Stel dat Bob Marley nog zou leven. Hoe bijzonder zou dat zijn? Hij zou in de hedendaagse popmuziek op 67-jarige leeftijd een positie in kunnen nemen die vergelijkbaar is met die van Bruce Springsteen. Iedereen zou aan zijn voeten liggen als hij de openingsspeech van SXSW mocht houden en de Pinkpopmaandag zou misschien wel nog harder uitverkopen als die werd afgesloten door Bob Marley and the Wailers. Maar helaas, het mocht niet zo zijn. Bob Marley overleed op 11 mei 1981 aan de gevolgen van kanker.

In 1978 speelde Bob Marley in Ahoy Rotterdam. Het concert is opgenomen door de VPRO en vanwege de filmpremiere kregen we toestemming om er drie nummer van online te zetten. Het is uniek dat we dit materiaal nog hebben, want goede concertopnames van Bob Marley zijn schaars en aan de film Marley is af te zien dat goed videomateriaal nog schaarser is.

Maar het materiaal dat regisseur Kevin MacDonald heeft verwerkt in zijn ‪tweeëneenhalf uur durende documentaire Marley is absoluut heel speciaal. Allereerst is het indrukwekkend om het decor te zien waarin Bob Marley opgroeide: het ghetto Trenchtown in de Jamaicaanse hoofdstad Kingston. In Trenchtown ontstond de reggaesound, het geheel eigen geluid van het ontwikkelingsland Jamaica, een geluid dat uiteindelijk via Londen de wereld zou veroveren. Popmuziek werd big business in de jaren zeventig en Bob Marley was de eerste wereldster uit een derde wereldland.

Hoe belangrijk Bob Marley is voor Jamaica blijkt uit de sleutelrol die hij vervult in het verzoenen van communisten en conservatieven die op Jamaica in een bloedige strijd met elkaar verwikkeld zijn. Marley is inmiddels vanwege het toenemende geweld naar het buitenland verhuisd, maar hij keert terug naar Jamica om daar onder het motto One Love een speciaal verzoeningsconcert te geven, waarbij hij het voor elkaar krijgt dat de politieke kemphanen hand in hand met elkaar het podium betreden. De beelden van dit concert zijn te zien in de film Marley.

Een ander bijzonder concert in de film is dat bij de onafhankelijkheidsverklaring van het Afrikaanse land Rhodesie. In deze voormalige Britse kolonie heerste in de jaren zeventig een op ‪ Zuid-Afrikaans‬e leest geschoeid apartheidssysteem. Bob Marley schrijft een strijdlied van de onafhankelijkheidsbeweging onder de titel Zimbabwe. Dat wordt uiteindelijk ook de naam van het land als het zich in 1980 onafhankelijk verklaart. President Robert Mugabe viert dit in aanwezigheid van onder andere de Britse kroonprins Charles en de Indiase premier Indira Ghandi met een concert van Bob Marley and the Wailers. Als Bob Marley meteen na middernacht Exodus inzet gaan de hekken plat en komen tienduizenden illegaal het stadion binnen.

Aangrijpend zijn ook de beelden van de laatste maanden van zijn leven. Hij is dan als kankerpatient uitbehandeld in het reuguliere medische circuit en vestigt zijn laatste hoop op een holistische kliniek in een klein dorpje in de Duitse deelstaat Beieren. Het is bizar om de rasta's rond te zien banjeren in de sneeuw rond hun houten chalet aan de voet van de Alpen. Nog vreemder is het dat de regisseur erin geslaagd is om een hoogbejaarde Duitse zuster te vinden die hem destijds behandeld heeft en die daar in het Duits herinneringen aan ophaalt.  Uiteindelijk reist Bob Marley naar Miami om daar te sterven in aanwezigheid van zijn kinderen, vrienden, vriendinnen en muzikanten, terwijl om zijn sterfbed al de graaiers cirkelen die het op zijn erfenis hebben voorzien. Bob Marley maakte nooit een testament, "because that felt like checking in."

Op Cultura24 is vanavond van 20.00 tot 23.00 uur een special over Bob Marley te zien met onder andere beelden van zijn optreden in Avro's Toppop in 1976, de documentaire Time Will Tell uit 1992 en een registratie van een concert uit de Exodus-tour in het Londense Rainbow theater in 1977.