Veertig jaar geleden startte Cafe Altstadt als muziekcafé op Stratumseind. Terwijl de ene na de andere tent van eigenaar of concept wisselt, is de Altstadt nog altijd een constante factor in het straatbeeld. Wat is het geheim achter het succes? Café-eigenaar Luitzen Boonstra en programmeur Ronald Geldhof aan het woord.

In 1978 werd Altstadt omgedoopt tot alternatief café, vertelt een tevreden Boonstra. “Het liep aardig. Zo ontstond in ‘84 de wens om uit te breiden. We hadden toen al bandjes, maar die stonden altijd in een hoekje te spelen. Dus hebben we er een podium in gezet. Met de verbouwing werd het cafe in één keer de grootste van Stratumseind. We hadden toen nog vooral regionale bands staan.”

“Mijn voorganger, Bart Jansen, is hier rond 2013 begonnen met de boekingen,” vertelt Geldhof, nu een van de twee programmeurs. “Ze wilden regelmatiger muziek. Bart heeft dat vier jaar gedaan, tot ruim een jaar geleden. Toen hij programmeur was is er een stichting gekomen voor de programmering, waarna er serieuzer en frequenter geprogrammeerd werd en Altstadt de status van Kernpodium kreeg. Wat betreft de bands moest het een beetje gaan groeien: steeds beter en niet in de regio blijven hangen. De bandjes die je hier ziet staan wil je over twee jaar op Lowlands zien.” Als geslaagde voorbeelden noemt het duo onder andere Kensington, HAEVN en Tamino.

© Tom Heuijerjans

Kernpodium

Vorig jaar werd Altstadt door het Fonds Podiumkunsten aangewezen als Kernpodium, een soort keurmerk voor Nederlandse poppodia. Een Kernpodium wordt gecompenseerd bij verliesgevende concerten, mits er aan bepaalde voorwaarden is voldaan.

Hoe belangrijk is de erkenning als Kernpodium voor het café? Geldhof: “Heel belangrijk. Wij moeten voldoen aan bepaalde gages, zodat bands niet voor een paar tientjes worden afgezet en zij ook bij Kernpodia kunnen doorgroeien. Zo ondersteunt Altstadt Nederlandse talentontwikkeling. Door die tegemoetkoming kunnen wij ook gewaagder programmeren. Ga je een keer op je bek, is het heel fijn dat je enigszins gecompenseerd kunt worden. Door de hogere gages komt Altstadt in een ander segment bandjes dan wanneer je in die lage gages blijft hangen.”

“Een jaar of vijf geleden was dit alles ondenkbaar,” vervolgt Geldhof. “Toen hadden we soms wat factuurtjes die net iets te lang bleven liggen. Altstadt had niet per se een goede reputatie. Slecht durf ik het niet te noemen, maar goed was het zeker niet. Dat is de laatste vijf jaar wel een hele goede kant op gegaan door de professionalisering. De stichting en het Kernpodiun helpen daar veel mee.”

Positie in Eindhoven

Die professionalisering zorgt er volgens de programmeur ook voor dat Altstadt zich goed kan positioneren in het Eindhovense muziekaanbod. “Je weet nu dat je iedere vrijdag en zaterdag livemuziek hebt bij ons. Die regelmaat is heel belangrijk. Tien jaar geleden programmeerden andere cafés veel regelmatiger. Op zaterdag was er altijd veel livemuziek, maar dat is een beetje gestopt. Altstadt is nu samen met Stage de enige die echt regelmatig livemuziek heeft op Stratumseind.”

Met het grote aanbod van cafés op Stratumseind is het niet eenvoudig om op te vallen, maar volgens Geldhof is dit geen groot probleem. Altstadt probeert zich te onderscheiden in grootte en de toegankelijkheid, aldus de programmeur. “Een plek waar iedereen welkom is, van jong tot oud en van punk tot hiphop. Dat is wat Altstadt wil uitstralen.”

Boonstra sluit zich daarbij aan. “Het maakt niet zo uit wat voor muziek het is, maar het is wel altijd alternatief. Hier in de straat heb je met name feestcafés, maar wij zijn echt gericht op alternatieve muziek. We richten ons niet op de 23- en 24-jarige zoekende single. We richten ons op de muziekliefhebber, van 16 tot boven de 60. Dat is in de jaren ‘70 al begonnen. Hier hoorde je Joy Division, The Cure en Sisters of Mercy. Dat is eigenlijk nog steeds. We zijn een beetje de alternatieve eend in de bijt.”

© Tom Heuijerjans
© Tom Heuijerjans

Programmering

Toch kan Geldhof niet ontkennen dat de Altstadt in de praktijk een wat meer uitgesproken muziekrichting heeft. “Je kijkt wel wat de rest doet, al is het maar om elkaar niet kapot te concurreren, maar ik probeer vooral een duidelijke Altstadt-lijn neer te zetten. Indie alternative vind ik passen bij de Alstadt, maar dat is een heel breed begrip waar heel veel binnen kan vallen. Ik probeer vooral de gitaar-indie te programmeren, de poprock.” Maar het blijft een algemene richting. “In het jubileumweekend gaan we een mooie schwung geven aan hiphop en dat wil ik doortrekken in 2019. Daar valt heel veel te halen. Ook die mensen wil je bij Altstadt hebben.

