Cross-Linx 2014: Kamermuziek van Liam Byrne wordt bezemkastmuziek

Smartphone-speaker en stokoude beenviool blijken prima samen te kunnen

Tekst: Paul Knippenberg / Fotografie: Brendy Wijdeven ,

Music Mining, het festival binnen het Cross-Linx-festival brengt je op hoogst ongebruikelijke plekken in het muziekgebouw alwaar je met een groepje uitverkorenen een optreden kan bijwonen. Het optreden van Liam Byrne vindt plaats in een kleine opslagruimte annex bezemkast. Voor de gelegenheid is de ruimte aangeveegd, opgeruimd en is er voor wat sfeerverlichting gezorgd.

HET CONCERT
Liam Byrne, in het Muziekgebouw tijdens Cross-Linx, op 7 februari 2014.
 
DE ACT
Liam Byrne is een klassiek geschoolde muzikant, maar dan een die van alle markten thuis is. Zo speelt hij over de ganse wereld in allerhande samenstellingen klassieke kamermuziek, maar werkte hij ook met muzikanten uit de meer populaire genres. Het bekendste voorbeeld hiervan is Damon Albarn, beter bekend als de frontman van Blur en Gorillaz en zijn musical Dr. Dee. Nico Muhly en Ed Finnis componeerden speciaal voor dit project op Cross-Linx stukken die Byrne ten gehore zal brengen. En dat doet hij vandaag op een de beenviool van maar liefst 400 jaar oud. De beenviool, ook wel viola da gamba genoemd, werd doorontwikkeld en daar is uiteindelijk de hedendaagse cello uit ontstaan. Een belangrijk verschil met een cello is dat deze geen bundes (verplaatsbare fretten) heeft en dat de gamba onderhands wordt gestreken.
 
HET NUMMER
Het tweede stuk ‘Lines Curved, Rivers Mirrored’ spreekt vanavond het meest tot de verbeelding. Binnen deze compositie wisselt Byrne ontzettend vaak van thema en (speel)stijl. Van traag en meeslepend naar fel en virtuoos, en van dreigend en aardedonker naar lieflijk en vrolijk. Byrne krijgt zijn publiek met dit stuk voor het eerst helemaal op zijn hand.
 
HET MOMENT
Vriendelijk en ietwat bedeesd vertelt Byrne tussen de stukken door over de composities die hij vandaag speelt. Hij houdt het kort, zakelijk en serieus. Over Karl Friedrich Abel heeft hij echter een smakelijke anekdote: hij vertelt dat deze componist nogal veel dronk en vervolgens vaak in beschonken toestand de mooiste improvisaties liet horen. Gelukkig had Abel soms toehoorders die de noten opschreven, waardoor hij dit stuk vandaag voor ons kan spelen.

OOK OPMERKELIJK
Het laatste nummer van vanavond is vorige week pas geschreven door Nico Muhly en is tevens het enige nummer waarbij de beenviolist muzikale begeleiding nodig heeft. Middels een kleine speaker, aangesloten op zijn iPhone, wordt één toon gegenereerd waar Byrne op blijft variëren. Een duet tussen een stokoud instrument en een smartphone. Wie had dat ooit voor mogelijk gehouden.   
 
HET OORDEEL
Liam Byrne weet met korte stukken en dito verhalen een prima sfeer te scheppen in de knusse bezemkast. Hij blijft variëren tussen nieuwe en oude composities, al zal dit vooral voor de kenner van de klassieke genres echt goed hoorbaar zijn geweest. Het publiek is van begin tot eind geboeid door het spel van de beenviolist. Het is mooi, meeslepend en bij tijden hypnotiserend. Ook de expressie van Byrne en het aparte instrument houden eenieder goed bij de les. Een les die niet veel langer had mogen duren, want eentonigheid en verzadiging liggen tegen het einde van het optreden op de loer.