De opkomst van Philips heeft enorme gevolgen voor de stad gehad. De eerste radio- en televisie-uitzending kwamen uit Eindhoven. Zo ook de eerste cassette, de eerste cd en de eerste beeldplaat. Bij Philips werd veel geëxperimenteerd, vaak met behulp van muzikanten en kunstenaars. 'Lef en experimenteerdrift is ook iets wat je bij alle bands uit Eindhoven terug hoort', zegt producer Theo van Eenbergen. '35007, DAMN en Peter Pan Speedrock hebben allemaal lef en zijn stronteigenwijs.'
Van Eenbergen is een van de kopstukken uit de Eindhovense muziekscene. Zijn naam prijkt op enorm veel albums van de afgelopen vijfendertig jaar. Eerst als bassist van Nasmak, later als technicus en producer van bijna alle bands uit Eindhoven. Op zijn tiende gaf hij al concerten in de straat waar hij woonde: 'Ik woonde vlakbij de Amerikaanse legerbasis en hoorde al heel jong de meest waanzinnige muziek. Daarnaast hadden we goede radiootjes waarmee we de goede buitenlandse stations konden ontvangen. Mijn broer werkte bij Philips en sleutelde altijd al aan radio's. Hij heeft toen voor mij een radio omgebouwd tot een gitaarversterker. Ik speelde altijd in bandjes.'
3voor12 classic: Het Wonder van Eindhoven is lef
Producer Van Eenbergen: 'Zulke muziek had ik nog nooit gehoord'
Op 15 en 16 februari vindt in Amsterdam 'Het Wonder van Eindhoven' plaats. Centrale vraag tijdens dit evenement: hoe kon in de meest industriële stad van ons land de meest interessante culturele biotoop van ons land ontstaan? Waarom is Eindhoven de stad van het Dutch Design en de echte Rockcity van Nederland en wat hebben DAF en Philips daarmee te maken? Voor de gelegenheid nemen wij alvast een duik in het archief, op zoek naar de bands die de Lichtstad haar eigenwijze smoel gaven.
Op zijn achtentwintigste laat Van Eenbergen zijn bakkersdiploma voor wat het is en kiest voor een leven in de muziek. Het kost hem meteen zijn huwelijk. 'We konden met Nasmak op toer in het voorprogramma van de Deutsch Amerikanische Freundschaft. Mijn vrouw zei: als je weggaat, staan bij terugkomst je koffers voor de deur.' Ze hield woord en Theo bleef tot 1983 spelen met Nasmak. Toen de band uiteenviel, werd alle apparatuur verkocht en werd met z'n allen gebouwd aan een geluidsstudio. Van Eenbergen werkte er zestien uur per dag, zeven dagen per week. Uit het hele land kwamen bands naar Eindhoven om zich door Van Eenbergen te laten vereeuwigen. Maar ook Eindhovense bands zochten zijn experimenteerdrift op. 'Ik heb honderden platen opgenomen. Sommige bands kan ik mij echt niet meer herinneren en soms word ik door mensen aangesproken op oude albums en dan heb ik geen idee waar ze het over hebben.'
Bands waarmee Van Eenbergen in die tijd veel werkte waren het hiphopduo DAMN en de cross-overband City Pig Unit. 'Zij maakten muziek die je nog nooit gehoord had. De lef die je in hun muziek hoort is echt typerend voor de stad. Zelf experimenteerden wij er ook op los in de studio. Tot diep in de nacht werden computerprogrammaatjes geschreven om bepaalde stukken muziek bij elkaar te brengen. Veel van dat soort techniek bestond toen nog helemaal niet.'
Van Eenbergen: 'Het waren echt tropenjaren. Op een gegeven moment had ik er genoeg van en ben met bands op toer gegaan. Eerst met de Urban Dance Squad en Sonic Youth, later met de Rollins Band.' Tien jaar lang was hij onderweg met Henry Rollins, met wie hij ook albums opnam. Het bleken nog eens tien tropenjaren. 'Toen stortte ik in en bleek een burn-out te hebben.' Vervolgens raakte Van Eenbergen betrokken bij Peter Pan Speedrock en ontpopte Eindhoven zich als 'Rockcity'. Van Eenbergen: 'Dat hele Rockcity gedoe is een bedenksel van een slimme gast uit die tijd. Het is natuurlijk een veel te smalle naam voor waar Eindhoven echt voor staat. We zijn een stad die beeld en geluid altijd hoog in het vaandel heeft gehad met goede contacten over de hele stad. Mede dankzij Philips. Het zou eigenlijk Eindhoven Musiccity moeten zijn.'
Nog altijd werkt Van Eenbergen met veel plezier binnen de Eindhovense scene. Inmiddels barst het in de stad van de geluidstechnici. 'Misschien komt dat wel door mij.' Henry Rollins belde een paar jaar geleden naar Van Eenbergen of hij weer meewilde op toer. 'Ik liet mij niet makkelijk overhalen. Hij is zelfs naar Eindhoven gekomen om mij uiteindelijk over de streep te trekken. De toer zou acht weken duren, maar halverwege trok hij de stekker eruit. We hebben definitief een punt achter de band gezet.' Een eigen studio wil hij niet meer maar hij heeft nog altijd wel zijn eigen Neve-mengtafel. 'Die is hier in Eindhoven nog eigenhandig door Rupert Neve in elkaar geëxperimenteerd.' Komende maanden moet hij weer even flink aan de bak. 'Dan ga ik weer op toer met Stuurbaard Bakkebaard. Daarna moet ik naar Maleisië voor een wereldmuziekfestival. In de muziek blijf je altijd lekker rommelen. Dat is het leuke: never a dull moment.'