Orchestra Baobab: voor en door echte liefhebbers

Tienkoppig Afro Latin orkest de hype voorbij

Tekst: Maarten Wagemakers / Foto's: Cindy van der Meer, ,

Het verhaal van Orchestra Baobab is al veel vaker uit de doeken gedaan, maar toch blijft een constant herhalen van elementen uit hun rijke biografie uit te nodigen. Onlangs in Luxor Live toonden ze echter aan meer te zijn dan enkel een rits mooie anekdotes.

Tienkoppig Afro Latin orkest de hype voorbij

Orchestra Baobab, kent u ze nog? Eventjes waren de Senegalezen hipper dan hip, bijna gedoemd tot dezelfde koffietafelhel waar Buena Vista Social Club van een oprecht, emotioneel muzikaal statement in anoniem yuppenbehang werd gegoten. De sterk groeiende Westerse honger naar niet-Westerse muziek leek een compleet nieuwe markt open te breken voor platenmaatschappijen, en recensenten vielen over elkaar heen om met veel bombarie wekelijks de volgende 'authentieke ontdekking' aan te kondigen. Sterker nog, de grote interesse voor de decennia oude plaat ‘Pirate’s Choice’ zorgde in 2001 zelfs voor een heuse reünie van Orchestra Baobab, nota bene na een afwezigheid van 14 lange jaren. Volgens de overlevering moest gitarist/componist Barthélemy Attisso zelfs min of meer opnieuw gitaar leren spelen, nadat hij in de tussenliggende jaren zijn instrument had verruild voor een baan als advocaat. De eerste gitaar die hij van dichtbij zag, na jaren met zijn neus in de wetboeken gezeten te hebben, moest zelfs met de post naar hem worden opgestuurd. Een prachtige anekdote natuurlijk, maar eentje die ook wel het paniekvoetbal illustreert van platenbobo’s in die tijd. De rest is geschiedenis. Tot een doorbraak op grote schaal heeft het weliswaar nooit geleid (ondanks gastoptredens van Youssou n’Dour en Ibrahim Ferrer op hun comebackplaat), maar Orchestra Baobab kan ondertussen weer wel een aardige boterham verdienen met hun muziek, nadat de band nota bene uit gebrek aan interesse in 1987 oorspronkelijk uit elkaar was gevallen. En nu wordt er niet alleen gretig door West-Afrika getourd, zoals in hun hoogtijdagen in de jaren ’70, maar kan er ook met enige regelmaat een heuse Europese tour van af. En dat brengt ons dan ook bij de dag van vandaag, waar ze een paar dagen na de officiële opening in Luxor Live een kans krijgen om het nieuwe podium verder in te wijden. En, om nog maar eens een cliché uit de kast te trekken, dat doen ze met verve. Orchestra Baobab doet vooral aan Afro-Latin: Een opvallende mix van Congolese rumba, Cubaanse ritmes, traditionele Griot en Mandinga invloeden en Westerse jazz-improvisaties, gezongen in het Frans, Portugees en Mandinki. Precies datgene waar het hokje ‘wereldmuziek’ voor ons luie leken is uitgevonden eigenlijk. In de praktijk betekent het vooral een heerlijk avondje prettige, gezellige dansmuziek. Steeds met een bezwerende basis van drums, bas, ritmegitaar en dronerige vocalen, waarbij vervolgens het gitaarspel van Attisso en de tenorsax van aandoenlijke podiumclown Issa Cissoko voor de nodige spannende improvisatie zorgen. Soms loom en hypnotiserend, dan weer speels en springerig. Wat het optreden echter vooral leuk maakt is het opvallende enthousiasme van de sympathieke Senegalezen. Een aantal van hen mag er dan al vanaf 1970 bij zijn, dit zijn veteranen met het spelplezier van een nest jonge puppies. Het heeft ook zeker een aanstekelijke werking op het wat oudere publiek, normaal toch niet de makkelijkste doelgroep om in beweging te krijgen. Al helpt het ook wel dat Orchestra Baobab uit tien man bestaat. Bij lang niet alle nummers hoeven alle bandleden een bijdrage te leveren, zodat er altijd wel iemand z’n handen vrij heeft om het publiek nog wat verder op te zwepen met vrolijke dansjes, handklapgebaren en aanmoedigende kreten. Een prettige chaos, die het optreden zeker een extra dimensie geeft aan de deels in trance verkerende bezoekers. Alhoewel er stiekem wel een zweem van Westers opportunisme blijft hangen rond de hereniging van Orchestra Baobab, moeten we daar maar niet te lang bij stil blijven staan. Het heeft in elk geval een groep bijna vergeten rasmuzikanten van de geraniums weten te redden (zelfs zonder enige vorm van muzikale concessie in hun bijna 40-jarige geschiedenis), en een hele rits nieuwe liefhebbers kennis laten maken met voorheen onbekend muzikaal terrein. Het zorgt in Luxor Live dan ook voor een perfecte win-win situatie: een avond voor en door echte liefhebbers. Veel mooier kan het eigenlijk niet.