel en dat begrijpen veel mensen. Eigenlijk zijn we helemaal niet bezig met de culturele verschillen die er zijn. Al maken we wel grapjes over kaaskoppen en terroristen. Maar muziek is een taal die alle muzikanten spreken en daar kun je ook in communiceren, een verhaal mee vertellen of een gevoel in overbrengen. Voor ons is dat waar het om gaat; muziek als hoger doel.”