Na maanden van voorrondes en halve finales, was het op 31 mei zover: de singer-songwriter finale van de Kleine Prijs van Fryslân! Drie finalisten streden om de winst in de Waalse Kerk te Leeuwarden. De opvolger van de winnaar van vorig jaar - Nina Los - is al een tijdje bekend. Daarom is het inmiddels de hoogste tijd om de winnaar van de Kleine Prijs van Fryslân beter te leren kennen. Hiervoor hebben we ze een vragenlijst voorgeschoteld. De winnaar van de singer-songwriter categorie is GraafLandgraaf.
Wie ben je en hoe lang speel je al?
"Ik ben Laurens van der Weij, ik kom oorspronkelijk uit Landgraaf in Limburg, maar ik studeer nu al vijf of zes jaar in Leeuwarden en zo lang woon ik hier ook. Ik heb vanaf mijn 23e tot aan corona alleen het e-mineur en a-mineur akkoord gekend en daar soms een beetje mee gekloot, maar tijdens corona ben ik heel veel liedjes gaan schrijven en beter geworden. Ook tijdens corona kwam ik via een tip terecht bij een zomerevent van het Neushoorn Café. Er waren geen artiesten en ze moesten snel iemand hebben. Dat bleek een super positieve ervaring. Het was zo’n positieve ervaring dat ik er nog meer voor ging zitten, nu nog serieuzer. Ik kreeg ook een gigje uit dat gigje, dus dat gaf me echt het gevoel dat ik ergens naartoe moest gaan werken. Dat tweede gigje was de eerste keer met de band, dus daar kreeg ik mijn tweede opstelling ook pas."
Kan je wat vertellen over je sound? Over je muziek, wat je doet?
"Singer-songwriter is de sound, best wel toegankelijk denk ik. Als je een keer een akoestische gitaar gehoord hebt, dat is mijn sound. Wat betreft thema’s houdt mijn brein niet op over onderwerpen waar de meeste polite company na twintig minuten al van wil weglopen. Dat kan ik nergens echt kwijt, een heel onaantrekkelijke eigenschap van me. Ik ben niet echt betrokken bij dat project waar mijn samenlevingsgenoten over het algemeen mee bezig zijn: dat je het gewoon persoonlijk leuk en veilig moet hebben. Dat vind ik bevoorrecht en gemeen. Als je dat via een liedje deelt is het “oh wat inzichtvol en leuk”, maar als je dat in gesprek doet is het “kun je niet gewoon leuk en aardig zijn?” en “we zijn aan het bowlen, doe gewoon leuk mee”."
"Verdere thema’s gaan van mental health tot aan punkachtige onderwerpen, zoals de oorlogen die we voor ons rijkdom over de wereld ontketenen, en alle wrange dingen daar tussenin, van ouders die niet lief met hun kinderen omgaan tot tegen je zin in hokjes geplaatst te worden. Daar gaat het allemaal over. Ik was altijd in elk gezelschap een beetje een buitenstaander en als er een liedje was over het perfecte feestje, over de perfecte liefde of zoiets, heb ik me daar nooit in herkend, omdat ik dat leven gewoon niet leid ofzo. Ik sta buiten die deur. Mijn liedjes zijn tekst, luistermuziek, niet iets wat je op zou zetten als je wil viben in een parkje. Je moet wel echt een beetje over deze onderwerpen willen nadenken."
Je bent ook veel te zien met band. Hoe verschilt dat van je singer-songwriter werk?
"Als singer-songwriter blijven de onderwerpen meer de wrange dingen van mijn persoonlijke leven, zoals dingen met mijn diagnose en hoe ik me een buitenstaander voel die aan het schreeuwen is om toenadering. Met de band pakken we het veel maatschappelijker aan, iets groter genomen, maar wel met hetzelfde gevoel en perspectief. Live heb ik het idee dat solo veel intiemer is, mensen moeten altijd op een moment wel lachen en huilen, niet omdat ze willen dat ik ophoud, maar omdat iets in de tekst met ze resoneert. Ik denk dat het bij solo veel meer gaat om het kunnen horen van de teksten, terwijl bij de band, omdat het gewoon ook zo luid is en de drums zo hard slaan, veel daarvan wegvalt en het gedeeltelijk meer om spektakel gaat. Als mensen een paar minuten niet aan het moshen zijn, zijn dat verspilde minuten, het gaat om energie en power."
