De plotselinge verhoging van huur blijkt verband te houden met de bestuurswissel bij PAN die in april plaatsvond. Bestuursvoorzitter Tom Ackermans en zijn volledige bestuur vertrokken en maakten plaats voor interim-bestuurder Cok Buijs, tevens voorzitter van festival de-Affaire en voorzitter van de Raad van Toezicht van Doornroosje. De wisseling van de wacht volgt op een intern dispuut en bijkomend zwaar financieel weer voor de stichting.

3VOOR12/Arnhem-Nijmegen vroeg de betrokken partijen om commentaar.

Oorzaak en gevolg

Nieuw bestuursvoorzitter bij PAN, Cok Buijs, begrijpt dat met name jonge amateurbandjes schrikken van een huurverhoging van vijftig procent, maar handhaaft het besluit van zijn voorganger Tom Ackermans. De financiële situatie van PAN blijkt namelijk nijpend. “Het is of huurverhoging, of failliet. Met de huidige activiteit aan beheer en projecten is het simpelweg niet uit te zingen zonder een verhoging van de huur. Dat neemt niet weg dat de manier waarop dit door het oude bestuur is doorgevoerd ronduit ongelukkig is. De afgelopen zes jaar is de huur ongewijzigd gebleven, terwijl de kosten bleven toenemen. Er had een structurele indexatie moeten plaatsvinden, waarbij de huur geleidelijk stijgt. Nu is de bodem van de kas in zicht en krijgen de huurders in een keer een verhoging van 50% op hun bord. Juridisch klopt de procedure, maar verdient absoluut geen schoonheidsprijs en had zeker niet op deze manier gehoeven.” 

Voormalig bestuursvoorzitter Tom Ackermans, die de huurverhoging doorvoerde, stelt dat de verhoging voorkomen had kunnen worden wanneer de gemeente Nijmegen tijdig over de brug gekomen was met een subsidie die past bij de ontplooide activiteit van PAN. “Toen ik bij PAN binnenkwam trof ik daar een failliete boedel aan. Met de overgang naar de nieuwe huisvesting op de Limos-kazerne heb ik de organisatiestructuur op poten gezet, met een projectmanagement en een bestuursvoorzitter. De kosten voor huur, service en energie gingen op de Limos in een klap omhoog van 0 naar 5000 euro per maand. Stichting PAN ontvangt al jaren dezelfde gemeentelijke subsidie van 12.000,- euro per jaar. 

Toezegging van de toenmalige wethouder over verhoging van de structurele subsidie voor het aantrekken van personeel, een tweede gebouw voor PAN om een einde aan de wachtlijsten op de Limos en de Koopvaart te maken, zijn niet gestand gedaan. Dit klemt te meer omdat het gebouw van de Koopvaart in verband met de aanleg van de nieuwe stadsbrug het veld gaat ruimen. Toezeggingen van de wethouder over terugsubsidiëring van gelden voor de huisvesting zijn niet nagekomen.” 
 
Een nieuw gebouw en verhoging van activiteit vroeg om meer arbeidskracht. “Wij werkten noodzakelijkerwijs met gesubsidieerde arbeid, dat was huilen en de lamp vasthouden. We mochten van de gemeente niet zelf selecteren op kwaliteit. Die situatie werd onhoudbaar en dus hebben we capabele, betaalde krachten moeten aannemen, met alle kosten van dien. Met het uitblijven van verhoging van subsidie was een huurverhoging uiteindelijk noodzakelijk en dat is overigens ook vaak datgene geweest waar de gemeente op heeft aangestuurd."

"Die verhoging was trouwens niet zo plotseling. Het bestuursbesluit daartoe dateert van februari 2009 en is aan de gemeente gemeld. Een door de gemeente toegezegd gesprek met drie medewerkers over broodnodige tegemoetkoming zou in 2009 plaatsvinden, maar werd steeds afgezegd wegens griepjes en vakanties.”

Buijs vindt een vingerwijzing naar de gemeente te kort door de bocht: “Veel te makkelijk. Je moet de tering naar de nering zetten. PAN verstookt sowieso al teveel aan beheer, er gaat structureel meer uit aan gelden dan er binnen komt. Je moet niet met de vinger naar de gemeente wijzen als je zelf je huishoudboekje niet op orde hebt. Daarbij kun je voor projectsubsidie ook aankloppen bij externe partijen als de provincie en cultuurfondsen. Tot die tijd zul je simpelweg moeten kijken wat je aan projecten te besteden hebt en daar je uitgaven op afstemmen.”

