The Visitor, Shakey Sam, it Dockumer Lokaeltsje, Dikke Lul Band, Adept, Disgrace en De Kast. Allemaal illustere namen uit heden en verleden van de rijke Friese popgeschiedenis. In de Rûge Gids passeren in dik 300 pagina's vele acts, poppodia, festivals, stichtingen en instellingen de revue. Informatie komt uit de archieven van initiatiefnemer Stichting Friesland Pop. Maar ook, via interviews, uit incrowdverhalen van muzikanten, organisatoren en belanghebbenden. Een enorme klus en liefdevol uitgevoerd. Maar tijdens het bladeren en lezen van de gids bekroop mij steeds meer ergernis. Vorige maand werd tijdens het Gala van de Friese popmuziek in De Lawei door eindredacteur Titus van 't Veer het eerste exemplaar van de Rûge Gids uitgereikt aan de Friese Gedeputeerde van Cultuur, mevrouw De Vries. Na de uitreiking en het feestelijke programma liep ik met de net aangeschafte gids onder de arm in de wandelgangen van De Lawei. Vele bekenden en onbekenden hielden mij staande en wilden graag ook even door de gids bladeren. Enkelen zochten tevergeefs naar zichzelf in de gids, anderen uitten lovende kreten over 'hun' item. De meesten bladerden respectvol door de stoomcursus Friese popgeschiedenis, want het gaat tenslotte om een boek. Ook ik sloeg in de kerstvakantie welwillend aan het sneupen in de gids. Vele herinneringen borrelden al lezend op: Sneekwave, concerten van de Ooievaar en opzet in Leeuwarden, Les Chouchoux en Hideous Sun Demons, ze waren al bijna uit mijn geheugen geslopen. De muzikale avonturen van verschillende acts in en buiten Friesland zijn interessant om te lezen. Neem bijvoorbeeld het verhaal van Gerhard Derksen. Eind jaren tachtig is hij bassist van de bekende Friese hardcorepunkband Disgrace. Slechts enkele jaren later gaat hij volledig op in de dansscène, om vervolgens één van de bekendste DJ's van Polen te worden en op te treden met wereldacts als Sven Váth en Faithless. Het is prettig dat de Rûge Gids korte metten maakt met enkele vooroordelen aangaande de Friese popmuziek: denk je dat het Friese popklimaat vooral beheerst wordt door folk(lore) en metal, dan kom je bedrogen uit. In de gids kom je een verpletterende diversiteit aan acts, muzikale stromingen en tijdsgeestige issues tegen. Zoek je toch een zekere constante, dan vind je die voornamelijk in de worsteling van bands/acts om het hoofd - financieel en muzikaal - boven water te houden, de eeuwige strijd met en tegen de overheden en het gebrek aan een volwaardig poppodium in Leeuwarden. Die enorme hoeveelheid - Friesland Pop noemt 7500 acts - en diversiteit heeft ook een nadeel: de Rûge Gids kan nooit enige volledigheid waarborgen. De samenstellers van de gids dekken zich dan ook in door de gids 'ruch' te noemen. Enerzijds verwijst dit losjes naar de 'rough guides', speelse reis-, film- en muziekgidsen die voor een zacht prijsje in de boekenwinkels te koop zijn; anderzijds betekent het Friese adjectief ruch: ruig, slordig, oppervlakkig en veel. Bij de betekenissen 'veel' (de 7500 en diversiteit) en 'ruig' (het Sex, Drugs en Rock 'n Roll-gehalte) kan ik me nog iets voorstellen. Bij 'slordig' en 'oppervlakkig' begint mijn kritiek. Natuurlijk kan ook ik het uitvoerig gaan hebben over de eindredactionele slordigheidjes: de type-, spel- en feitenfouten in de gids. Ik ben net als Leeuwarder Courant-popjournalist Jacob Haagsma dit jaar met goede voornemens begonnen en wil niet als kommaneuker en muggenzifter te boek staan. Toch wil ik nog wel even wijzen op het gemis van een namenregister, de inconsequenties in de bandbezettingen en de soms suterige foto's. Nee, mijn kritiek gaat verder. Ik heb me dan ook behoorlijk gestoord aan de onduidelijke, soms tenenkrommende en suggestieve schrijfstijl van de vele items. Onduidelijk omdat veel items tekstueel van de hak op de tak springen, vaag geschreven zijn of vaak meer vragen oproepen dan dat er aan informatie wordt gegeven. Suggestief omdat veel onderwerpen niet 'neutraal' geschreven zijn. Sommige acts of festivals worden opgehemeld, anderen krijgen een sneer. Adept wordt ineens 'Liars-epigonisme' verweten en de eerdergenoemde Jacob Haagsma krijgt een afgestompte pen in zijn maag gesplitst. Vooral het item over het festival 'Frozenland' heeft mij verbaasd. Komen andere festivals, zoals Sneekwave, er bekaaid af of ontbreken gewoon; het Fries Straatfestival heeft decennialang met de poptent onder de Oldehove enorm veel betekend voor beginnende en gearriveerde acts. Frozenland echter wordt bejubeld en bewierookt. Ik heb Frozenland van nabij meegemaakt en wat er bij mij is blijven hangen is: een leuk festival, maar organisatorisch en financieel een debacle. Waarom is hier niet over geschreven of enig research toegepast? Op deze wijze wordt de popgeschiedenis enigszins geweld aangedaan. Tot slot blijf ik nog met enige vragen zitten. Vragen over de keuzes die de samenstellers gemaakt hebben. Waarom geen Jan Akkerman in de gids? Waarom wel een (overigens leuke) folkgroep als Fling, die volgens mij nauwelijks gerelateerd kan worden aan popmuziek, in de gids? Dan moet Nynke Laverman er ook in. Dit zijn slechts enkele van de vele vragen en keuzes die een stevige discussie zouden kunnen opleveren. Wellicht is dat de kracht van de Rûge Gids: er is genoeg voer voor discussie, de Friese popgeschiedenis wordt voor even vastgelegd en van daaruit trekt het Friese popcircus weer verder, de toekomst in... Deze enorme klus had in mijn ogen minder gehaast moeten plaatsvinden. Meer tijd en geld voor research, eindredactie en verdieping. Daarom kijk ik reikhalzend uit naar de website die medio 2008 zal worden gelanceerd onder de naam De Friese Popencyclopedie-online. Ik verwacht dat deze site wel zo volledig mogelijk zal worden. En misschien dat vanuit deze site weer een nieuwe Rûge Gids kan verschijnen over een jaar of twee. Gecorrigeerd, bijgesteld en met meer oog voor detail!