Er is niemand anders zo bekend en tegelijkertijd onbekend als Morrissey. De in Davyhulme, Lancashire geboren Engelsman. De zanger - of liever: persoonlijkheid - van The Smiths, de groep van een generatie. Een groep die het na vijf jaar en vier albums voor bekeken hield. Met Morrissey valt niet te leven, zeggen ze. Het volgens principes levende imago is niet te doorgronden. Dat hij zes maanden later, als eenzaat, ‘Viva Hate’ uitbrengt, bewijst het alleen maar. Hij heeft andere plannen. Het heeft allemaal plaatsgevonden in 1988, een tijd waar hij nog moeiteloos de Engelse hitlijsten domineerde. Drieëntwintig jaar, een stapel albums en hopen controversiële uitspraken later zit de man zonder platenmaatschappij. Het is misschien het minst wat hij van allemaal nodig heeft. Want zoals hij zelf al in 2004 tijdens een concert in Manchester aangaf: “oh, Manchester, nothing to answer for. You made a happy man very old. Whatever happens, please don’t forget me.”
Het is misschien het laatste wat zou gebeuren. Het vergeten van Morrissey zou gelijk staan met het niet bestaan van The Stones Roses, Oasis, Blur, The Libertines, Suede, Pulp en grofweg de hele britpop-beweging. ‘s Mans werk zal altijd blijven bestaan, gebruikt worden of als inspiratie dienen. Al is het niet te vergelijken met hoe hij door zijn fans omarmt wordt. En ook al zou het zelf niet al te graag horen, misschien is de verstandhouding tussen de Mozzer en zijn fans best te vergelijken als een religie - waar de schunnige handelingen vervangen worden door idem dito uitspraken.
Muziek is allesbehalve begonnen bij Morrissey, met ‘amper’ tweeënvijftig lentes op zijn teller. En om aan te tonen waar hij zelf zijn inspiratie haalde om te doen wat hij al jaren doet, werden er verscheidene video’s geprojecteerd van zijn idolen. Van Elvis Presley tot het Amerikaanse synthpop-duo Sparks. Maar ook een door journalisten geplaagde Lou Reed en een op een bootje begevende Sandie Shaw. Dat er ook een video werd getoond van de glam rockers van The New York Dolls, mag niet verbazen. De heren, dansend in topjes, brachten Morrissey voor de eerste keer aan het schrijven. Ze waren de laatste duw in de rug, voor het eeuwige avontuur begon.
Morrissey is impulsief. Niemand had op dit ogenblik een tournee verwacht, nadat hij eerder doorheen het vasteland trok in 2009, en zelfs sporadisch in 2010. Het leek bijna uitgesloten ‘s mans charisma te kunnen bewonderen dit jaar. En toch, het doek valt. Hij staat er; in een Italiaans fluwelen en zelfs roze hemd, een op maat gemaakte jeans en een ring die alleen hem zou sieren. De ring die hij draagt is een knoert van een gouden ring waarin zich een doffe robijn bevindt. Hij buigt. Hij dankt. Hij moet nog beginnen met zingen. Het is een kwestie van wederzijds respect, zoals het hartelijke applaus bewees.
Openen met ‘Everyday Is Like Sunday’, de single die hem als soloartiest groot, groter of misschien wel het grootst heeft gemaakt, betuigt van lef. Dat hij er vervolgens ‘There Is A Light That Never Goes Out’ aanbreit, is op z'n minst ongezien te noemen. Ten eerste dat hij met deze nummers begint, en ten tweede dat het oorspronkelijke nummer van The Smiths zingt. Wanneer Morrissey op tournee vertrekt, kiest hij naast blouses ook nummers. Waar hij in 2009 nog nummers als ‘How Soon Is Now?’ meenam, koos de Mozzer nu voor de grootsten uit zijn palmares. Dat hij hiermee een vliegende start heeft genomen, is een understatement. De motor slaat aan, en het enige wat dan kan komen is ‘I’m Throwing My Arms Around Paris’, het nummer waarmee hij in zijn ‘Years of Refusal’ furore mee maakte.
Scandinavia. Alleen bij de titel gaan er al vele wenkbrauwen fronsen. Nadat hij zich liet betrappen op ongelegen uitspraken in Polen, waar hij de moorden in Noorwegen vergeleek met het slachten van dieren, was het publiek reeds op zijn tenen getrapt. Al zijn de fronsen die gemaakt werden onterecht. Het nummer ‘Scandinavia’ dateert reeds van begin juli, en dus van voor de feiten. Dat hij het nummer wel opneemt in zijn set, is niet meer dan een reactie op wat er over hem is gezegd in de pers. Maar dat menig liefhebber hier soortgelijke mysteries als bij The Queen Is Dead en het ongeluk van Diana probeert te zien, lijkt overdreven.
Begin deze maand zong Morrissey drie nummers op de BBC als wat moest doorgaan als een sollicitatie: door zijn onvrede over labels is de zanger nu labelloos. Een nieuw album ligt echter klaar en op de BBC zong Morrissey nummers van dat album in de hoop een label te strikken. Eén van deze nummers is ‘Action Is My Middle Name’, een nummer dat zijn levensvisie moet reflecteren. Dat hij zingt over verloren tijd, en hoe hij dat moet beperken, is niet meer dan logisch op zijn leeftijd. Hij is inmiddels toch al tweeënvijftig. Dat het nummer na ‘Irish Blood, English Heart’ komt bewijst ook een bekwaamheid in het opstellen van een set. Eén waar nummers moeiteloos in elkaar overlopen en wanneer er toch een bruuske stilte valt, is het er één om een statement de wereld in te sturen.
‘Meet Your Meat’. Troosteloze beelden van kippen, koeien en kalkoenen worden geprojecteerd. Als we één ding met zekerheid kunnen zeggen, is dat Morrissey de meest geëngageerde dierenactivist ter wereld is. Zo werd het festival de Lokerse Feesten daags voordien zelfs helemaal vegetarisch - ook al had de organisatie hier de bovenhand in. Het is wat de climax van de avond moet worden; het nummer uit 1985 genaamd ‘Meat is Murder’. Met oorverdovende percussie en een ongekende haat in de stem van Morrissey zelf, groeit het nummer boven zichzelf uit. Wanneer hij vervolgens zijn show beëindigt met ‘First Of The Gang To Die’ blijf je verstomd staan kijken van wat de man allemaal heeft neergezet. Een concert van Morrissey is in een blits en een keer gedaan, en dat smaakt alleen maar naar meer.
Het gevoel dat Morrissey weet op te wekken, is net zoals hem heel gecompliceerd. Waar je enerzijds gelukzaligheid en respect voelt, word je anderzijds angstig in een hoek gedreven door zijn charisma. Het is als water en vuur die elkaar niet verwoesten, maar samen een kolkende orkaan vormen. Het is de kracht van het allesomvattende. Het leven.
P.S.: Dat we niets schrijven over het voorprogramma, Kristeen Young, is de bedoeling. Het is een visualisatie van hoe Morrissey Young wegblies, en het enige wat zij dan kan doen is roepen, krijsen en tieren.
Gezien: Morrissey, 5 augustus, Muziekgebouw Frits Philips.