Staat van muziek in Eindhoven

Over de staat van de muziekscene van Eindhoven heeft Geldhof gemengde gevoelens. “Er gebeurt veel, maar het is wel minder hecht dan 10, 15 jaar geleden. Het komt niet echt samen.” Geldhof zou dus graag zien dat lokale partijen elkaar meer vinden. “Al is het maar dat je elkaar shows bezoekt. Dat is toch wel de basis: spelen voor publiek. Fuck it, betaal die vijf euro en ga naar die show toe. Mensen zien daar vaak een drempel in, want het zijn toch weer twee biertjes.”

Lukt het Altstadt dan wel om lokale partners te vinden? Volgens Boonstra wel. “We proberen via samenwerking en sponsoring dat het verbreedt.” Als voorbeelden passeren Plugged Festival, Kempenerpop, Reggea Sundance, Rock City Institute, de expatvereniging en de Effenaar de revue. Met laatstgenoemde organiseert de Altstadt een eigen lijn: Lichting. “Met Lichting hebben we zes keer per jaar een internationale act,” vertelt Geldhof trots. “Het valt in hetzelfde segment als wat wij met de Nederlandse upcoming acts doen, maar met Lichting pakken we het internationaler aan. Je wil dat toffe bands die je op showcasefestivals als Eurosonic en The Great Escape Festival hebt gezien, hun eerste Nederlandse clubshow in Eindhoven komen geven. Een hele toffe lijn, vind ik.”

© Tom Heuijerjans

Herinneringen en toekomstplannen

In die veertig jaar hebben er heel wat artiesten gestaan in de Altstadt. Voor Geldhof steekt er een artiest bovenuit: De Likt. “Twee keer tot de nok toe gevuld en uitverkocht. Mensen kwamen aan de deur nog vragen naar tickets. Het zweet gutste van de muren. Dat zijn echt twee te gekke avonden geweest. Juist op dat soort avonden zie je ook de diversiteit van het publiek.” Boonstra: “Het leuke vind ik dat ik ze zowel hier als op Lowlands heb gezien. Dan denk ik: verrek, hier was het eigenlijk wel heel intiem en leuk. Dan gaat hij op de bar staan en zo. Dat maak je op Lowlands niet mee.”

Geldhof wil niet te ver vooruitblikken, maar heeft naast het vergroten van het aanbod aan hiphop nog meer ideeën voor de toekomst. “Praktisch merk ik dat er een gat zit tussen onze betaalde lijn op vrijdag en de Nieuwe Namenlijn, die altijd gratis is en dus een klein budget heeft. Als we een programmalijn kunnen ontwikkelen waarmee die bandjes ook hier terechtkomen en mensen maar een paar euro hoeven te betalen, zou ik dat graag willen zien. We moeten nog net iets te vaak een ‘nee’ verkopen aan een heel tof bandje en die komen niet meer voor de gages die we kunnen bieden bij Nieuwe Namen. Vaak wijs je een bandje dan af en een jaar later zie je ze bij de buren staan.” Boonstra is vooral te spreken over evenementen zoals de Popronde. “We moeten op zoek naar dat soort concepten. Zo hebben we de Rocktocht geprobeerd met vier andere zaken hier in de straat. Dat strandde in moeizame discussies over budgetten, maar op die manier moeten we wel denken.”

© Tom Heuijerjans

Jubileumweekend

Maar eerst is er natuurlijk nog het jubileumweekend. “We willen iets totaal anders gaan doen,” vertelt Geldhof. “Daarom hebben we op vrijdag twee rappers. Yung Nnelg en Braz gaan hier een te gekke show geven in de avond, en in de nacht groeit dat door tot een classic Altstadt-avondje.”

“Zaterdag staat helemaal in het teken van de muziek die we hier veertig jaar draaiden,” vult Boonstra aan. “Dus we hebben alle dj’s van de afgelopen veertig jaar uitgenodigd. Dat begint om 15:40 met de oudsten en we sluiten om 8 uur ‘s ochtends af met de jongste dj’s.” Zondag wordt het jubileumweekend afgesloten met live rockmuziek. “We starten met de Hippe Gasten: rock voor het hele gezin,” vervolgt Geldhof. “Na het eten is er nog meer livemuziek door ‘Vrienden van Alstadt’. Denk daarbij aan Peter van Elderen (Peter Pan Speedrock), Ruud Borgers, Daan Koch en Denvis. We gaan echt voor het reüniegevoel. Het idee is dat de bezoekers die in de jaren ‘80 en ‘90 kwamen nu 30, 40 en 50 jaar oud zijn. Laat die hun kids maar meenemen en laten zien waar papa en mama vroeger hun biertje dronken. De kinderen kunnen zelf muziekinstrumenten maken en artiesten die hier welbekend zijn in de kroeg komen meespelen, in wisselende bezetting.”

Het duo ziet het jubileum zeker als een mooie mijlpaal. Geldhof: “Kroegen komen en gaan. Er zijn er maar een paar die overeind blijven. Altstadt is er daar een van. Daar mag je als café toch best trots op zijn. In de twaalf jaar die ik hier kom heb ik ook periodes gehad waarin er op zaterdagavond weinig te doen was, maar uiteindelijk haakt er een nieuwe generatie aan en wordt het weer iedere keer feest. Zolang je daar als café lekker rustig onder blijft en blijft vasthouden aan wat je zelf tof vindt heb je denk ik wel bestaansrecht.”

© Tom Heuijerjans

Het jubileumweekend van Altstadt vindt plaats op 7, 8 en 9 december. De zaterdag en zondag zijn gratis te bezoeken. Kaarten voor vrijdag zijn hier te bestellen.