Festivalverslag Eindhoven Psych Lab 2014: de zaterdag met Elephant Stone, Disappears, The Growlers en SUUNS

The Cosmic Dead, Föllakzoid, Nisennenmondai en Radar Men from the Moon hoogtepunten tweede festivaldag

Tekst: Patric Muris & Paul Knippenberg / Fotografie: Paul Verhagen ,

Na een avond en nacht vol psych en aanverwante genres wacht vandaag de hoofdmoot van het festival. Maar liefst twaalf uur lang zal zonder veel rustmomenten gemusiceerd worden in de twee zalen van de Effenaar.

Dat Eindhoven Pscych Lab een zeer internationaal karakter heeft blijkt vooral vandaag. Acts uit Japan, Mali, België, Frankrijk, Italië, Schotland, Engeland, Chili, Verenigde Staten en Canada staan op het programma. Eindhoven zelf wordt vertegenwoordigd door Radar Men from the Moon, die bewijzen dat het goede niet van ver hoeft te komen.

Elephant Stone

De tweede festivaldag van Eindhoven Psych Lab begint met de ideale instapper: Elephant Stone, ook voor niet-psych-ingewijden. Dit is zonder meer de meest reguliere festivalband van het affiche. De band gebruikt een breed spectrum van de neopsych, zoals Tame Impala en MGMT (ten tijde van Congratulations) dat ook graag doen. Die referenties duiken dan ook regelmatig op, zonder Elephant Stone ooit van kopieergedrag te willen betichten.
Die kenmerkende sitar alleen al, maakt de band uniek. Hij wordt bespeeld in een yoga-pose door de frontman die zeker een van de beste stemmen van dit festival heeft. Het strelende en mediterende geluid dat eruit komt, staat de band bijzonder goed. Healing psych zou een goede benaming zijn voor de muziek van Elephant Stone dat het rusig aan doet en nergens echt bijzonder uitspat. Het lijkt precies wat het publiek nodig heeft: de dag is nog lang (vanaf nu duurt hij nog twaalf uur) en er wordt dan ook tam gereageerd. Op die ene man na, helemaal vooraan: hij moet zich vasthouden aan het podium om zich te bedwingen terwijl hij heel zijn lijf beweegt op de aanstekelijke muziek.
Goed behapbaar dus deze opener van de tweede festivaldag. De set lijkt afgestemd te zijn op het festival (de show op Best Kept Secret later deze maand moet uitwijzen of dat ook daadwerkelijk het geval is) en afsluiter en aanstekelijk hitje ‘Love The Sinner, Hate The Sin’ klinkt daardoor dan ook bijna misplaatst. Cheesy haast. Gewaardeerd wordt de inzet ervan wel. Vreemd toch eigenlijk ook dat dit nooit een echte hit is geworden. Goede, degelijke eerste show van de dag, ze hadden alleen wel buiten moeten staan. (PM)

Dans Dans

De zuiderburen van Dans Dans zijn de eerste band die vandaag in de OBSERVATORY mogen spelen. Het drietal staat compact opgesteld op het podium en start aanvankelijk erg bedaard. Over kalme voortkabbelende ritmes speelt gitarist Bert Dockx gitaarpartijen terwijl hij geknield en gebogen constant aan een indrukwekkend arsenaal pedalen en effecten zijn geluid bijstelt. Naarmate de set vordert verhevigt het geluid van de band soms en klinken er vroeg op de middag al vervaarlijke gitaarsolo’s door de Effenaar.
Het schouwspel op het podium is interessant en wordt aandachtig gevolgd door het publiek. Zo speelt de drummer met kwasten, stokken en zelfs met zijn handen en wordt de “zang” verzorgd door een taperecorder die Dockx enkele keren stevig tegen zijn gitaar drukt.
De nummers die Dans Dans vandaag speelt variëren van sfeervolle composities die gemakkelijk als soundtrack voor een film kunnen dienen tot moeilijke, onvoorspelbare jazzy improvisaties. Een gemakkelijke binnenkomer voor het publiek is het alleszins niet. Apart en uniek; absoluut. (PK)
 

