Chilly Gonzales en Metropole Orkest relativeren genialiteit Kanye West in Muziekgebouw

Moderne pianist geeft concert met muziekles, stand-up comedy en raps en licks

Patric Muris ,

De reguliere bezoeker van pianoconcerten in het keurige Muziekgebouw werd al een beetje gewaarschuwd op de site van de concertzaal: “Chilly Gonzales is een muzikale alleskunner die zijn weerga niet kent, met invloeden die reiken van minimal tot rap.” De albums van de Canadese pianist laten een uiteenlopende stijl horen: de Solo Piano-albums zijn (modern) klassiek getint, het album ‘The Unspeakable Chilly Gonzales’ is een orkestrale rap die even bombastisch als vernuftig is. Wie een standaard pianoconcert verwacht, komt geheid bedrogen uit.

Gonzales is niet alleen een man van ritme en melodie, maar ook een van woorden. Dat maakt hem het muzikale genie dat hij zegt te zijn. En daarmee is de eerste knipoog al gegeven. In samenwerking met het Metropole Orkest en onder de leiding van Jules Buckley maakt Chilly Gonzales statements die er mogen zijn. Humoristisch en iets (niet veel hoor) serieuzer, heel uitgesproken en impliciet. Dat Gonzales geen keurslijf past en wars is van enige conventie, blijkt alleen al uit zijn opkomst, als hij onder luid applaus de zaal in loopt, op groene sloffen en in een glimmende badjas. Zo’n jas die freefighters ook aan hebben als ze de ring in gaan. Zijn haren zitten strak naar achteren gekamd, maar onder die hele verschijning zit een brede grijns. Hij weet wat komen gaat. Zijn voorpret is al begonnen.

De eerste nummers worden solo gespeeld, terwijl het Metropole Orkest met fascinatie toekijkt. De bewondering neemt toe wanneer ‘Gonzo’ tijdens ‘Rideaux Lunaires’ met zijn handen over de toetsen danst. Er zit veel expressie in zijn spel waardoor het zelfs vanaf het balkon goed gevolgd kan worden. Waar het nummer op plaat wat ingetogen klinkt, gaat het vanavond behoorlijk op avontuur. Er zit veel meer dynamiek in en is daardoor bijzonder meeslepend. Het is zo stil in de zaal dat de ademhaling van de buurman te horen is. En wat komt het dan goed over.

De bakermat van het entertainmentspektakel dat vanavond gegeven zal worden, wordt gelegd wanneer hij faket de hoogste noten aan te slaan en vervolgens zelfs ruim naast de piano slaat, op het houtwerk aan de zijkant. De grijns op zijn excentrieke gezicht doet denken aan die van Hans Teeuwen. En wat werkt die aanstekelijk. In zijn toespraken licht Gonzales toe de ivoren torens waar veel musici zich graag in begeven te hekelen. Hij doet het graag anders, vanavond in een spectaculaire samenwerking met het Metropole Orkest, dat niet alleen zo sportief is mee te gaan in de zelfspot, maar ook op de voet kan blijven volgen. Of het nou een verzoekje is om de lelijkste noot die ze hebben te spelen of een wals in te zetten waar Gonzales vervolgens overheen kan rappen, voor een innemende uitvoering van ‘Beans’, met een bijzonder fraaie inbreng van strijkers en blazers. Een vroeg hoogtepunt op juiste waarde geschat door het publiek dat zijn waardering uitbetaalt met luid applaus. Gonzales gebaart meer te willen terwijl hij het applaus ‘verzamelt’ en in zijn zakken ‘stopt’.

Er volgen nog vele mini-ovaties: na de vergelijking tussen minor- en major-toetsen, het bekritiseren van Vader Jacob en de ‘LvB bitches’ rap over Beethoven 5. Juist ja, een rap over de Vijfde Symfonie van Beethoven. En die raps zijn heel aardig. Nog meer dan dat eigenlijk. Met een van Kanye West geleende flow en even gevatte rhymes hoeft deze gelegenheidsrapper maar weinig onder te doen voor het origineel. Als Kanye West op het podium staat hoeft hij alleen maar zijn teksten te spitten door een microfoon, Gonzo doet het erbij terwijl hij piano speelt, een orkest leidt en bouncet op zijn pianobankje. Beiden noemen zich ‘musical genius’. De een grapt, de ander is bloedserieus. Kanye West claimt die titel, maar wil het echte dan nu op staan?

Gezien: Chilly Gonzales en het Metropole Orkest, op 21 december 2013, in het Muziekgebouw.