Unknown Pleasures niet veel meer dan sobere reprise

In memoriam ondanks gemis niet misplaatst

Tekst: Patric Muris / Fotografie: Leon Versmissen ,

Wat blijft het bijzonder dat Joy Division tijdens hun enige tour buiten de UK Eindhoven aandeed. Datzelfde moet de Effenaar gedacht hebben toen het programma van dit lustrumjaar werd samengesteld. Peter Hook, de bassist van Joy Division, werd gevraagd om ‘Unknown Pleasures’, het debuutalbum van Joy Division, te komen spelen in het jaar dat de Effenaar veertig jaar bestaat.

In memoriam ondanks gemis niet misplaatst

Voorafgaand aan het concert wordt er een korte film getoond. Er is geen ondertiteling en de spraak is niet altijd goed te verstaan, maar het is duidelijk dat er een soort perspectief wordt gecreerd; van de muziekscene in Manchester in de jaren 80 en de impact van Joy Division. De interviews zijn niet bijster interessant, maar de live beelden van Joy Division eens te meer. Hoogtepunt van vijftien minuten film is het enige optreden van Joy Division op nationale televisie bij Top Of The Pops ter ere van de hoge notering van ‘Transmission’ in de hitlijst.

Vrijwel direct na de film klinken de eerste klanken van de basgitaar van Peter Hook die, vrij uniek voor een basgitarist, in het midden van het podium staat opgesteld. Hij opent zelf de show met het zich goed voor zijn instrument lenende ‘No Love Lost’ dat net als de aangekondigde non album tracks op de setlist niet op Unknown Pleasures staat. Geen woorden, enkel baslijnen. Totdat hij moet zingen. Dan is het precies andersom: dan laat hij zijn basgitaar uit zijn handen vallen en grijpt hij de microfoon. Op die momenten neemt zijn stand-in, gehuld in een Manchester United tenue met Van der Sar op de rug, het van hem over. Achter hem staat een drummer opgesteld en daartussenin zit nog een toetsenist die helaas grote delen van de avond nauwelijks te horen is. De gitarist is de meest in het oog springende muzikant. De furie die hij in zijn spel weet te leggen, troeft Hook regelmatig af.

Instrumentaal komt het aardig overeen met het geluid van Joy Division van weleer. De donkere, neerslachtige sound van de new wave band wordt een tandje hoger gespeeld dan op het album, maar zorgt evengoed voor de nodige weemoed. Joy Division is donker, maar vanavond toch net een paar tinten lichter. Hook probeert eenzelfde ernst in de stem te leggen die Ian Curtis zo typeerde. ‘Eenzelfde’ wordt echter geen moment ‘dezelfde’. Het lukt aardig tijdens ‘Digital’, maar minder tijdens ‘Glass’ en op zijn allerminst gedurende ‘Disorder’ dat vanwege de technisch goede uitvoering desondanks zijn impact weet te behouden.

Het grootste gemis aan deze uitvoering –liedjes zonder extensie of nieuw elan spelen met gebrek aan overloop- is de kweek van enig gevoel van nostalgie. Het gevoel van herinneringen aan ‘toen’ en de historische impact verkregen door het muzikaal voortschrijdende inzicht. Hook, je was erbij destijds. Deel dat. Betrek het publiek erbij. Gezien de leeftijd van de bezoekers, veelal gekleed in shirtjes van Joy Division, was je vast niet de enige die er toen bij was, en nu weer aanwezig is. De eerste volzin van Hook, ter inleiding van de toegift, gaat over voetbal en het verlies van Manchester United in de finale van de Champions League.

Volgens verwachting volgen later nog ‘Transmission’ en ‘Love Will Tear Us Apart’. Historische nummers klinken door op een avond waar niets van de bijbehorende muziekgeschiedenis wordt gedoceerd. Geen anekdote, helemaal niks. Het boek met verhalen uit de eerste hand blijft dicht. Het enige boekje waarin wordt gebladerd is dat waar de songteksten in staan.

De nagenoeg uitverkochte grote zaal van de Effenaar laat zien dat er behoefte is aan de herbeleving van Joy Division. Deze in memoriam is dan ook zeker niet misplaatst. 20 december komt Peter Hook terug om ‘Closer’ te spelen. Het alternatief is teruggaan in de tijd met het origineel, zoals het in dezelfde Effenaar te horen was op 18 januari 1980.

Unknown Pleasures by Peter Hook, gezien op 29 mei in de Effenaar.