Nisennenmondai

De bezoeker die geen aandacht heeft gehad voor wat er zich nu precies afspeelt op het podium, heeft hoogst waarschijnlijk gedacht naar een DJ te hebben geluisterd na het optreden van Nisennenmondai.
Het Aziatische trio trekt de lijn die Gnod gisteren inzette nog veel extremer door. Zorgvuldig wordt met bas, gitaar en drums een stampende minimal/techno-set opgebouwd. De bas zorgt voor een alsmaar stuwend ritme, de gitaar wordt hoofdzakelijk gebruikt om met effecten het geluid langzaam te ontwikkelen en de drums knallen – als een menselijk metronoom - onmenselijk strak. Op het beroeren van het instrumentarium na is er geen enkele emotie of beweging zichtbaar op het podium. Zijn dit wel mensen of staat er een volle zaal naar robots te kijken? Als een goed geoliede motor blijft het drietal onverstoorbaar spelen, nergens wordt verzaakt.
Wanneer Nisennenmondai later op de dag was geprogrammeerd, was de kans op een dansende mensenmassa groot geweest. Nu, vroeg in de middag, oogsten de Japanners vooral bewondering en zorgen ze voor een vroeg hoogtepunt op de tweede festivaldag. (PK)
 

The Woken Trees

“Can I get a lot of cathedral reverb?”, vraagt de gitarist (zoals later blijkt verantwoordelijk voor de tweede stem) tijdens de soundcheck. Die krijgt hij. En dus is er weer een band met een flinke bak galm aanstaande. Een band met een aardige bezetting overigens, met twee gitaristen, een bassist, een drummer en een toetsenist. De zanger beperkt zich tot alleen de zang. Zijn stemgeluid heeft wat weg van Ian Curtis, zij het minder uitgelaten. Of het nou een ongelukkige geluidsmix betreft, of dat het een bewuste (nadelige) keuze is, blijft een raadsel, maar de zang ligt de gehele set als een losse laag bovenop het bandgeluid.
Dat drukt nogal een flinke stempel op het geheel, dat dramatisch en neerslachtig klinkt. Of ze dat ook echt zijn, is moeilijk te zeggen; geen enkele band met zoveel reverb is te verstaan. Alleen de verrassende breaks binnen de ijzige postpunk, en de goed getimede uitvoeringen ervan, zorgen voor euforie; de rest wil maar niet landen. (PM) 

Disappears

In 2012 stond, eveneens als vandaag op een zonnige dag in het weekend, Disappears in de kleine zaal van de Effenaar. Er is heel wat veranderd sinds die broeierige zondagavond. Destijds toerde de band om het album ‘Pre Language’ te promoten, deze keer staan ze met nieuweling ‘Era’ onder de arm in de grote zaal. Tevens besloot drummer en Sonic Youth-grootheid Steve Shelley zijn avontuur bij de band uit Chicago en werd hij vervangen door Noah Leger.
Wanneer een band toert met een nieuw album op zak, heeft dit uiteraard zijn uitwerking op de setlist. Veel nummers van ‘Era’ komen voorbij, materiaal dat wat losser en gruiziger klinkt dan het merendeel van de nummers die tijdens de vorige passage werden gebracht. De kunst van het herhalen blijft het stokpaardje van de Amerikanen. De sfeer van de nummers, en daarmee ook de uitstraling van de band lijkt – nog – wat donkerder te zijn geworden.
Het nieuwe materiaal lijkt nog niet echt geland bij de belangstellenden in de zaal. Er wordt redelijk apathisch en onverschillig gereageerd op de podiumkunsten van Disappears. Wanneer hoekiger en venijniger werk van vorige platen zoals ‘Jao’ en ‘Love Drug’ dan toch klinkt, komt de zaal wat in beweging.
Disappears is degelijk vandaag, maar lost niet de rondzingende belofte van hoogtepunt op Eindhoven Psych Lab in. (PK)
 

