Oké, eerst even een paar feitjes. Eén: als je naar het recente verleden van de Grolsch Grote Prijs van Nederland kijkt dan blijkt dat er, behalve vorig jaar, elk jaar een Friese band of artiest in de finale heeft gestaan. In 2001 was dat Afke Holthuis uit Hardegarijp, in 2002 het Leeuwarder duo Novelle, in 2003 de van oorsprong Drachtster Femke Weidema en twee jaar geleden William Seen's Transport Music. Twee: alle deelnemers waren finalist in één en de zelfde categorie: die van singer/songwriter. Voor een Friese finaleplaats in één van de andere categorieën moeten we nog een stukje verder terug in de tijd: in 1996 en 1997 stonden de Drachtster band Pale en de Jouster band Sippe Sibbele in de pop/rock-finale waarbij Pale, als ik het me goed herinner, nog de prijs heeft gewonnen voor de beste podiumpresentatie en Sippe Sibbele voor beste toetsenist. We mogen dan ook gerust van een kleine aardverschuiving spreken nu er in de GGPN-editie 2006 ineens maar liefst vier (!) Friese bands in de finale staan, waarvan drie, inderdaad, in de categorie pop/rock. Oké, cabareteske nederrapper en, volgens de Zwolse pers groeibriljant Grootmeester Jan (hiphop/R&B) komt dan wel oorspronkelijk uit Amersfoort, maar hij woont momenteel in Leeuwarden vanwege zijn studie aan de Academie voor Popcultuur. De andere finalisten: Believeisadoubt, In Limbo en, zij wonnen de publieksprijs tijdens de halve finale, Zwart Op Wit. Believeisadoubt maakte vooral indruk door hun techniek en samenspel op het podium en de, misschien niet zo originele, maar wel erg sterke en melodieuze composities. Ook bij In Limbo sprak de jury van sterke composities, met mooie zang en subtiel gitaarwerk met verrassende harmonieuze wendingen en een intense podiumperformance. Ja, en dan Zwart Op Wit. Ik was er niet bij, maar als je zo'n verpletterende debuut-CD als Kleurplaat aflevert, kan ik me heel goed voorstellen hoe dat er daar in Hedon in Zwolle ongeveer aan toe moet zijn gegaan. Het wordt nog opvallender want, en daarmee komen we bij (feit nummer) Drie: de pop/rock-finalisten komen alledrie uit de zogenaamde Freesonica "stal". Projectleider van Freesonica is Meta Witkamp. In 2004 werd ze door Friesland Pop gevraagd om een project op te zetten, en te leiden, waarvan de invulling op dat moment nog niet vast lag. Ze is zich toen bezig gaan houden met de vraag hoe aan bands, elk jaar drie, die al op een semi-professionele manier muziek aan het maken waren, nog wat extra ondersteuning kon worden gegeven. Vervolgens heeft ze een aantal mensen gezocht die bands concreet konden ondersteunen op het gebied van management, communicatie en publiciteit, podiumpresentatie en studiobegeleiding. Daarnaast wordt een tour opgezet langs de grotere regionale podia, om de bands veel te laten optreden. De tour eindigt elke keer op Eurosonic waar de promo-CD "Freesonica" wordt gepresenteerd en rijkelijk wordt uitgedeeld. Concreet houdt het project voor Meta onder andere in: afspraken maken, veel regelen, afstemming met de docenten, de bands coachen en op de hoogte houden en motiveren, bij adviesavonden zijn, publiciteit, afspraken met de vormgever, richtlijnen uitstippelen, evalueren met de docenten en de bands etc. etc. Dit jaar voor de derde keer, en ze vind het een superproject: "het is erg fijn om met zulke enthousiaste en gemotiveerde bandjes te werken. Ik krijg er ook veel voor terug. Wat voorop staat is, dat het slagen van het project afhankelijk is van de inzet van de bands. En daar zijn ze zich erg van bewust." Is er volgens haar ook een verschil, en wellicht groei ten opzichte van