Wanneer is de band ontstaan?
"Na dat ene zomercafé gigje dus, voor dat tweede gigje dat daaruit kwam. Toen had ik zoiets van “oeh, er is verwachting, er moet echt wel iets gaan komen”. Ik ben toen op de Academie voor Popcultuur naar random mensen gelopen die buiten een peukje aan het doen waren: 'Jij bent muzikant toch?', 'Ja', 'Kom band!'. Toen hebben we dat gigje gespeeld en bleek het helemaal niet zo’n slim idee om dat zo ongefocust te doen. Het bleek toch niet de beste samenwerking te zijn en in mijn naïeve ik-moet-iets-hebben-energie en enthousiasme heb ik daar niet een overwogen keuze in gemaakt. Daar is wel de band uitgekomen, behalve de drummer is de bezetting compleet anders sinds die tijd."
Wat of wie zijn je inspiratiebronnen, en waarom?
"Ik vind George Carlin heel leuk. Ik vind Bo Burnham heel leuk. Ik vind de manier waarop Hans Teeuwen dingen doet heel leuk, maar ik heb wel het idee dat hij gewoon een rechtse islamofoob is, dus ik ben het niet met zijn waardes eens. Ik vind Ren, een Engelse singer songwriter die hele theatrale YouTube video’s maakt waar hij met z’n gitaar een heel verhaalt vertelt, een grote inspiratie. Mac Demarco is een inspiratie. Ik was een keer bij Magnetic Spacemen hier in Leeuwarden. Dat was een inspiratie om m’n band harde, luide, heavy muziek te laten maken, in plaats van de singer-songwriter set met meer mensen te spelen, dus dat het sonisch heel anders moest zijn. Daar zijn ook nieuwe noiseliedjes en punkdingen uitgekomen. Ik vind System of a Down heel erg cool en inspirerend, ik vind Black Midi heel cool en ik vind Viagra Boys echt leuk."
Een beetje een combinatie van muziek, comedy en maatschappelijke thema’s.
"Ja, met een muziekshow lok je de mensen om ze vervolgens te vertellen wat je denkt dat handig is om te horen in het dieet. Het popdieet zegt sunsets, mooie mensen, het beste feestje en in dat dieet moet je ook gewoon je groentjes eten. De comedy is de something sweet to help the medicine go down. Herman van Veen is eigenlijk ook wel een inspiratie. Daar kwam ik laatst achter, want ik kende hem niet echt, maar ik merkte dat er best veel dingen zijn voor het liedje Je Moet Nog Iets Doen die geïnspireerd zijn door Opzij. In Alfred Judocus Kwak zat altijd ook zo’n onderlaag waarbij je via een cartoon over hardcore onderwerpen dingen uitgelegd kreeg die handig zijn voor jonge mensen om te snappen. Heb je die shit met de kraaienpartij gezien? Er is een kraai die heet Dolf, weet je wel? En het is gewoon echt de rise of fascisme in Duitsland, maar via cartoon karakters uitgelegd. Ik ben overal wel voor te vinden, als het maar iets is wat oogkleppen een beetje af doet."
Waarom heb je meegedaan aan de Kleine Prijs van Fryslân?
"Omdat het een opstapje is. Tenminste, zo is mij dat uitgelegd. Ik heb het idee dat de muziekwereld loopt op netwerken en bij de juiste mensen komen en dat goed of heel interessant zijn minder uitmaakt. Dus wat je moet doen, is de hele tijd in het nieuws proberen te blijven en iets zijn wat op social media goed loopt."
