Wat anno 2015 nostalgie is, was in de jaren zeventig van de vorige eeuw juist erg vooruitstrevend. Want de Effenaar was een pionier op het gebied van ‘punkdesign’, aldus grafisch ontwerper Dusseljee. Het gros van de posters uit die tijd, die nu in de Oude Rechtbank tentoongesteld zijn, is van zijn hand. Namen als The Troggs, The Scorpions en The Cure stonden toen al op het podium. “Wij waren er in Eindhoven vroeg bij toen de punkscene overwaaide uit New York”, weet Dusseljee. En dat was voor sommigen dan ook behoorlijk wennen. Om bijvoorbeeld nog even terug te komen op dat optreden van The Ramones: “De ene helft van het publiek rende naar voren, de andere helft rende weg”, vertelt de ontwerper lachend. Maar al snel werd duidelijk dat de Effenaar op het juiste spoor zat en van 1976 tot en met 1979 maakte Dusseljee de ene na de andere ‘paste up’, zoals de werkwijze voor de posters luidt.
Concertposters uit de 70's als aftrap voor Effenaar Revisited
Pionierend punkdesign uit Eindhoven te zien tijdens posterexpo in de Oude Rechtbank
“Voor de poster van het optreden van The Ramones in 1977 ben ik nog door de wethouder op het matje geroepen”, memoreert Wim Langenhoff, voormalig bestuursvoorzitter van de Effenaar. “Die was veel te donker.” Typisch dus dat dezelfde poster nu samen met meer soort- en tijdgenoten in De Oude Rechtbank een eerbetoon krijgt, als eerste deel van de posterexpo Effenaar Revisited. Langenhoff en zijn voormalig ‘hofontwerper’ Geertjan Dusseljee waren vrijdagavond 30 oktober twee hoofdgasten tijdens de aftrap van de expo, die druk bezocht werd door voornamelijk nostalgisch publiek. Vervlogen tijden kwamen weer even tot leven.
Paste up
Toeval
Decennia later waande de Effenaar die posters (en exemplaren uit opvolgende jaren) verloren, vertelt Tijs Heesterbeek, hoofd pr en marketing bij het poppodium. “Ze waren ooit allemaal door de huismeester goed opgeborgen, samen met oude video’s en boekjes. Maar toen de beste man overleed, bleek dat eigenlijk niemand wist waar hij al die spullen had bewaard. Een tijdje waren we echt bang dat hij dat geheim had meegenomen in zijn graf. Totdat een collega ze onlangs per toeval vond in een serverhok op een Being-John-Malkovich-achtige verdieping van de Effenaar. Dat was echt te gek. Hadden we ineens heel bijzonder promotiemateriaal in handen, ook van optredens waar ik zelf nog bij was geweest”, aldus de 37-jarige die zichzelf tijdens zijn openingsspeech voor de expo ‘een jonkie’ noemde, maar toch al een belangrijk deel van de muziekgeschiedenis in de Effenaar meemaakte.
Regionaal erfgoed
Hoewel de spullen in die ruimte onder ideale omstandigheden beschermd werden tegen lucht, licht en vocht, vond Heesterbeek het ‘saai’ en ‘zonde’ om ze daar maar te laten versloffen. “Dit is regionaal erfgoed”, zegt hij vol overtuiging. “Dat wilden we teruggeven aan de stad.” Zodoende ontstond het idee om alle posters bij het Regioniaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe) onder te brengen, ‘waar ze goed bewaard worden voor het nageslacht en in digitale vorm makkelijk bekeken kunnen worden’. Maar niet voordat ze nog een laatste keer in volle glorie te zien zijn voor het grote publiek, in de vorm van de expo waarbij de posters de komende maanden gegroepeerd per decennium op verschillende locaties hangen. Kunstwerken van onder andere Dusseljee, Rik van Iersel, Jacco van Rooij, Rop van Mierlo en Johan Moorman uit de seventies, eighties, nineties en zeroes.
Replica’s
De aftrap in De Oude Rechtbank is perfect toepasselijk omdat hier de bakermat van de Effenaar ligt, zoals Effenaar-muzikant van het eerste uur Bertus Borgers diezelfde avond anekdotisch vertelt tijdens zijn optreden. De posters uit ‘zijn’ decennium hangen nog de rest van dit jaar in deze bakermat, waarna begin 2016 de jaren tachtig aan bod komen in het Van Abbemuseum en uiteindelijk de posters uit de zeroes in de Effenaar zelf het sluitstuk vormen. Al zullen niet in alle gevallen de echte, oorspronkelijke werken te zien zijn vanwege veiligheidsredenen. “Ook in De Oude Rechtbank hangen nu een aantal replica’s”, verklapt Heesterbeek. “Sommige posters zijn namelijk heel veel geld waard. De originelen daarvan zijn al veilig opgeborgen bij het RHCe.” Het Eindhovense feest der herkenning zal er echter niet minder om zijn de komende maanden.
De 70’s posters van Effenaar Revisited zijn t/m 31 maart 2016 te zien in de Oude Rechtbank