het eerste jaar aan te geven? "In principe zijn het dezelfde onderdelen, alleen steeds beter uitgelicht. Zo wordt er nu meer aandacht besteed aan de podiumpresentatie en marketing van de bands. Door ze meer zelf te laten nadenken over de acties die ze willen voeren en hun eigen verantwoordelijkheid te nemen in zaken als: wat willen we met de band, wat zijn onze doelen, waar willen we naartoe en welke middelen hebben we daarbij nodig, en heel praktische zaken als het oprichten van een stichting of een vereniging, subsidies, Buma/Stemra, belastingen en het schrijven van een bio." De drie finalisten hebben gezegd dat ze alle drie erg veel aan Freesonica hebben gehad. Welk onderdeel is, vind je, vanuit de organisatiekant erg belangrijk geweest? "Podiumpresentatie: eigen en nieuwe inzichten creëren, hoe willen we overkomen en is dat wel gelijk met hoe het publiek ons ziet." Wordt het ook moeilijker om elk jaar opnieuw drie bands te selecteren? "Dat blijft elke keer lastig. Je kunt nooit zeker zijn van de kwaliteit of inzet van de bands, maar dat is een risico wat je neemt. Ik ga er vanuit dat de bands die meedoen ontzettend gedreven en gemotiveerd zijn, en dat is ook gebleken uit de gesprekken die ik met ze heb gevoerd. Overigens denk ik dat de kwaliteit van Freesonica niet verdwijnt, er zijn veel goede bands die niet altijd even zichtbaar zijn." Heb je een verklaring voor hoe opeens zomaar drie finalisten uit de Freesonica 'stal' komen? "Ik denk dat door Freesonica alle vorige bands een drive hebben meegekregen om zich enthousiast in te zetten voor hun eigen band. Door Freesonica kregen ze min of meer een bevestiging van hun eigen kunnen, en daardoor meer zelfvertrouwen. Ook hebben ze veel kunnen netwerken en hun naam laten horen, en aan festivals zoals de Popronde, Metropolis, Locals Only en dergelijke meegedaan. Verder hebben ze geleerd aandacht aan merchandise en publiciteit te schenken, dat is natuurlijk erg belangrijk: goede foto's, een goede bio en een goede website." Zie je dit voorlopige resultaat nou als een bevestiging van het slagen van het project of is dat weer net iets tè sterk gesteld. "Misschien. Waarschijnlijk is het een combinatie van het project en bereidheid van deze bands om hard te werken. Het heeft in ieder geval wel geholpen, laten we het daarop houden." Onlangs verscheen ook de CD Freeze 2006. Is dit toevallig een goed Fries popjaar of zie Meta een tendens, borrelt er meer ondergronds. Kortom, wat vind ze van het huidige Friese popklimaat? "Het is het jaar van Friesland Pop om zich te profileren, dat doet ze ook met die verzamel CD. Ik vind dit popjaar niet beter of slechter dan een ander jaar, maar het wordt wel tijd dat we van ons laten horen, en de Friese bands zich ook landelijk laten zien. Ik vind dat er naast projecten als het Freezefestival en Freesonica weinig gebeurt in Friesland. Van veel Friese bandjes hoor ik weinig. Ik had echt verwacht dat elk Fries bandje zich spontaan zou gaan opgeven voor Freesonica of het Freezefestival maar dat is dus niet het geval. Dat vind ik jammer want bands die dat doen neem je toch serieus, en je bekijkt echt de mogelijkheid voor deelname aan bijvoorbeeld Freesonica. Het lijkt wel alsof de wegen niet bekend zijn, of zijn ze niet brutaal genoeg? Geen idee." De finale van de Grolsch Grote Prijs van Nederland is op 9 december in De Melkweg in Amsterdam. De deelnemers aan de 2006 editie van Freesonica zijn Une, Monstertux en A Silent Express. Wellicht voor één of meer van hen volgend jaar een finaleplaats? Toch es in de gaten houden. Met dank aan Jan Jelle Koerts