"Wat het voor mij persoonlijk ook wel was; als vrienden of publiek zeggen dat het goed is, gaat het na een tijdje in mijn hoofd van “ja jij vindt mij ook gewoon persoonlijk aardig”. Als een kind een kleurplaat maakt die misschien niet objectief mooi is, zeggen we ook ‘Wat goed!’. Ik wou dat vreemden zouden zeggen dat ze het goed vinden. Daar had ik wel behoefte aan. Om mijn imposter syndroom wat minder te laten zijn."
En met succes, want je hebt dus gewonnen. Gefeliciteerd! Wat heb je er tot nu toe uit kunnen halen?
"Tot nu toe heb ik er vooral een paar showtjes uit gehaald. Ik heb ook een paar leuke gesprekjes met Peter van Friesland Pop gehad, en ik mag een paar interviews doen: met Radio Spannenburg, Omrop Fryslân en nu hier bij jou."
Waar wil je uiteindelijk naartoe werken?
"Het lijkt me heel erg leuk om zo'n persoon te zijn die soms op TV in een praatprogramma aan tafel aanschuift. Dat lijkt me echt super lit, omdat ik die mensen over het algemeen een beetje haat en ik denk dat dat echt een perspectief is wat te weinig aan de tafel mag zitten. Ik snap dat ook wel, want je wil niet dat het de hele tijd een strijd is. Dus dan zeg ik: doe het niet de hele tijd, maar laat me er soms zijn. Het lijkt me als ik oud en stoffig ben grappig om tegen deze ‘doe gewoon genieten’-achtige mensen te zijn van 'DENKEN JULLIE HIER EN HIER EN HIER OVER NA'. Dat is denk ik goed voor mijn ziel. Iemand moet het doen."
"Terwijl ik nog jong ben, wil ik zo veel mogelijk spelen en zo veel mogelijk connectie met publiek maken. Ik leef sjofel, dus ik hoef niet veel achter geld aan te gaan. Liedjes vallen wel gewoon uit me, dus het lijkt me leuk om zowel als singer-songwriter als met band, wat ik een beetje als aparte acts zie, van cafés en poppodia naar festivals en tours te gaan. Maar gewoon als dat kan, als zich dat voordoet, niet met haast. Popronde lijkt me cool om aan mee te doen met zowel singer- songwriter als met band. Dat lijkt me beide een different experience, maar een coole experience."
"Eurosonic Noorderslag wil ik ook een keer proberen. Soms spelen we en dan zijn mensen echt heel enthousiast en er hoeft maar gewoon één goede gatekeeper zo enthousiast te zijn en dan kan er ineens heel veel veranderen, dus ik wil me zo veel mogelijk blootstellen aan die kans. Ik wil mijn zomers spenderen met proberen op festivalletjes te spelen en tot die tijd straatmuzikant zijn in het Mediterrane gebied. Ik ben er nu achter gekomen dat je met muziek geld kan krijgen op straat en met mijn eigen muziek ook, dat je niet perse covers hoeft te spelen. En dat je ook gewoon 'Hé, ik wil op deze camping slapen. Als ik een showtje voor de campinggangers doe, mag ik hier dan 3 dagen staan?' kunt zeggen en dat ze dan dus ja zeggen. Mijn bandleden zien dat ook wel zitten, gewoon gratis vakanties waar je speelt."
"Rondkomen van muziek. En wat ik in het begin zei, het zit me altijd tot hier en dat moet er ergens uit en ik merk gewoon sociaal gezien dat het enorm afstotend is, maar als ik het een kunstjasje doe, is het 'ohh, leuk hoe jij hierover nadenkt'. Daar zit mijn noodzaak ook, dus dat ga ik gewoon blijven doen zodat ik niet helemaal crazy word. Ik wil ook nog iets meer een soort van oproerkraaier zijn. Fascisme komt een beetje terug en het lijkt me ook wel cool om een klein beetje van mijn marketable-heid op te offeren om van een barricade te schreeuwen naar foute mensen."
