Mannen van over de honderd kilo, mensen in rolstoelen of flauwvallende meiden… Ze worden allemaal over de hekken getild tijdens Into The Grave door een stel dappere dames en heren van de vangploeg. Zodra je de lucht in gaat en op handen gedragen richting het podium surft, val je uiteindelijk in een paar sterke armen die je proberen weer veilig met beide benen - of wielen - op de grond te zetten. Dit vergt behendigheid, kracht en een uitermate goede communicatie tussen de leden van de vangploeg, maar eveneens met het publiek. Marije Heida spreekt met Robert van Essen en Willem Dimmendaal over de kunst van het crowdsurfen, de veiligheid en de coördinatie van de vangploeg.

De moshpit en de daarbij behorende rituelen en acties zoals het crowdsurfen hebben hun wortels in de punkscene. Daar bleef het gebeuren vaak ‘veilig’ binnen de muren van het onderkomen waar de punkers hun muziek beleefden. Echter, ver voor de bloeiende punkperiode in de jaren tachtig was het bijvoorbeeld Iggy Pop al die zich zonder genade in de handen van zijn publiek liet storten.

De moshpit evolueert in de loop van de decennia van een agressieve, buitensporige vorm van een soort van zinloos geweld en gevaar in een zelfregulerende draaikolk van zorgzame en oplettende festival- en concertbezoekers. Tegenwoordig is de moshpit dus al lang niet meer louter toebedeeld aan de punkscene, maar surfen er zelfs bij hiphop acts mensen voorbij.

Echter, vanuit de punk is de stap naar metal niet heel groot en is ook bij dit genre het fenomeen al sinds jaar en dag aan de orde. Aangezien het crowdsurfen, en zeker het moshen, niet zonder gevaar is worden er zogenaamde vangploegen ingezet. Met volle overgave en een groot verantwoordelijkheidsgevoel zetten deze mensen de losgeslagen metalheads weer op de grond.

De vangploeg van Into The Grave bestaat in de huidige vorm sinds editie 2016. In 2015 staat oprichter en coördinator van deze bijzondere ploeg Eindhovenaar Robert van Essen er eerst nog alleen voor aan de hekken onder de Oldehove. “Ik had al jaren ervaring opgedaan in de vangploeg tijdens Dynamo Open Air en toen Paul van Berlo in 2015 Dynamo Metal Fest organiseerde was ik daar ook actief. Hij vroeg mij toen of ik voor Into The Grave ook zoiets wou opzetten. Gelukkig sprongen er toen dat jaar nog niet heel veel mensen, want in je eentje is het best heel zwaar.” Het jaar daarop raakt Robert zelf geblesseerd tijdens een vangactie. Hij trekt een zwaarlijvig persoon naar zich toe, glipt weg en valt volgens eigen zeggen lomp neer met de meneer in kwestie bovenop zich, waarbij hij zijn schouderblad afscheurt. Dit gebeurt enkele maanden voor de 2016 editie van Into The Grave en in overleg met de organisatie besluit Robert wel de coördinatie op zich te nemen van de vangploeg, maar blijft hij zelf even op afstand de boel in de gaten houden.

Dit jaar geeft hij het coördinatiestokje over aan Willem Dimmendaal. “Ik ben vrijdag aanwezig bij een metalconcert in Eindhoven dat georganiseerd wordt door Loud Noise. Ik laat de coördinatie dit jaar over aan Willem. Hij komt heel krachtig over en die laat zich niet zomaar aan de kant zetten, dus dat gaat helemaal goed komen. Daar ben ik niet bang voor”, aldus Robert. “Robert is een grote vriendelijke reus die ontzettend veel weet op dit gebied”, vertelt Willem. “Als coördinator moet je mensen durven en kunnen aansturen en Robert kan dat heel erg goed.

Ik ben zelf een heel gedreven iemand en ben ondernemend. Ik heb altijd tijdens het festival als runner gewerkt. Dat betekent dat je overal en nergens bijspringt waar dat nodig is. Op een gegeven moment zag ik dat ze het best heel erg druk hadden en ben ik gaan helpen. We hebben toen met man en macht moeten werken en je komt er dan achter dat een goede coördinatie cruciaal is.” Dit jaar staan er in de linie, zoals Willem dat noemt, zo’n twintig mannen en vrouwen je op te wachten bij de hekken mocht je al surfend naar voren gewerkt worden.

© Femme von Steel / 3VOOR12FRL
© Ymkje Veenstra / 3VOOR12FRL

Het inzetten van een vangploeg is voor een festival of concert, in tegenstelling tot beveiliging en EHBO, niet verplicht. Toch kiest de organisatie van Into The Grave wel voor een groep dames en heren die in de linie zorgen voor extra veiligheid, maar ook dienen als sfeermakers om het publiek los te krijgen. Is het dan onverantwoord om als metalfestival geen vangploeg in te zetten? De eerste vier edities hebben toch ook gedraaid zonder? “Op zich is het niet onverantwoord, denk ik”, geeft Robert aan. “Ik heb wel het idee dat sinds de vangploeg daar staat er veel meer gesprongen wordt. Bezoekers voelen dat wel aan. En daar komt bij dat mensen heel lang ook niet wisten of het wel of niet mocht. Bij alle concerten en festivals die MOJO organiseert bijvoorbeeld mag het dus niet, daar geldt wel een crowdsurfverbod.”

Over het gedrag van mensen in een moshpit zou je bijna een proefschrift kunnen schrijven. Beide heren geven voorbeelden waarbij er een soort natuurlijke balans is tussen het opzoeken van gevaar en het beschermen van de medemens. Ben je een ferme kerel van 1.90 meter en zie je voor je een meisje in de verdrukking, dan is er een vanzelfsprekende reactie om haar te beschermen.