Ackermans stelt dat alternatieven wel degelijk onderzocht zijn: “De gemeente wilde wel een handreiking doen via de zogenaamde Vogelaarsubsidie, voor projecten in de wijken. Wij waren zoals wij eerder reeds deden wel bereid om met projecten de wijken in te gaan, maar dan met een stevige thuisbasis. Daarbij is PAN geen instelling voor maatschappelijk werk. Op de vraag aan de wethouder waarom onze zusterorganisatie Jacobiberg in Arnhem ongeveer tien maal zoveel subsidie krijgt bij een veel geringere activiteit was het antwoord: ‘omdat in Arnhem het Gelders Orkest zit.’ Ja, en kanaries zijn ook geel.”

Rol van de gemeente  

Dat de verhouding met de gemeente niet altijd con amore was, geeft Ackermans toe: “Als een contactpersoon van de gemeente met mij en een projectleider een afspraak heeft en een kwartier later de kinderen gaat ophalen heeft ‘ie aan mij een slechte. Ook bleek dat de gemeenteband die bij ons repeteerde al een half jaar geen huur had betaald, daar zeg ik dan wat van. Zeker daar onze contactpersoon bij de gemeente in die band speelde rond toeterde dat hij als blanke, tweeverdiener uit Nijmegen Oost veel meer kon betalen aan huur. Het steekt mij derhalve dat de gemeente enerzijds aangeeft de waarde van PAN in te zien en anderzijds niet aan haar beloftes heeft voldaan om samen te werken aan een betere en realistische financiële basis.”

De gemeente Nijmegen stelt PAN wel degelijk financieel tegemoet zijn gekomen en laat bij monde van persvoorlichter Janine Adriaansens weten PAN een belangrijke speler in de popketen te vinden en veel waarde te hechten aan haar activiteiten. “PAN ontvangt al jaren een structurele subsidie van ongeveer € 12.000. Daarnaast zijn er jaarlijks subsidies verstrekt voor verschillende projecten die PAN heeft geïnitieerd. Ook is er in 2008 een eenmalige subsidie van € 40.000 verstrekt om een toekomstbestendige organisatie op poten te zetten. Het plan hiervoor hebben we nog niet ontvangen. Het zou de basis moeten zijn voor een eventuele nieuwe subsidie.”

Over het de al dan niet gedane toezegging van subsidies is de gemeente kort: “De heer Ackermans heeft de gesprekken met de gemeente anders geïnterpreteerd. We verwachten samen met de interim-bestuurder tot nieuwe goede afspraken te komen met PAN. De huur is landelijk gemiddeld en nog steeds redelijk laagdrempelig. Een lid van een band met vijf personen betaalt nu tussen de 0,60 cent en 2 euro per uur. Neemt niet weg dat gebruikers ongetwijfeld geschrokken zijn van de huurverhoging.” 

Handhaving verhoging

De verhoging terugdraaien ten behoeve van de laagdrempeligheid zal Buijs niet: “Dat is simpelweg financieel niet mogelijk en als je kijkt naar de geboden infrastructuur is het een uiterst billijke prijs.” Buijs hoopt op verbetering van de activa:“Ik heb voor 2011 een subsidie aanvraag ingediend die ongeveer het dubbele bedraagt van het huidige bedrag. Of deze gehonoreerd wordt is nog de vraag, hij ligt waarschijnlijk op de hoge stapel post van de nieuwe wethouder cultuur.” 

Een aantal bands heeft aangegeven informatie te hebben ingewonnen bij de Rechtswinkel en wil de verhoging aanvechten. Ook SP raadslid Bert Velthuis werd van de zaak op de hoogte gesteld. “Ik heb het geval gemeld bij de nieuwe wethouder van cultuur dhr. Beerten, die gaf aan momenteel van niets te weten. In hoeverre een dergelijke eenzijdige huurverhoging zonder overleg legaal is weet ik niet, maar bij mij knaagt een dergelijke situatie direct aan mijn rechtvaardigheidsgevoel. Kunnen - veelal jonge - mensen hun hobby nog wel uitvoeren?”  
 
De huurverhoging lijkt voor nivellering van het oefenruimtelandschap te zorgen. Aanbieders als de Onderbroek als de Galloway Studio’s in Ooij geven aan veel nieuwe aanmeldingen van bands te hebben gehad, op zoek naar een oefenruimte. Galloway eigenaar Sebastiaan van Bijlevelt: ”De telefoon staat roodgloeiend”.