Als je mag fantaseren over wat je echt wil doen of bereiken, wat zou dat dan zijn?
"Ik ben tevreden als ik dit gewoon kan blijven doen."
"Als ik dit los van muziek mag trekken, echter… Ik ga er gewoon heel bad op dat we voor alle spullen bijna, zoals technologie, nog steeds moeten plunderen in de voormalige koloniën. Dat maakt al onze praat over liberaal zijn, vrijheid en ontwikkelingshulp een leugen in mijn hoofd. Alsof je een pleister plakt op een wond die je zelf toe doet. Om vervolgens te zeggen dat je dat niet zelf doet, want het zijn de bad apples in het bedrijfsleven. Dat is dan wel het westerse bedrijfsleven, de geconcentreerde monopolies in ons gedeelte van de wereld die hun voormalige koloniën uitbuiten. Die scheidingslijnen, net zoals grenzen, daar geloof ik niet echt in. Je hebt gewoon een wereld, je hebt geen denkbeeldige lijn in de grond, dus al die illusies die er concreet zijn, zoals grenzen, zoals nationaliteiten… Des te meer mensen die ik illusies kan laten afwijzen, des te blijer word ik en des te meer heb ik het gevoel dat ik ook echt waarde heb. Als ik nu ga zeggen, mijn droom is dat ik op dit festival sta, het mooiste feest maak, en dan ben ik blij. Wat heb ik dan echt gedaan? “Ik wil echt op Ibiza staan”? Ja leuk, weet je wel? Fuck you. I don't care. Waar ik wel om care, is dat ik deze boodschap op een grotere schaal kan delen. Ik ben ook niet de enige die dit doet natuurlijk, maar ik wil gewoon niet meedoen aan dat groeiende koor."
"Voor de rest ben ik persoonlijk relatief wel tevreden, natuurlijk."
Tot slot, wat staat er de komende tijd op het programma?
"Ik heb laatst een singer-songwriter showtje gedaan en daar was een hele aardige man in het publiek, Rogier. Hij neemt ook op en hij liet me wat horen van hoe dat klinkt. Hij had iets van "Sta je online?”, en ik zei “Neuhh!”, toen zei hij zoiets van, “Dan wil ik voor je opnemen”, toen zei ik “Dat kan niet want ik heb geen geld”, en toen zei die “Nou, ik doe het gratis”. Dus hij doet het gratis en daarom zit er niet heel veel snelheid achter, maar hij is een singer songwriter EP’tje aan het mixen."
"Op 18 augustus speel ik in de prinsentuin bij Troubadour Treffen en op 21 september spelen we met de band in Mukkes. En we zijn nu twee singles aan het afmaken. Ik moet nog een keer zingen en dan is het klaar voor mix en master. De singles zijn Fuck De Maatschappij en Yankeeyoodledeedledoo. De eerste kun je in september verwachten. Daarna gaan we dus of met het geld van Friesland Pop of op een andere manier proberen een album op te nemen, want we hebben heel veel muziek en dat moet gewoon op Spotify. We hebben daarom ook even wat minder gigjes. Wel komen er wat interviewtjes en livestreams aan. In Leiden, Den Haag, Alkmaar en bij Noardewyn Live."
"We hebben in het begin van dit jaar in een soort van lijn van het noorden naar het zuiden in heel Nederland gespeeld. Tegen het einde van het jaar, als het album uitgebracht zou worden, willen we op al die plaatsen ook een soort releasepartytour doen. Om daarmee hopelijk zo veel content en hype te maken dat we volgend jaar wel mee mogen doen aan Popronde. Misschien moeten we ook gewoon emigreren uit Friesland, want als ze niemand uit Friesland kiezen, ligt dat niet aan de acts, maar ligt dat aan de structuur van de organisatie. Overduidelijk. I’m onto you, Popronde. Fix representatie in elke provincie, wtf doe je?"
"Big things coming soon. Check je najaar."