Föllakzoid

Alsof er een headliner op het punt staat te beginnen, zo volgestroomd is de grote zaal van de Effenaar terwijl het toch rond etenstijd is. Voor kenners van de psych is deze band allang geen geheim meer, voor vele anderen zal deze show een ontdekking zijn. Een revelatie van Eindhoven Psych Lab; daar mag wel van gesproken worden, want wat is Föllakzoid weergaloos goed.
Het is de laatste show van de tour, laat de frontman weten. En ja, dat brengt toch vaak iets extra’s met zich mee. “We’re very sad, but also very glad to be here”: deze band speelt zo graag. En ook no hard feelings dus na het, toch wel kleine, debacle van de vorige keer Eindhoven. De liefde van de band voor de plek op dit festival is verdacht wederzijds. Wat goed dat ze een herkansing hebben gekregen, op een festival waar ze bijzonder goed op hun plek zijn.
De psychedelische krautrock van Föllakzoid wordt gekenmerkt door het lage drumgeluid, gespeeld met paukstokken, en de lage, goed bijpassende, stem van de zanger-gitarist. Blikvanger en lust voor het oog is de leadgitarist, die bijna aanhoudend staat te springen met twee benen strak naast elkaar. Je ziet het punkbands veel doen, maar hier misstaat het ook zeker niet. Hij hupt op het ritme terwijl hij zijn tartende melodielijn eroverheen legt. Het geluid van Föllakzoid is wijd uitgesponnen, dik aangezet en vaak enig pointe missend. Het duurt maar voort, maar wie aan boord is van deze trip schommelt heerlijk mee en wil niet meer weg. Terwijl de drums en bas vrij constant aanhouden, soleren de gitaristen erop los. Het is dat speelse, gevarieerde, gitaargeluid dat deze band zo de moeite waard maakt. Alleen de aller grootsten van dit festival kunnen ruim tien minuten instrumentaal doorspelen en blijven boeien. Föllakzoid is vandaag zo'n band. (PM)

The Cosmic Dead

Een meer passende naam zoeken voor het geluid van deze band is een pittige opgave. De uitdrukking ‘Nomen est omen’ gaat zonder enige twijfel op voor de Schotten van The Cosmic Dead. Zeer stevige spacerock met verwoestende, alles verpulverende climaxmomenten dendert een minuut of veertig door een stampvolle zaal.
Na een nog enigszins ingehouden start met een donker en experimenteel nummer voert de band het tempo flink op met loeiharde, pakkende gitaarriffs. Zang wordt maar mondjesmaat toegevoegd, een prima afweging aangezien dit niet de sterkste kant van de band blijkt te zijn.
Een lichtshow, interactie, of zelfs het publiek aankijken is zelden of nooit aan de orde. Niet dat deze elementen worden gemist. De verpletterende sound en overdaad aan decibels die The Cosmic Dead voortbrengen, hebben geen hulpmiddelen nodig om te overdonderen. Muzikale oerknal. (PK)

The Pink Mountaintops

Wie weet dat de frontman van Pink Mountaintops ook die van Black Mountain is, zal het niet verbazen, voor de rest zal het even wennen zijn: weinig psych, veel rock nu in de grote zaal van de Effenaar. Van de sound van Black Mountain is overigens weinig terug te horen. Niet alleen het bandgeluid is anders, ook de zang van Stephen McBean is beduidend anders. Meer hoog, minder laag en veel directer.
McBean is een goede zanger, met een karakteristiek stemgeluid, maar die kwaliteit gebruikt hij vandaag te weinig. Op zich wel even fijn dat er geen overvloedige effectenlaag is die het geluid vertroebelt, maar als er dan alleen maar rechttoe-rechtaan rock onder zit, is het lang niet altijd boeiend.
Sterke uitzondering vormt ‘Wheels’, van het laatste album ‘Get Back’. Wat wordt dat mooi gebracht. De visuals, die live gemaakt worden achter de lichttafel, laten een vallende waterdruppel zien op de grote schermen in de zaal. Even is het dan toch nog magisch.
Waar veel optredens op Eindhoven Psych Lab zo ingepast zouden kunnen worden op een dance- of technofestival is dit echt een concert. Van een band die opvallend veel klinkt als een britrockband uit de jaren 90. Voornamelijk de uitspraak van McBean is heel Gallagheriaans. Goed voor de variatie in het programma deze act, al denkt niet iedereen daar hetzelfde over wanneer een aparte tendens valt te constateren: normaal loopt festivalpubliek weg als het te complex wordt, nu is het juist de eenvoud die de nodige mensen verjaagt. (PM) 

