LAIBACH!!!

Sloveense kunst met een grote ‘K’

Niels Kastelijn, ,

Hoewel Laibach veelal wordt gezien als een muziekgroep, vinden de bandleden zelf dit een belediging. Laibach maakt deel uit van het kunstenaarscollectief ‘Neue Slowenische Kunst’. Vergelijkingen met nazisme en stalinisme zijn snel gemaakt, en echt welkom zijn ze ook niet overal meer. Maar probeer het te zien als een kunstbeleving, en dan hou je er van... of niet.

Sloveense kunst met een grote ‘K’

Het optreden staat gepland voor acht uur ’s avonds. Zonder voorprogramma. Om acht uur begint er Sloveense volksmuziek te spelen. Van die hele oude muziek, waarvan het lijkt of het rechtstreeks van een elpee wordt afgespeeld op een oude platenspeler met een megafoon eraan vastgekoppeld. De muziek schalt de zaal in. Het is gezellig druk. Niet uitverkocht, maar de sfeer is prima! Rond kwart over negen gaan de lichten langzaam uit en klinkt plots het Wilhelmus (jawel: ons eigen volkslied). Een voor een komen de leden van Laibach het podium op. Er staan twee projectoren op het podium opgesteld die onafhankelijk van elkaar beelden uitzenden op twee schermen. Het gezelschap begint aan het eerste nummer: het volkslied van Duitsland, maar dan in eigen industriële stijl. We zien nu beelden van Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. Kinderen die naar bed worden gebracht, en even later platgebombardeerde huizen en landschappen. De toon is gezet. Hierna volgen nog meer Laibach-interpretaties van volksliederen van onder meer de Verenigde Staten, Engeland, Italië (heel erg mooi solo gezongen door een vrouwelijk lid), Spanje, Rusland en Israël/Palestina. Laibach zet duidelijke vraagtekens bij de vraag wat nu werkelijk vrijheid is. Niet alle liederen zijn even sterk, maar de eersten zeker wel (Duitsland, VS en Engeland). Na deze rondreis over de wereld verdwijnen de leden even van het podium, om daarna terug te keren met twee extra muzikanten. In de toegift worden nog een aantal sterke nummers van het album WAT gespeeld. Marcheermuziek om het zo maar eens te noemen. In tegenstelling tot de volksliederen wordt er nu in het Duits gezongen. Het is echter niet zo provocerend als ondergetekende had verwacht. Na ruim anderhalf uur zit het optreden erop. Van mij mogen ze in ieder geval zeker nog eens terugkomen! Laibach Gezien: Effenaar, donderdag 12 april 2007.