'Je ziet ze allemaal genieten in die draaikolk'

Beuk je iemand moedwillig tegen de grond uit baldadigheid, dan zorg je dat diegene zo snel mogelijk weer op zijn benen staat. Waar het moshen in het verleden veel meer agressiviteit opriep en er zelfs doden vielen na rake klappen, is de tendens nu wel anders. Willem: “De moshpit is echt minder agressief geworden en het wordt meer geaccepteerd. Je ziet ze allemaal genieten in die draaikolk. Ook is het dragen van bijvoorbeeld spikes niet meer aan de orde. Doe je wel zoiets of gedraag je je niet volgens de regels dan wordt dat meteen afgestraft. Als iemand ongecontroleerd en moedwillig agressief begint te beuken en te slaan, dan komt er gewoon een gozer die nog groter en imposanter is en die werkt zo’n gast uit de pit.”

Ondanks de natuurlijke selectie en zorgzaamheid om elkaar onder de deelnemers van een moshpit, zijn uiteraard gebroken neuzen, verzwikte polsen en blauwe plekken niet uit te sluiten. Extra gevaarlijke situaties zijn extreme warmte waardoor mensen knock-out gaan, mannen zonder shirt of schaars geklede dames die glad kunnen worden door het zweet en helaas toch ook de rolstoelers. “Ik gun het iedereen om te kunnen crowdsurfen, maar heel eerlijk gezegd… liever geen rolstoelen”, geeft Robert toe. “Het is prachtig, want je ziet niet vaak iemand in een rolstoel crowdsurfen, maar het is ook echt wel gevaarlijk. Je moet soms met zes of zeven man een rolstoeler veilig naar beneden werken. Dus al je aandacht gaat daar naar toe. Het kan dan zijn dat ergens anders in de linie niet genoeg mensen staan om anderen op te vangen.” Willem: “Daarbij is het lastig om goede grip te krijgen op een rolstoel. Als je de wielen pakt, kan de stoel omklappen. Daarnaast steken er allemaal gemene onderdelen uit waardoor de mensen onder de rolstoel weer verwondingen op kunnen lopen.”

Dat het vooraan staan bij metalfestivals of concerten jou als bezoeker enige blessures kan opleveren, neem je blijkbaar op de koop toe. Ongetwijfeld zul je niet gedwongen worden om je te begeven in de ‘gevarenzone’ bij het podium. De mensen aan de hekken, daarentegen, kiezen er vrijwillig voor om deze niet geheel risicoloze klus te klaren. Wat is de drijfveer van een vanger om mannen van 120 kilo aan te pakken met - min of meer - gevaar voor eigen leven? “Het is natuurlijk af en toe best gevaarlijk, maar op een gegeven moment denk je daar niet meer aan. Het mooie is de hechtheid van de groep mensen waar je mee werkt. De sfeer is ontzettend goed onderling”, vertelt Robert.

“Ik heb in al die jaren zo’n beetje elke metalband wel gezien, dus daarom hoef ik niet per se naar een festival of optreden. Het gaat mij echt puur om de sfeer en de mensen met wie je bent en samenwerkt. Die zijn allemaal geweldig.” Willem: “Ja, de ploeg is heel hecht. Er wordt samen gegeten en als iemand het terrein op gaat, is er altijd wel iemand die meeloopt bijvoorbeeld. Wat eveneens fijn is dat er altijd goed geluisterd wordt naar de vangers door het publiek. Mensen hebben snel genoeg in de gaten wat er gebeurt of aan de hand is en je ziet dat mensen onderling goed samenwerken. De metalheads zijn een vredelievend volk… er is eigenlijk nooit een vechtpartij.”



'Er wordt altijd goed geluisterd naar de vangers'

© Ymkje Veenstra / 3VOOR12FRL

Echte ongeregeldheden vinden dus maar zelden plaats, volgens de heren. “Heel af en toe geef je wel eens een seintje aan iemand die bijvoorbeeld best wel zwaar is en maar blijft komen. Eén keer is leuk, drie keer is leuk, bij de vijfde keer wordt het wat minder en als je voor de tiende keer de man in kwestie aanpakt verzoek je zo iemand vriendelijk er mee te stoppen”, vertelt Willem.

Robert: “We hebben heel goed contact met de beveiliging. Zodra wij iets opmerken, melden we dat. De beveiliging gaat zo iemand dan even in de gaten houden en zijn dan degenen die zo iemand het terrein af sturen of waarschuwen. Maar het gebeurt eigenlijk maar heel zelden dat iemand wordt weggestuurd bij een metalfestival, hoor. Ik heb het misschien twee keer meegemaakt in al die jaren.”

Voor degenen die dit weekend de lucht in gaan hebben de heren één tip/verzoek: Kom met de benen als eerste over de hekken. Dan kunnen ze je goed vastpakken en is de kans op ongelukken het kleinst!

INFORMATIE

Op vrijdag 10 en zaterdag 11 augustus 2018 kunnen alle metalheads van Friesland en (verre) omstreken zich weer verzamelen op de Oldehove voor de achtste editie Into The Grave.

Weekendtickets zijn verkrijgbaar via de site van Into The Grave. Twee dagen moshpitten kost je - naast de nodige blauwe plekken - 55 euro. De bands op vrijdag zijn voor 30 euro te bekijken en op zaterdag voor 40 euro (genoemde bedragen zijn exclusief 3,50 euro servicekosten).

De poorten gaan op vrijdag 10 augustus open om 15.00 uur en op zaterdag 11 augustus moet je vroeg je nest uit, want om 12.00 uur word je geacht acte de presence te geven. Bekijk hier het blokkenschema.