Grauzone 2017 Grauzone 2017

De kleine zaal van het Paard is helemaal vol voor het Belgische Whispering Sons. Er mag niemand meer bij. Voor de mensen die mis hebben gegrepen, is het misschien een schrale troost dat de bas ver buiten de zaal voelbaar is, dus dat ze toch wat meekrijgen van de winnaars van Humo’s Rock Rally 2016. In de zaal horen we dikke synths, elektronische drums en een in het zwart geklede zangeres die zelfs de ‘thank you’ na een nummer gepijnigd laat klinken. Ook hier viert duisternis hoogtij, en het publiek eet het als zoete koek.

De kleine zaal is wederom propvol. Op het eerste gehoor klinkt The Underground Youth als dertien in een dozijn post-punk. Ja, de zanger klinkt klagerig en de muziek is loom en melancholisch. Toch kennen de koude klanken van The Underground Youth een ongekende hoeveelheid energie. Zowel op muzikaal niveau als op het podium. Zanger Craig Dyer en bassist Max James konden het niet laten om zich te mengen met het publiek. Drumster Olya Dyer blinkt uit in minimalisme; enkel een floortom en snaredrum. Meer is er niet nodig.

Martin Rev klinkt als een impressionistische postrocker gewapend met overstuurde synths. In de grote zaal van het Paard van Troje speelt hij eigen materiaal en dat van zijn voorgaande band Suicide.  De set is gevuld met een synthmuur en onverstaanbare vocals. Halverwege vermengt hij dit met een jaren '80 popbeat om het wat zachter te laten klinken. Van muzikantschap is niet te spreken, dit is enkel uiting van frustratie, woede en haveloosheid. Het is desillusionerend om te zien hoe Martin Rev in zijn eentje het publiek weet te boeien met het rammen op een synthesizer. Van tijd tot tijd draait hij de volumeknop vol open, enkel om het publiek wakker te schudden. Alsof zijn gejengel dat niet al deed.

Fred & Toody zijn legendes. Met Dead Moon hebben ze talloze bands beïnvloed, en je zou zelfs kunnen beweren dat bijvoorbeeld The Deaf niet zou klinken als ze doen als Dead Moon er niet was geweest. Nu doen ze het met zijn tweeën. Toody op de bas, Fred op gitaar, en beide een microfoon. En de waarheid gebiedt te vertellen: zuiver is anders. En strak. Gelukkig bestaat het publiek voornamelijk uit liefhebbers van het eerdere werk van het echtpaar. Ook de liefdevolle blikken die het stel uitwisselt zijn goud waard. Het is ze dan ook meer dan vergeven dat het allemaal wat rauw is. Fred & Toody hebben hun sporen meer dan verdiend.

Bij aanvang van Chrome, de band die meer dan 50 jaar geleden werd opgericht, is de soundcheck nog volop bezig. Al snel is bassist Steve 'Trash' Fishman er klaar mee en begint de band met het optreden, goed geluid of niet. Het moet natuurlijk wel punk blijven. Wat volgt is een uur postpunk van een aantal mannen die aan de wieg hebben gestaan van het genre. Bas en drums leggen een solide fundering neer die lekker rechtdoor gaat. Samen met de vervormde vocalen van Helios Creed en de geluiden uit de synth creëert dit een prettig beukend en psychedelisch geheel. Fans zingen mee en er ontstaat zelfs een pit voor het podium. Langzaamaan begint het idee ontstaan dat Grauzone voor deze editie wel de krenten uit de undergroundpap heeft weten te plukken.

In het Koorenhuis zingt Jehnny Beth een vrij gewone set. In tegenstelling tot haar carrière als krachtige frontvrouw van Savages is ze vanavond eerder verlegen dan overtuigd. Jehnny speelt vanavond voor het eerst songs die op haar aankomende solodebuut zullen verschijnen. In tegenstelling tot eerdere acts horen we een veel kleiner geluid. Een vleugel en de wonderlijke stem van Jehnny, dat is het. “Tell me it’s worth the while” vraagt Jehnny halverwege op een semi lacherige toon. Het is overduidelijk dat het spannend is om nummers voor het eerst op te dragen. Toch is dat nergens voor nodig; de festivalgangers luisteren aandachtig en er worden aardig wat opnames gemaakt.

De hoofdact in de grote zaal, uitgaande van het feit dat ze de langste speeltijd hebben, is Chameleons Vox uit Manchester. De band is een voortzetting van The Chameleons die op zichzelf al een redelijke status hadden in post-punkland. Vergeleken met wat we de rest van de avond gehoord hebben, is de muziek van Chameleons Vox redelijk rechttoe rechtaan. De eighties-vibe is nooit ver weg, en het publiek lijkt zich prima te vermaken. Wat opvalt is dat de zwarte uitdossingen en getoupeerde haren die eerder deze avond de zaal vulden plaats hebben gemaakt voor een wat conventioneler publiek. Dat publiek ziet een prima maar weinig opzienbarend optreden van een band die nog best even meekan in het nostalgische circuit.

De laatste act in het Koorenhuis is King Dude die voornamelijk uitblinkt in loze praat en sarcasme. Gewapend met een aangebroken fles Jack Daniels en een gitaar wisselt de zwartgeklede muzikant dronkenmanspraat af met willekeurige opvoeringen van zijn songs. ‘I feel great, I feel fine’, ik heb net net speed gedaan en amfetamine genomen grapt hij. Zijn humor is zo ongeremd dat het bijna de show ontspoort. Na een paar songs vraagt King Dude of er verzoekjes zijn. Een nietsvermoedende Olya Dyer van The Underground Youth roept ‘Silver Crucifix’. 'That’s an excellent choice!' Echter blijkt King Dude het niet helemaal onder controle te hebben en vergeet stukken tekst en een geheel couplet. Dat wordt hem niet in dank afgenomen, want al snel ontstaat er een discussie of de Dude niet beter gewoon kan spelen in plaats van dat eindeloze gepraat. 'Just keep on drinking' klinkt er uit het publiek. En daarmee gaat de Dude weer vrolijk verder. “I have no idea what I’m doing” geeft de hedendaagse man in black later aan, maar of hij het nou echt meent?

De bands zijn klaar voor vanavond, maar in het Paard gaat het feest nog even door met Elektrovolt en Legowelt. De Haagse artiesten spelen een puike elektronische set, en er wordt nog volop gedanst door jong, oud, vleermuis, en fotograaf. En eigenlijk is dat ook de kracht van het festival. Naast de unieke acts is het vooral het diverse publiek dat van heinde en verre is gekomen dat voor de prima sfeer zorgt. Met Grauzone heeft Den Haag er weer een uniek festival bij. Volgend jaar weer?