Terakaft

Een van de meest opvallende namen op het affiche van Psych Lab is ongetwijfeld Terakaft. Een groep muzikanten uit de Noord-Afrikaanse woestijn. De band, bestaande uit leden van de Tuareg, een nomadisch volk dat vooral in Mali en Niger leeft, staat zelfs in traditionele kleding op het podium vandaag.
De muziek van het viertal wordt veelal omschreven als desert rock. Een ietwat misleidende benaming, aangezien met deze term ook veelvuldig aan de stonerscene uit de Amerikaanse Palm Desert wordt gerefereerd.
De desert rock uit de Sahara kenmerkt zich vooral door veel samenzang en een leidende, melodieuze gitaarlijn die de zang constant volgt. Een tweede gitarist zorgt met de drummer en de bassist voor een aanstekelijk ritme. 
Het publiek, dat inmiddels heel wat sonisch geweld en complexe gitaarpatronen heeft doorstaan in de afgelopen uren, of zelfs dagen, reageert aanvankelijk zeer enthousiast op de unieke sound van Terakaft. Na enkele nummers loopt de zaal echter langzaam leeg. De alsmaar wederkerende klanken en thematiek van het viertal bevat erg weinig variatie en blijkt het grootste gedeelte van de bezoekers maar voor even te boeien. Deze wereldmuziek staat te ver van de smaak en belevingswereld van de gemiddelde Psych-enthousiasteling af, de gimmick is hierdoor maar voor even interessant. Of zou het zijn omdat de ‘local heroes’ van Radar Men from the Moon in een zaal verderop bijna beginnen? (PK)
 

Radar Men from the Moon

Het is dringen geblazen in de kleine zaal om de lokale inbreng van Eindhoven Psych Lab te zien: Radar Men from the Moon, de band die er al zo vaak eerder speelde. Laatste keer was nog maar een paar maanden geleden, toen de band zijn nieuwste album presenteerde op de launch party van Eindhoven Psych Lab. Het album is uitgebracht op Fuzz Club records, dat een eigen stage heeft op Eindhoven Psych Lab, gecureerd door… juist: Radar Men from the Moon.
Het gaat de band goed en dat Eindhoven trots, en vooruit: licht chauvinistisch is, blijkt wel uit het geroep vanuit de zaal tussen de nummers door: “Eindhovuh!” En dat een aantal keer. De band blijft er stoïcijns onder, zoals altijd. Ze zwijgt in alle toonsoorten, geeft geen krimp, en speelt gewoon zijn eigen set. En die is verdomd goed.
Alle sterke nummers van ‘Echo Forever’ en ‘Strange Wave Galore’ komen voorbij. De uitvoeringen van ‘Surrealist Appearance’ en ‘Opaque’ zijn niet alleen de hoogtepunten van deze set, of van deze dag, maar van het hele festival. Ze mogen ambassadeur zijn voor waar het festival voor staat: experimentele, instrumentale psych, die live met de vele noise-toevoegingen nog eens verder wordt verdiept en nog meer  de grenzen verlegt.
Het livegeluid van deze band wordt alsmaar spannender: de drums en bas versnellen en vertragen voortdurend, zoals het gitaarspel maar blijft muteren. De bandleden spelen zo vrij, helemaal los van elkaar en toch is het zo’n kloppend geheel. Gitarist Glenn Peeters kijkt niet op of om, maar speelt zijn eigen show voorover gebogen over zijn gitaar, met zijn haren voor zijn gezicht. Drummer Tony Lathouwers volgt zijn eigen stokslagen met een mee schuddend hoofd, alsof hij tennis kijkt. Niet te verstoren deze jongens. Omkijken is ook niet nodig, de rest volgt wel.
Wat een rust en zekerheid straalt deze band uit. Bijzonder indrukwekkend. De visuals vormen weer een perfecte match: abstract, veelvormig en ongedefinieerd. Precies zoals de muziek van Radar Men from the Moon. Eindhoven is trots, het Effenaar-publiek is trots en dat mag ook wel, want deze band misstaat inmiddels totaal niet meer op een line-up met internationale allure zoals deze. (PM)

