Even na achten begint in een nog akelig lege kleine zaal de Britse formatie The Wave Pictures die een voor State-X New Forms opvallend gemakkelijk verteerbare honky-tonky surfpop ten gehore brengt. De aanstekelijke basloopjes en het luchtige, virtuoze gitaarspel dat doet denken aan Vampire Weekend in haar meest catchy vorm zetten het grootste deel van de aanwezigen aan tot heupwiegen. Het is jammer dat niet meer kaarthouders de moeite hebben genomen om in alle vroegte richting het Paard te gaan, want ondanks dat The Wave Pictures de eindejaarslijstjes niet zal halen noteren we toch een alleraardigst optreden van het Britse kwartet.
Van Koreaanse post-rock naar theatrale wereldmuziek en alles daartussen op zaterdag State-X New Forms 2014
Tweede avond is een doldwaze ontdekkingstocht met een enorm hoge ondergrens
De tweede avond van het State-X New Forms is in tegenstelling tot de avond ervoor een muzikaal samenkomen zonder een heel uitgesproken headliner. Waar de vrijdag nog werd gedomineerd door Kyteman’s orkest dat acte de présence gaf, is er vanavond een programma dat voornamelijk in de breedte bijzonder sterk is. Zo prijken onder meer het genadeloos harde Guerilla Toss, het Koreaanse collectief Jambinai, de eigenwijze singer-songwriter Case Mayfield en americana revelatie Hiss Golden Messenger op het diverse affiche.
Het programma in Prins27 komt vanavond minstens zo moeilijk op gang. Een bijzonder goed gemutste Wendy McNeill telt een handvol bezette stoeltjes wanneer ze, geflankeerd door een kundige drummer, het podium betreedt. De van origine Canadese McNeill maakt een soort theatrale wereldmuziek op gitaar en accordeon en komt in de drie kwartier die ze van de organisatie krijgt tot welgeteld zes nummers. Dat is niet zozeer omdat de nummers nou zo uitgesponnen zijn maar eerder omdat ze minstens zo lang de tijd neemt om haar liederen te introduceren. Veel van McNeill’s werken gaan over migratie en het zoeken naar een thuis in een nieuwe omgeving en daarbij grijpt ze eeuwenoude verhalen uit alle uithoeken van de wereld aan. Zo bezingt ze een hartverscheurend verhaal over een Koerdische vluchtelinge die beschrijft hoe ze papier uit de lucht zag vallen - hetgeen de aanvallers van haar volk de gelegenheid gaf om de windrichting te bepalen waarna men over ging tot een chemische aanval. Ondanks dat McNeill, tot met name haar eigen frustratie, meermaals in de fout gaat weet ze met haar uitstraling en bijzondere verhalen de aanwezigen mateloos te boeien.
De op papier meest vreemde act van de avond staat intussen op het podium van de grote zaal te trappelen om te beginnen. De Zuid-Koreaanse groep Jambinai brengt met een combinatie van alledaagse westerse instrumenten en traditionele Koreaanse handwerktuigen meditatieve, instrumentale soundtracks die zich van subtiel en verstild langzaam ontvouwen tot stevige, apocalyptische geluidserupties. De Koreanen weten met hun curieuze collectie instrumenten en opvallende tempowisselingen een diverse groep liefhebbers op de been te brengen. De een geniet met gesloten oogleden van de welhaast Sigur Rós achtige passages terwijl de ander met gebalde vuisten los gaat op de tegen metal aan schurende erupties, weer een ander blijft drie kwartier lang mateloos geboeid door de wijze waarop de Aziaten hun bizarre instrumentarium bewerken.
Intussen staat in Prins27 het vanuit Montreal opererende Thus Owls op de bühne. De formatie rondom het Zweeds-Canadese echtpaar Erika en Simon Angell bracht eerder dit jaar ‘Turning Rocks’ uit en presenteert vanavond een selectie liederen uit dat werk. De kleurrijke, feeërieke composities met een twist zijn vrij gemakkelijk behapbaar maar worden toch nergens voorspelbaar - al dient gezegd dat een uur speeltijd allicht wat overdreven is. In het Paard gaat het er op dat moment vele malen harder aan toe. Het café wordt intussen afgebroken door Guerilla Toss en een selecte groep enthousiastelingen. De piepjonge Bostonians maken een furieus gespeelde mix van noise en electro, ergens tussen HEALTH en Kap Bambino in. Op en naast het podium geven de heren en dame alles en krijgen daarmee het publiek en de barvrouw vrijwel onophoudelijk aan het dansen - ‘Gtoss’ wint vanavond zonder meer zieltjes. In de kleine zaal gaat het er bij Mannheim minstens zo hard aan toe. Het viertal deelt met een mix van post-rock, metal en jazz op gitaar, drums en saxofoon rake klappen uit. Het is knap hoe Mannheim met mate hard weet te spelen en op die manier liefhebbers van stevige muziek weet te pleasen zonder daarbij al te afschrikwekkend te worden.
In Prins 27 staat even later een zichtbaar grieperige Case Mayfield die naar eigen zeggen net als surprise heeft opgetreden op een baby shower (“het gaat goed met mijn carrière”). Grotendeels zonder versterking brengt de Volendamse troubadour een handvol van zijn beste materiaal. In een even aangrijpende als imperfecte set valt er met liederen als ‘The title’, ‘Gone to the north’ en het vol pijn en verdriet gezongen ‘You sure lost a lot of weight’ enorm veel te genieten terwijl een zichtbaar worstelende Mayfield zijn gitaar tussen de nummers door nat proest.
Luttele minuten nadat Case Mayfield huiswaarts is gekeerd betreedt de americana revelatie Hiss Golden Messenger het podium om het programma in Prins27 af te sluiten. De formatie rondom M.C. Taylor en Scott Hirsch kan hoe dan ook terug kijken op een puik jaar. Men bracht het buitengewoon goed ontvangen album ‘Lateness of Dancers’ op de markt en trad op verbluffende wijze op in de talkshow van David Letterman. Vanavond kiest het leeuwendeel van het publiek echter voor de headlineshow van Atari Teenage Riot in het Paard. Voor een kleine schare liefhebbers leidt een nors ogende Taylor het collectief door een set waar voornamelijk de hoogtepunten uit het eerder genoemde album voorbij komen. Ondanks dat de geluidsafstelling niet helemaal optimaal is, druipt de klasse er bij vlagen vanaf. Het lijkt een kwestie van tijd, zeker met drie voorprogramma’s voor Ben Howard in een uitverkocht HMH in het verschiet, voor Hiss Golden Messenger de kans krijgt om voltreffers als ‘Southern grammar’ en ‘Saturday’s song’ aan volle zalen kan gaan presenteren.
En zo komt er een einde aan de elfde editie van het State-X New Forms festival, een editie die op vrijdag vooral gekenmerkt werd door het Kyteman effect en waar daartussen en zeker op zaterdag enorm veel te genieten en te ontdekken viel aan de uiteinden van het muzikale spectrum.