The Growlers

Pink Mountaintops was misschien al een kleine vreemde eend in de bijt, maar The Growlers nog veel meer. De band maakt retro garagerock, met lichte gipsy-invloeden. Goed dansbaar en vermakelijk om naar te kijken. Omdat bijvoorbeeld de frontman in een rolstoel zit en daardoor slechts af en toe staat, heel ongemakkelijk op zijn microfoonstandaard leunend (in eerste instantie oogt het dronken, later wordt ook niet uitgesloten dat alcohol een rol speelt) terwijl hij met zijn voet gebaart. En omdat bijvoorbeeld de gitarist/toetsenist het echt totaal niet geregeld krijgt om beide instrumenten af te wisselen. Hij lijkt iedere keer net te laat waardoor het heel ongecontroleerd uitziet. Zijn ogen hangen, net als die van veel andere bandleden, zowat op zijn knieën. De bassist kijkt alsof hij zich dood verveelt, maar hij heeft dan ook de makkelijkste taak van alle muzikanten op het festival. Waar de bas normaal de hoeksteen is van het bandgeluid op Eindhoven Psych Lab, is zijn baspartij een niemendalletje. 
De zanger gaat voornamelijk zitten als hij een slok bier wil. Hij oogt als een kruising tussen Freddie Mercury en Borat. Ergens ook met eenzelfde volksmennende houding, maar dan heel gelaten. Alsof hij ons wil vertellen het allemaal (het leven?) wat minder nauw te nemen. Het werkt. The Growlers verbroederen: mensen dansen vreedzaam en leggen armen op elkaars schouders. Tegen het einde van de set begint de band haast op een gimmick te lijken. Toegegeven, het heeft niet veel om het lijf, maar leuk is het wel. Veel bands op Eindhoven Psych Lab klinken misschien enigszins hetzelfde, The Growlers klinken heel anders binnen het affiche, maar ontzettend monotoon binnen het eigen optreden. (PM)

Wall Of Death

Het Franse Wall Of Death heeft niets te maken met de uitgelaten oorlogstaferelen die dikwijls zichtbaar zijn bij een hardcore punkshow. Zou ook wat zijn geweest op een psychedelisch festival.
Het trio speelt een afwisselende set waarin duidelijk wordt dat de band zich niet tot één genre laat beperken. Progrock, americana, blues en dampende stoner, het komt allemaal voorbij. Uiteraard te allen tijde voorzien van een flinke scheut psychedelica. Het materiaal van de band lijkt voortgekomen uit jams die zijn verwerkt tot compacte nummers. Vooral de gitarist, die een aantal keren prachtige klanken uit zijn twaalfsnarige gitaar weet te toveren en de toetsenist, die samen grotendeels de zang verzorgen geven elkaar de ruimte om te excelleren. De band weet flink te grooven maar neemt ook meermaals gas terug. Tijdens deze rustige passages komt het mooie stemgeluid van Gabriel Matringe het best tot zijn recht.
Buiten schijnt de zon weelderig en is de temperatuur nog zeer aangenaam. Toch wint Wall Of Death het vandaag met gemak deze verleiding te weerstaan door de zaal te blijven boeien, van begin tot eind. Een knappe prestatie van deze toch tamelijk onbekende band. (PK)
 

SUUNS

De laatste echte headliner van Eindhoven Psych Lab staat zaterdag iets voor middernacht geprogrammeerd. Het is een intense headliner. Een die wrang kan zijn. In 20/20 is SUUNS zelfs ronduit venijnig. De typerende, vallende melodielijn wordt hier live extra aangezet en dat maakt het freaknummer nog indringender. SUUNS speelt graag in het donker. De visuals zijn geminimaliseerd en dus is er vaak weinig licht. Sfeerverhogende lichtpuntjes hoeven ook niet gezocht te worden in de muziek. Het is knap hoe SUUNS die eigenaardige sound van de studio naar het podium vertaalt.
De rol van de zanger, die in zijn stemgeluid gelijkenissen toont met Radioheads Thom Yorke, moet daarbij niet onderschat worden. Hij zingt zijn teksten als mantra’s. De gitaarriffs vormen bijpassende riedels en de drums zijn stuwend; het zorgt voor een psychedelische brij die soms even naar als moeilijk te behappen is. De geluidseffecten waar iemand heel de set druk mee is zijn doldraaiend.
De uptempo psych werkt goed voor de diehard festivalgangers die van ophouden nog niets willen weten. Wie er doorheen zit, heeft een hele zware kluif aan dit optreden. Als de zoveelste terugschakeling naar het lome wordt ingezet, slinkt de mood. Het is laat. Deze set is te moeilijk voor dit tijdstip, maar dat neemt niet weg dat SUUNS doet waarvoor het gevraagd is: de grenzen oprekken tijdens een prima show. (PM) 

Gezien: Eindhoven Psych Lab 2014 dag 2, op 7 juni 2014, in de Effenaar.